Bir bilim dalı olarak değerlendirebileceğimiz endüstri ve örgüt psikolojisi kavramları, başta sosyoloji olmak üzere pek çok disiplin için önemli yapı taşlarından biridir. Biz de hazırladığımız bu yazıda “Endüstri ve örgüt psikolojisi nedir? Temel çalışma alanları nelerdir?” gibi soruların yanıtlarını aramaya çalışacağız.
Endüstri Psikolojisi Nedir?
Endüstri psikolojisi, kişilerin üretkenliğini en üst seviyeye çıkarmayı hedefler. Bu disiplinde kişinin çalıştığı örgüte ve işe uyumuna en üst seviyede odaklanması da amaçlanır. Endüstri psikolojisinin temelinde çalışan kişiye en uygun iş ortamlarının yaratılması, çalışanın işine uyumunun arttırılması ve bunun sonucunda kişinin veriminin arttırılması da amaçlanmaktadır.
Psikoloji içerisinde uygulamalı bir disiplin olan endüstri psikolojisi, uluslararası alanda geniş bir terim olarak görülmektedir. İnsan davranışının ele alındığı bu disiplin, psikolojik teorileri ve ilkeleri kişinin iş hayatına genel bir şekilde uygular. Endüstri psikolojisindeki psikologlar ise Boulder Modeli konusunda eğitim görür. Bu eğitimde aşağıdaki noktalarda gelişim sağlanması hedeflenir:
- Bir kurumun başarısını geliştirmek
- Çalışanlarının sağlığını geliştirmek
- Performansını geliştirmek
- Motivasyonunu geliştirmek
- İş güvenliğini geliştirmek
Yukarıdaki noktaları geliştirme amacı ile eğitim gören psikologlar, bu sistemlerin nasıl gelişebileceği konusunda da araştırmalar yapar.
Örgüt Psikolojisi Nedir?
Psikoloji bilimi içerisinde bir araştırma dalı olan örgüt psikolojisi, aynı zamanda örgütsel psikoloji olarak da bilinir. Son dönemde psikoloji ile ilgilenen kişilerden dolayı oldukça popüler bir hale gelen psikoloji biliminde yer alan örgüt psikolojisi, psikolojinin alt alanı olarak görülür. Örgüt psikolojisinde iş ve örgüt alanında çalışanların maruz kaldığı problemlere bilimsel olarak çözümler üretmeye çalışmaktadır.
Psikoloji biliminin bir iş yerine uygulanması, iş yerinde yer alan davranışların bilimsel olarak araştırılması anlamına gelir. Örgüt çalışanları ise iş yerindeki çalışanların iş tatminlerini arttırmak için çalışanların davranışlarını anlamaya ve ölçmeye çalışır. Örgüt psikolojisi ile ilgilenen meslekler, çalışanların iş yerlerini çok daha çalışılabilir bir hale getirmeyi amaçlamaktadır. Bunu sağlamak için ise örgütlerin üzerinde durdukları konular arasında işgören moral ve motivasyon olmaktadır.
Örgüt Psikolojisinin İçerdiği Bazı Kavramlar
Örgütlerde yer alan işçilerin motivasyonu pek çok sebepten dolayı etkilenebilir. Bu sebepler arasında en önemlilerinden birisi örgütsel iklim sayılır. Örgütsel iklimde örgütlerin kendilerine özgü özellikleri görülür. Kendine özgü olma kavramı, aynı kurumdaki farklı departmanlar içerisinde de değerlendirilebilir. Örgüt ikliminin bir diğer özelliği, informel olmasıdır. İnformel, resmi olmayan bir yapıya sahip olma anlamı taşır.
Örgütsel iklim, çalışanların iş tatminleri üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. Çalışma ortamının hem sağlık koşullarına uygun bir şekilde olması hem de işgörenin performansını arttırması için örgütün tasarlayacağı belirli faktörler bulunur. Bunlar ise örgütün fiziksel çevresi ve psikolojik çevresidir. Bu çevreler, işgörenin iş tatminini sağlayacak önemli faktörlerdir.
Çalışanlar, çalıştıkları yerde sadece becerileri ile değil, aynı zamanda kendi inançları ve kültürleri ile de yer almaktadır. Bu nedenle, çalışanların hem inançlarına hem de kültürlerine uygun koşulların bulunması işgörenin psikolojik sağlığını daha olumlu etkileyecektir.
İş Tatminini Belirleyen Faktörler
Örgütlerde çalışan kişiler genel olarak kendileri için yeterli bir maaş ve iş tatminine sahip olmak isterler. İş tatmini hakkında yapılan araştırmalarda iş tatminini ele alırken işi, çalışanı ve örgütsel yapıyı da ele almak gerektiğini söyler. Bunun sonucunda ise iş tatminini belirleyen üç ana faktör ortaya çıkar. Bu faktörler ise şöyledir:
- İşin kendisi
- Yönetimsel yapı
- İşin tamamlandığında elde edilen ücret ve ödül
Son dönemde, örgüt psikolojisi ile ilgili önemli gelişmeler yaşanmakta. Bu değişim ile ilgili en önemli kavram ise örgütsel kavram olarak karşımıza çıkıyor. Örgütsel destek ise örgütlerde değerlilik duygusunu yaratmayı hedef alıyor. Bu nedenle, çalışanların yüksek bir motivasyona sahip olması için psikolojik ve diğer araçlar ile desteklenmesi gerekiyor.
