Canlılar yaşamında en önemli unsurlardan birisi oksijendir. Oksijenin normal yaşam fonksiyonlarında etkili olarak kullanılamamasına hipoksi denmektedir. Oksijen talebinin yetersiz olmasından kaynaklanan bir durumdur. Peki tam olarak hipoksi nedir? Çeşitleri nelerdir? Nasıl tedavi edilir?
Hipoksi durumunda dokulara gönderilen oksijen miktarı fizyolojik olarak yetersizdir. Vücudunuzda yeterli oksijen bulunmadığında hipoksemi ya da hipoksi rahatsızlıkları oluşur. Bu rahatsızlık oldukça tehlikelidir. Oksijen olmadan birçok organınız kalıcı hasar görebilir.
Hipoksi; solunan havada, kanda ya da dokudaki oksijen miktarının normalin altına inmesidir. Hipoksemi ise kandaki oksijen durumunun yetersiz ya da düşük olması durumudur. Bazı durumlarda bu terimler birbirinin yerine kullanılmaktadır. Ancak sonuç olarak ikisinde de hücrede oksijen eksikliği bulunmaktadır. Hipoksemi, vücudun ihtiyaçlarını karşılamak için dokulara yeterli oksijeni iletemediği durumlarda hipoksi oluşmaktadır. Hipoksi genelde iki durumu da anlatmak için kullanabilir.
Hipoksi Çeşitleri
“Hipoksi nedir?” sorusunun net bir şekilde yanıtlamak için çeşitlerini öğrenmek gerekir. Fizyolojik olarak 4 çeşit hipoksi bulunmaktadır. Bunlar şu şekildedir:
- Hipoksik hipoksi
- Hipemik hipoksi
- Stagnant hipoksi
- Histotoksik hipoksi
Hipoksik hipokside dokularda yeterince oksijen bulunmaz. Çünkü dokulara gelen kandaki oksijen miktarı düşük olmaktadır. Oksijen yetersizliğinden de hipoksik hipoksi oluşmaktadır. Hipemik hipoksi ya da diğer adıyla anemik hipoksi, anemi durumunda hemoglobin seviyesinin düşük olması ile kandaki oksijen seviyesinin azalmasına yol açar. Bundan dolayı da dokulardaki oksijen seviyesi de azalır.
Stagnant hipoksi, kan akımında bozulmalar olması nedeniyle dokulara daha az oksijen girmesi sonucunda oluşur. Histotoksik hipoksinin oluşma süreci şöyledir. Belli bir miktar oksijen akciğerlerden alınır, dokulara gönderilir ancak dokular bu oksijeni kullanamaz. Genelde hücrelerin oksijenden enerji üretmesini engelleyen zehirlenmelerde ortaya çıkan bir hipoksi türüdür.
Hipoksi Belirtileri Nelerdir?
Tüm hipoksi çeşitlerinde vücut dokularındaki oksijen miktarı azalmaktadır. Hipoksinin yoğunluğu hafif ya da şiddetli olabilir. Hipoksi hastalığının belirtileri şu şekildedir:
- Baş ağrısı
- Nefes darlığı
- Halsizlik
- Dikkat eksikliği
- Çarpıntı
- Hafıza problemleri
Bu belirtileri kendinizde görüyor iseniz hipoksi olduğunuz tam olarak söylenemez. Ancak temkinli olmakta tabii ki de fayda vardır. Uzman bir kişi ile iletişime geçerek konu hakkındaki düşüncelerini alabilirsiniz.
Hipoksiye Ne İyi Gelir?
Hipoksi hastalarına genellikle oksijen desteği verilmesi en iyi ve etkili yoldur. Hipoksi tedavisi için egzersiz hipertansif, obez ve yaşlı kişilerde pozitif etkileri olmaktadır. Bunun yanı sıra egzersiz yoğunluğu ve egzersiz tipinin hipoksiye iyi gelip gelmediği hakkında çok az şey bilinmektedir. Uzman birisi ile görüşmek hipoksi rahatsızlığından muzdarip kişiler için en faydalı yol olacaktır.
Hipoksi Tedavisi Nasıldır?
Hipoksinin nedeni her ne olursa olsun, ilk yaklaşım çoğunlukla aynıdır. Hastaya hava yolu sağlanmalı ve oksijen verilmelidir. Hipoksi tedavisinde eğer serebral hiposkiden şüpheleniliyorsa, hastaya mümkün olduğunca hızlı bir şekilde oksijen takviyesi yapılmalıdır. Birçok hasta burun kanülü tarafından verilen ek oksijene cevap verecektir. Oksijen seviyesi ne kadar hızlı bir şekilde normale dönerse hasta için prognoz o kadar iyi olur. Oksijen tedavisinde hastaya bulunduğu odadaki oksijenden daha fazla miktarda oksijen verilir. Ayrıca tedavide zamanlama da oldukça önemlidir. Çünkü serebral hipoksi çok kısa bir sürede ortaya çıkabilir ve birçok hasta için geri dönüş olmayabilir.
Bazı hastalar kandaki oksijen miktarını arttıran hiperbarik bir odada tedavi görebilirken, diğer hastalar normal atmosferde tedavi görmektedir. Normal atmosferde tedavi gören hastalar için yüksek oksijen veren mekanik ventilasyon işlemi gerekebilir. Bununla birlikte oksijen verirken dikkatli olunması gerekmektedir. Çünkü oksijen aşırı dozda verilirse dokular için zehirleyici olabilir.
Hiperoksi, davranış değişiklikleri gibi durumlara da neden olabilir. Hiperoksi, hiperbarik tedavi gören hastalarda ortaya çıkması olasıdır. Bazı bireylerde, ortamdaki oksijeni azaltan koşullardan kaçınarak ya da hipoksi gelişmeden önce oksijen maskeleri kullanılarak hipoksiyi önlemek mümkündür. Ayrıca astım gibi tıbbi durumlardan kaynaklanan hipoksi semptomlarından korunmak için geliştirilmiş ilaçlar bulunmaktadır.
Yüksek rakıma çıktığınızda nefesinizin neden kesildiğini hiç merak ettiniz mi? İşte merakınızı giderecek bir içerik: Yüksek Rakımda Nefes Darlığı Neden Olur?
