Tarihimizin en önemli gelişmelerinin yaşandığı bir dönem olan Osmanlı dönemi, birçok gelişmelere ve savaşlara sahne olmuştur. 600 yıl boyunca birden fazla ülkede hüküm süren Osmanlı hakkında yazılmış olan kitapların sayısı oldukça fazladır. Bu kadar uzun bir dönemi tüm detaylarıyla anlatabilmek elbette mümkün değildir. Ancak Osmanlı Devleti’ni anlayabilmek ve hakkında detaylı bilgi sahibi olmak için bazı kitaplardan yararlanmak mümkündür. Osmanlı tarihini en iyi anlatan kitaplar hangileri, birlikte inceleyelim.
Büyük Bir Devletin Doğuşu Osmanlılar
Ernst Werner tarafından yazılmış olan bu kitap 1300 yılları ile 1481 yıllarında Osmanlı’da meydana gelen gelişmeleri anlatmıştır. Gelişim devam ederken sınıflaşma farklılıkları ve Osmanlı’da meydana gelen isyanları konu almıştır. Werner’e göre bu dönemler içinde yaşanan en önemli gelişmeler Şeyh Bedrettin ve Börklüce Mustafa isyanlarıdır.
Batının küçümseyici tarafını bir kenara bırakan yazar nesnel bir dille yaşanan gelişmeleri paylaşmaktadır. Entrikalar ve saray konularıyla ilgilenmemiş daha çok ortaya çıkan feodalleşme süreçleriyle ilgilenmiştir. Köylü ayaklanmaları ve toprakları sömürülenlerin haklı isyanlarını konu edinmektir.
Büyük Osmanlı Tarihi
Osmanlı tarihini akıcı bir dille anlatan bu kitap serisi toplam 10 ciltten oluşmaktadır. Osmanlı tarihini baştan sona anlatan kitaplar arasında yer alan bu çalışma Osmanlı’yı tüm detayları ile incelemektedir. Tarihseverler ve öğrenciler için bir kaynak niteliğinde olan kitap dünyada pek çok dilde yayınlanmıştır. Şahit olunan her olayın ayrıntılarıyla anlatıldığı kitap o dönemde yaşanılanları hissetmenizi sağlıyor.
Devlet-i Aliyye
Prof. Dr. Halil İnalcık tarafından kaleme alınan Devlet-i Aliyye Osmanlı araştırmaları üzerine yazılmış en detaylı kitaplardan birisidir. İçeriğini kapsayan zaman diliminin, A’dan Z’ye merak edilen birçok sorusu cevap bulmaktadır. Bu diziyi okuduğunuz takdirde oldukça bilgi sahibi olacaksınız. Kitap sadece Osmanlı siyasi tarihini değil aynı zamanda toplumsal ve ekonomik gelişmeleri de tüm yönleriyle inceliyor.
Kitapta şehirleşme ve nüfus değişimleri ile tarım ve hayvancılık işlemleri hakkında bilgiler bulmakta mümkün. Geç Selçuklu döneminden başlayan kitap 1.Ahmet dönemini kadar olan kısmı kapsamaktadır. Üç yüz yıllık bir dönemin tüm detaylarının paylaşıldığı bu eşsiz eser okuyucuların beğenisine sunuluyor.
Bir İmparatorluk Çökerken
Osmanlı hakkında nesnel bilgiler veren kitaplar olduğu gibi romanlaştırılmış içeriğe sahip kitaplarda bulunmaktadır. Bu kitaplar arasında Bir İmparatorluk Çökerken önemli bir yerdedir.
Bir İmparatorluk Çökerken, Cahit Uçuk’a ait bu değerli kitap Selanik ve İstanbul’un ahşap konaklarındaki zengin ve gösterişli yaşamları konu alıyor. Diğer tarafta ise işgal yıllarında kötü günleri aşarak yeni bir devlet kurmak için çabalayan insanları konu ediniyor. Zorlu yılları mücadele edenler ve etmeyenlerin penceresinden değerlendiren yazar yakın tarihimizi roman üslubuyla anlatıyor.
Benim Adım Kırmızı
Benim Adım Kırmızı da tıpkı Bir İmparatorluk Çökerken gibi, Osmanlı dönemine ışık tutan romanlardan biridir. Orhan Pamuk’un ünlü eseri 1591 yıllarında yaşanan bir cinayeti çözmek için okuyucusunu bir serüvene dahil ediyor. Dönemin yaşam biçimleri ve nakkaşların gelenekleri hakkında detaylı bilgiler sunan kitapta aşk etkilerini görmek mümkün. Her bölümde farklı bir şüpheli hakkında ipuçları veren ve bu ipuçlarını onların ağzından anlatan kitap oldukça detaylı bir eser. Osmanlı dönemi kültürünü heyecanlı bir romanla öğrenmek isteyenler için ideal bir kitap.
Sinekli Bakkal
Her dönem zevkle okunan ve defalarca basımı yapılmış olan bu kitap, 2. Abdülhamid döneminde geçiyor. Tarihi bir sürekliliği arayan kahramanlar, eski ve yeni kültürün çatışmalarını yaşamaktadır. Doğu ve batı sentezi yaratmayı amaçlayan yazar kültürümüzdeki köklü değişimlerden kaçınmakta daha sakin ve uyumlu bir geçiş yaşamamızdan yanadır.
Osmanlı Döneminde Yazılan Kitaplar
Osmanlıyı anlatan kitaplardan bahsetmişken o dönemde yazılan kitaplardan bahsetmemek olmaz. Dönemin tamamını ele aldığımızda mahlasları ile tanınan çok sayıda şair ve edebiyatçıdan bahsetmek mümkün. Ayrıca Osmanlı kültürünün izlerini taşıyan ama içerik olarak farklı konuları inceleyen kitaplarda mevcuttur. Osmanlı döneminde yazılan kitapların bazılarını sizin için anlattık.
Araba Sevdası
Tanzimat döneminde yazılmış kitaplar arasında oldukça farklı bir kitaptır. Sultan Abdülaziz döneminde geçen eserde trajikomik bir aşk hikayesi anlatılmaktadır. Abartılı özelliklere sahip olan kitabın kahramanı fazla batılılaşmanın etkilerini yansıtmaktadır.
Yazar Recaizade Mahmut Ekrem bu kitabı yazarak modern Türk edebiyatının öncüsü olmuştur. Kendisinden sonra yayınlanan kitaplara yazım dili ve üslup olarak örnek teşkil etmiştir. Modernleşmenin kitaplardaki ilk örneklerinden olan bu kitap aynı zamanda özenti bir hayat yaşayan insanların dramını gözler önüne sermektedir.
Jön Türkler
Ahmet Mithat Efendi’ye ait olan bu kitap, yazarın aydın özelliklerini ortaya çıkarmaktadır. Yaşadığı dönemin çağdaş ve aydınlık isimlerinden biri olan Mithat Efendi, her zaman halkı eğitme çabasında olmuştur. Kitabın genel konusu bir aşk hikayesini gösterse de 2. Abdülhamit döneminde yaşanan siyasi ve sosyal sorunlara da sıkça yer verilmiştir.
Kadınlara ve kız çocuklarına erkekler kadar değer verilmesini isteyen yazar, kız çocuğu olup da üzülenleri anlamakta zorluk çektiğini belirtir. O dönemde toplumumuza uzak olan feminizmi tartışır. Fayda ve zararlarını ele alır.
Mai ve Siyah
Osmanlı döneminin son yıllarında geçen roman bir aşk hikayesini anlatmaktadır. Olumsuz ve acı dolu yaşamlara sahip kahramanların hayatlarından kurtulma çabaları üzerine betimlemeler ve şiirsel üsluplar yer almaktadır. Osmanlı’dan kültürel izler taşısa da esas amaç mutsuzluk ve aşkın sebep olduğu duygusal durumları anlatmaktır.
Karabibik
Osmanlı’nın son dönemlerinde yazılmış bir diğer kitap olan Karabibik edebiyatımızın ilk köy romanıdır. Gerçekçi ve Türkçe olarak yazılmış olması önemini arttırmaktadır. Antalya ilinde bulunan bir köyde yaşayanların hayat mücadelesi anlatılmaktadır. Kitap beş bölümden oluşmakta ve roman denemesi olarak da değerlendirilmektedir.
Kitapla birlikte Osmanlı’nın zor dönemlerinin etkilerini memleketin en ücra köylerinin bile hissettiğini anlamaktayız. Cehaletin ve kültürel yozlaşmanın boyutları aynı zamanda fakirliğin etkileri derinden hissedilmektedir. Kitapta daha iyi yaşam şartlarına kavuşmak için köylülerin gösterdikleri mücadeleler gerçekten etkileyici.
Felâtun Bey ile Râkım Efendi
Osmanlı döneminde yazılan kitaplar arasında Ahmet Mithat Efendi’nin bir diğer kitabı olan Felâtun Bey ve Râkım Efendi; Tanzimat dönemiyle birlikte ortaya çıkmıştır. Yanlış bir batılılaşma üzerine yazılan kitapta batılılaşmaya yüzeysel olarak yaklaşan Felâtun Bey’e karşı, çalışkan ve sağduyulu bir karakter olan Râkım Efendi bulunmaktadır.
Hayatın hafife alınmayacağını ve çalışkan olmanın faziletlerinin gösterildiği kitap aynı zamanda hatalarımızın sonuçlarına katlanmamız gerektiğini gösteriyor. Batıya duyulan hayranlığın nasıl sonuçlar doğurabileceğini bu kitapta okuyabilirsiniz. Daha çok yeni gelişmelerin yanlış uygulanması ve gelenekler ile yaşanan çatışmaların halkı nasıl etkilediği konu alınmıştır. Yazbuz.com bilgilendirmeye devam ediyor.
Osmanlı tarihine dokunan ve izler taşıyan farklı romanları keşfetmek isterseniz, size iki güzel önerimiz daha var: Sultanı Öldürmek ile Şah ve Sultan.