Tragedyalarda bulunan üç birlik kuralı, zaman, konu ve yerin sabit kalmasını temsil eder. İşte bu kuralı yıkan ve tam 5 perdelik bir oyun olan tragedya Othello, günümüz için bile bu yönü ile devrim niteliği taşımaktadır. Ayrıca son derece uzun olmasından ötürü “Othello kaç sayfa?” sorusunu düşündüren eser, basımlara göre değişiklik gösterebiliyor olsa da ortalama 157 sayfadır. Tragedyanın orijinal dili ise Shakespeare İngilizcesi’dir. Othello kitap özeti yazımızda bu başarılı eser ile ilgili diğer detaylara da değineceğiz.
William Shakespeare’in en bilinen eserlerinden olan Othello, ismini oyun içerisindeki başkarakterden alır. Bilinenin aksine Othello roman değildir. Othello’nun dayandığı orijinal eser, Cinthio’nun Moor of Venice adlı hikayesidir. Othello günümüzde, psikolojik bir rahatsızlığın da adıdır. Bu rahatsızlık, Shakespeare’in aynı isimli tragedyasındaki başkarakterden yola çıkılarak isimlendirilmiştir. Othello sendromu, bireyin hayatını etkileyecek ölçüde şüpheye düşmesi ve hayatına paranoyaların hezeyan etmesi olarak basitçe anlatılabilir. İşte tragedyada da tam olarak bu konu işlenmektedir. Yazının devamında, Othello kitap özeti ve karakter analizi yapacak, bu tragedyadan kendimize pay olarak ne biçebileceğimizi açığa çıkartacağız.
Othello Konusu
İnsan, hükmedemediği duyguların esiri haline geldiğinde, benliği ayrışarak erimeye başlar. Birçok duygu ve anı anlamını yitirirken olumsuzluk çığ gibi tepesine biner. Othello, bir iftira sonucu çok sevdiği karısını ve sonra da gerçekler karşısında kendini öldürür. Bir aşk trajedisidir tüm yaşananlar. Ancak, olayları yöneten tipik bir sosyopattır.
Giriş
Othello, siyahi bir komutandır. Siyahi olması, olay örgüsünde önem taşımaktadır. İlk olarak, Othello ve karısının aşkı, yasak aşk olarak başlamıştır ve ileride karısı Desdemona’nın kendi babası tarafından reddedilmesine sebep olacaktır. İkinci olarak, son derece başarılı bir komutan olan Othello, kendini beyazlar ülkesi Viyana’ya adamıştır. Bu duruma, yazının karakter analizi kısmında tekrardan değineceğiz. Desdemona, hayatını kocasına adayan ve gerçek aşkı tatmış bir kadındır. Othello, bir ülkeyi kurtarabilecek kadar yürekli ancak kulağına fısıldayan şeytana yenilecek kadar iradesizdir. Hayatını, insanları zora düşürmekten keyif alarak geçiren Iago, Othello’nun himayesi altında olan bir askerdir. Bir mevkii seçiminde kendisini tercih etmediği için Othello’ya sinirli olan Iago’nun eline, komutanı Othello’ya karşı kullanabileceği ve onun hayatını mahvedebileceği bir fırsat geçer. Bu fırsat, Othello’nın karısı Desdemona’yı hedef almaktadır.
Olaylar
Othello’nun karısı Desdemona’ya hediye ettiği bir mendil, Desdemona’nın yanlışlıkla düşürmesi sonucu kaybolur. Mendili bulan kişi ise Desdemona’ya hizmet eden ve saf bir akla sahip olan Emilia’dır. Ne var ki, Emilia, Iago’nun karısıdır. Mendili bulan Emilia, onu kocasına gösterir. Kocası Iago ise bir hainlik planlar: Rütbe yükseltme töreninde Othello’nun kendisi yerine seçtiği Cassio’dan ve kendisini tercih etmediği için Othello’dan intikam almak.
Karısının kendisine gösterdiği mendili Cassio’nun odasına yerleştiren Iago, bir taşla iki kuş vurmayı hedefler. Odasında bulduğu mendili eline alıp dışarı çıkan Cassio’yu gören Othello, sinirlenerek Iago’ya Cassio’nun ölüm emrini verir. Kendisini Cassio ile aldattığını düşündüğü karısını da kendi elleriyle boğarak öldürür. Kocasının sebep olduğu duruma sessiz kalamayan Emilia, geç de olsa gerçeği açığa çıkartır. Çok sevdiği Desdemona’yı öldüren Othello ise, biricik aşkı olmadan hayatın çekilmez olduğunu düşünerek intihar eder. Hissettiği vicdan azabı, kıskançlık paranoyasından bölünmüş benliğini geri kazanmasına sebep verir. Gerçeklerle yüzleşen sıradan her insan gibi, Othello da yaptıklarının altında ezilir. Kendini bir hançer kullanarak öldürür. Masum bir kadının ölümünü seyrettikten sonra aklı başına gelip doğruları açığa çıkartan Emilia ise, bizzat kocası tarafından katledilir.
Othello Karakterler
Oldukça trajik ve ürkütücü bu olay örgüsünün yanı sıra Othello karakterler şeması da son derece sıra dışıdır. William Shakespeare’in elinde acıklı bir aşk öyküsüne dönüşür. Okurken yer yer aşkı, bazense sağlıksız insan ilişkilerinin zararlarını betimleyen tragedyada yer alan karakterler şu şekildedir:
- Othello: Tragedya’nın başkarakteri olan komutan
- Iago: Othello’nun himayesindeki asker
- Desdemona: Othello’nun karısı
- Cassio: Othello’nun yaver olarak seçtiği asker
- Emilia: Iago’nun karısı
- Brabantio: Desdemona’nın babası
- Gratiano: Desdemona’nın amcası
- Montano: Kıbrıs’ın eski valisi
- Bianca: Cassio’nun yarı zamanlı sevgilisi
- Lodovico: Desdemona’nın kuzeni
- Roderigo: Desdemona’yı seven ve bu sebeple Iago tarafından maddi olarak sömürülen platonik aşık.
- Soytarı: Montano’nun hizmetkarı
Karakterlerin analizini yaparken önce kısaca önemli yardımcı karakterlerden başlamak uygun olacaktır:
Brabantio
Brabantio, yüksek sınıf bir burjuvadır. Kızıyla bir gece gizlice evlenen ve halkın kahramanı olan damadı Othello’dan nefret etmektedir. Çünkü Othello siyahidir ve Brabantio ise soylu ve beyaz bir aileye mensuptur. Kızı Desdemona’nın siyahi bir erkeği tercih etmesini kabul etmez ve ırkçı inançları doğrultusunda kendi kızını da reddeder.
Cassio
Genç ve karizmatik bir asker olan Cassio, başarılarından ötürü Othello’nun yaveri olma şansını kazanır. Cassio, zaman zaman kadınlarla flörtleşen ve geri kalan zamanını askeri durumlar için yatırım yapmak için kullanan sıradan bir askerdir. Othello’nun orta yaşlı olması, Cassio’yu genç yaşı yüzünden hedef almasına sebep olur.
Emilia
Oldukça saf bir kadın olan Emilia, manipüle edilmeye son derece açıktır. Kocası Iago’nun gerçek yüzünü de bu sebeple fark edememektedir. İnançları ve iyilik yapma arzusu ile dolu kalbi, her şeyi göze alarak gerçekleri itiraf etmesine yol açacaktır. Gözü kocasının kötülüklerine kör olan Emilia, oyun boyunca birçok kişinin de başına geldiği gibi Iago’nun kurbanı olur ve onun ellerinde can verir. Iago’nun kolaylıkla bastırdığı Emilia, konuşma hakkını eline aldığında, kendi sonunu da hazırlamış olur. Iago, Emilia’nın Othello’ya itirafı ardından Emilia’yı öldürür.
Gelelim ana karakterlere:
Iago
Oyunun nihai kötüsü olan Iago’nun suçlarından tragedya ile ilintili olan bir kısmı şunlardır:
- Manipülasyon
- Çıkarları için yalan söyleme
- Cinayet
- Cinayete azmettirme
- Maddi ve manevi sömürü
Yalnızca eğlenmek amaçlı bile insanları kandırabilecek olan Iago, aynı zamanda zekidir. Empatiden ve ahlaki normlardan yoksun olan Iago, pişmanlık hissetmez. Othello tarafından yaver olarak tercih edilmemesi egosunu zedelediğinden, tragedyada cinayete azmettirmeye kadar varan türlü kötülükleri yaparken karşımıza çıkar. Cinayete azmettirerek Othello’dan aşkını çalan Iago, oyunun sonunda Emilia’yı öldürür. Böylelikle, Iago da, inanmadığı aştan yoksun kalır.
Desmedona
Oldukça sıradan bir hayat süren ve sadakat konusunda da eşine bağlı olan Desmedona, aile hayatını tüm yaşantısının merkezine koyar. Eşi Othello, Desmedona için her şey demektir. Desmedona, soylu ailesinin sunduğu tüm avantaj ve imkanları aşkı için terk eder. Oyun boyunca Othello’nun absürt kıskançlık durumlarını tolere etmektedir.
Othello
Kendisini Viyana’ya adayan bir siyahi olan Othello, Desmedona’yı kıskanırken sıklıkla aşağılık kompleksi sinyalleri vermektedir. Azınlık ve hor görülen bir kesime mensup olması, kendisini oyun boyunca türlü şekillerde tetikleyecektir. Irkçılığa karşı verdiği savaş, Othello’nun bir beyazlar ülkesinde komutan olmayı tercih etmesine sebep olur. Cesurca olsa da pasif bir direniş yöntemidir bu. Bir şekilde beyazlar tarafından tercih edilmeyi arzulayan Othello, eş seçiminde de bu yönünü açığa çıkarır, üstelik bir bürokratın kızı ile yasak bir aşkı savunarak.
Othello için her şeyi feda eden Desmedona’yı öldürmesinin altında yatan sebep olan paranoyaları tetikleyen durum da yine ırkçılıkla ilgili bilinçaltı bastırmalardır. Iago, yalnızca Othello’nun bilinçaltında saklanan gizli vahşi düşünceleri açığa çıkartır. Oyunun sonunda Othello kendini öldürür. İradesinin ve yönteminin ırkçılığa boyun eğmeyecek kadar güçlü olduğuna inanan Othello, aslında kaderi ile yüzleşir. Yanlışlara kulak vererek cinayet işler. Çok sevdiği karısını öldürür.
Bu eseri meydana getiren ünlü dehayı daha yakından tanımak için William Shakespeare Kimdir? başlıklı yazımızı ziyaret etmelisiniz.