1950 Kuşağı Öykücüleri Kimlerdir?

Türk edebiyatında, modernist yaklaşımın yükselişinde bazı kilit noktaları vardır. 1950 kuşağı öykücüleri, bu dönüm noktalarının köşe taşlarından biridir. 50’li yılların eserleri, özellikle romanlar, köy edebiyatının ağırlıklı görüldüğü kitaplardı. Buna karşın 1950 kuşağı öykücüleriyle bu anlayış, yavaş yavaş aşılmaya başlamıştı. Aşağıda 1950’li yıllarının önde gelen öykücülerini sıraladık. 

Sait Faik

Sait Faik tam olarak 1950 kuşağı öykücülerinden sayılmasa da özellikle dönemin öncülerinden biri olarak kabul edilir. Özellikle Alemdağ’da Var Bir Yılan eseri adeta yeni dönem öykücülüğünün özelliklerini erken haber veren bir kitaptır.

1906 doğumlu olan Sait Faik, 1950 kuşağı öykücüleri ile kıyaslandığında aslında bu alanda çok daha eskidir. İlk öykü kitabı olan Semaver 1933 yılında yayınlanmıştır. Buna rağmen yenilenmekten bıkmayan usta öykücü, 1950 kuşağının öncüsü sayılan eserini 1954 yılında vermiş ve aynı yıl da hayatını kaybetmiştir.

Vüsat O. Bener

Dönemin öncülerinden bir diğer isim de Bener’dir. 1952 yılında yayınlanan Dost kitabı, 1950 kuşağı öyküsünün habercisi kabul edilir. 1922 yılında doğan öykücü ve şair, en önemli eserlerini 50’li yıllardan sonra vermiştir. Yaşamasız, Siyah Beyaz, Bir Kedi İçin gibi pek çok önemli eserin müellifidir. 2005 yılında hayatını kaybeden yazar, Türk edebiyatının en üretken isimleri arasında yer alır.

Nezihe Meriç

1950 kuşağı öykücüleri söz konusu olduğunda akla gelen ilk eserlerden biri de Nezihe Meriç’in Bozbulanık adlı kitabıdır. Modern edebiyatımızın ilk kadın öykücüsü olan Meriç, 1924 doğumludur. Bozbulanık başta olmak üzere Topal Koşma, Dumanaltı, Boşlukta Mavi gibi önemli öykü kitaplarının dışında roman, oyun ve çocuk kitapları türlerinde de eserler vermiştir.

Ferit Edgü

1950 kuşağının son dönemine yetişen Ferit Edgü’nün 58’de yayınlanan Ortadaki Adam ve 59’da yayınlanan Kaçkınlar eserleri, kuşağın önemli öykü kitapları arasında yer alır. Nitekim Ferit Edgü, bu dönemin ardından da yazdığı eserlerle Türk öykücülüğünde önemli bir yer edinmiştir. Edgü sonrasında da Bir Yazdı Eylülün Gölgesinde, Kırlangıç Çığlığı, Gece ve O gibi önemli eserler yayınlamıştır.

Leyla Erbil

Hallaç adlı ilk öykü kitabı her ne kadar 1960 yılında yayınlansa da yazın hayatına öncesinde başladığı için Erbil de 1950 kuşağı öykücüleri arasında sayılır. Sonrasında Bahar Noktası, Otel Balkan, Yaz Gecesi Rüyası, Aşk ve Acı gibi önemli eserlere de imza atmıştır.

Adnan Özyalçıner

1950 kuşağı dendiğinde öykücülüğün akla gelen ilk isimlerinden biri Adnan Özyalçıner’dir. 1932 yılında doğan Özyalçıner, ilk öykü kitabı Tuhaf’ı 1957’de yayınlamıştır. Sonrasında Geceden Gelen, Acı, Yabancı, Sonsuz Gece gibi farklı öykü kitapları da yayınlanmıştır. Özyalçıner’in öyküleri adeta 1950 kuşağı öyküsünü özetler niteliktedir. Genellikle bireyin iç dünyasını ve yalnızlığını konu edinir. Öykülerinde, insanın varoluşsal sorunlarını, aşkı, ölümsüzlüğü, yalnızlığı ve yabancılaşmayı derinlemesine ele alır.

Diğer 1950 Kuşağı Öykücüleri

1950’nin ortalarından itibaren Camus, Sartre gibi isimlerden ve varoluşçuluk gibi akımlardan etkilenen Türk öykücülüğü son derece üretkendir. Yukarıda saydığımız isimlerin dışında, aynı dönemde benzer niteliklere sahip ancak oldukça özgün öyküler yayınlayan diğer bazı öykücüler şunlardır:

• Orhan Duru
• Yusuf Atılgan
• Demirtaş Ceyhun
• Bilge Karasu
• Demir Özlü
• Erdal Öz

1950 kuşağı, sonrasında gelen Oğuz Atay gibi yazarlara ilham olan son derece önemli bir dönüm noktasıdır. Toplumcu ve köy edebiyatından ziyade bu dönemde, bireyin içsel yaşamına odaklanan öyküler yazılmaya başlanmıştır.

Modern hikaye hakkındaki yazımız da ilginizi çekebilir.