2022 yılının Netflix’te yayınlanan ilk korku dizisi Archive 81, seyircisiyle hızlı bir buluşma yaptı. Spiritüalizm öğeleri ile çizilmiş bir yapıya sahip olan dizi, aslında bir podcast serisi olarak yapılmış ve gördüğü ilgi nedeniyle Netflix için yeniden tasarlanmıştır. 8 bölümlük bir sezonla giriş yapan dizinin podcast serisindeki 3 sezonluk hikayesine bakılırsa birkaç sezon devam etmesi bekleniyor. Archive 81 incelemesi içeriğimizde Netflix’in yeni gerilim dizisine dair her şeyi bulacaksınız. Öncelikle dizi hakkında spoilersız birkaç bilgi vererek başlayalım.
Archive 81 İzlenir mi?
İlk olarak Archive 81’in izleyiciye vaat ettiklerinden bahsedelim. Dizi, içinde sadece korku ve zorlama bir gerilim unsuru sunmuyor. Aynı zamanda hikâyenin işaret ettiği mistisizm öğeleri ve bilim kurgu boyutu da yapımın dikkat çekici noktaları arasında bulunuyor. Peki, izleyiciye vaat edilen hikâye ne?
Ailesini esrarengiz bir şekilde kaybetmiş olan Dan adlı arşivci, 1994 yılında gerçekleşmiş olan bir yangının sebebini bulmak üzere eski VHS kasetleri dijitale aktarması, hasarlı kasetleri onarması ve incelemesi için tutulur. Kasetleri incelerken videoları çeken Melody adlı kadının kendisiyle bir bağlantısı olduğunu keşfeden Dan, yangında ölen Melody’yi kurtarabileceğini düşünmeye başlar.
Archive 81’in ilk bakışta çok basit görünen olay örgüsünde yerleştirilmiş birçok güzel ayrıntı olduğunu da belirtmek gerekiyor. Dizi içerisinde birçok filme etkileyici göndermeler yapılıyor. Bu da sinemaseverlerin gözünde diziyi daha şimdiden oldukça iyi bir konuma yerleştiriyor. Yapımın IMDB puanı ise 7,5 olduğunu kısa bir not olarak geçelim.
Archive 81 Kadrosu
Archive 81’in kadrosunda dönüşümlü olarak 4 yönetmen bulunuyor. Ayrıca podcast serisinden uyarlanan dizide yapımcılığı James Wan ve Paul Harris Boardman üstleniyor. Özellikle dizinin daha ilk birkaç haftada bu kadar yükselmesinde James Wan’ın etkisi büyük. Yapımda yer alan diğer isimleri ise şöyle sıralayabiliriz:
Yönetmen:
- Haifa Al-Mansour
- Aaron Moorhead
- Rebecca Thomas
- Justin Benson
Oyuncular:
- Mamoudou Athie
- Evan Jonigkeit
- Ariena Neal
- Dina Shihabi
- Matt McGorry
Kadrosuyla ve konusuyla dizi sizi ikna ettiyse ve henüz izlemediyseniz buradan diziyi izleyip yazıya sonra devam edebilirsiniz. Bu kısımdan sonra yazımız spoiler içeriyor.
**SPOILER ALERT**
Archive 81 Dizisinin Efsane Göndermeleri
Archive 81 için vurgulanması gereken en önemli noktalardan biri şüphesiz ki, klâsik yapımlara yapılan göndermelerdir. Bu yönüyle klasik yapımlara doğrudan referans veren dizi, hikayenin neler getireceğine dair soru işaretleri ile dolduruyor seyircinin zihnini. Ayrıca zaman zaman yerleştirilen bu göndermeler basit diyaloglarla ya da kısacık bir resim görüntüsüyle de kalmıyor. Yapım, referans verdiği filmlerin izlerini karakterlerde ve olay örgüsünde hep hissettiriyor. Bu da dizinin seyir kalitesini yükseltmekte önemli bir etken. O halde dizinin referans verdiği ve baş selamı gönderdiği yapımları daha yakından inceleyelim.
The Shining
Efsane yönetmen Stanley Kubrick’in The Shining filmine yapılan gönderme birinci bölümdeki bir replikle veriliyor. Dan arşivi incelerken, daha ilk tökezlemelerinde Mark, “The Shining triplerine girmeyeceksin değil mi? Jack Torrance kafalarına girme sakın” tarzında bir uyarıda bulunuyor. Bu uyarıyla beraber Dan’i Jack Torrance ile doğrudan ilişkilendiriyoruz ve devamında nasıl bir sürprizle karşılaşacağımızı merak ediyoruz. Özellikle de Dan’in halüsinasyon mu gördüğü yoksa yaşananların gerçek mi olduğu düşüncesi merakın dozunu oldukça yükseltiyor.
Diğer taraftan Shining’deki Overlook Oteli’nin dizideki yansıması olan Visser binasındaki gizem iki yapım arasındaki bağı güçlendiriyor. Neredeyse Melody, Wendy gibi karşısındaki bilinmeze karşı aynı mücadeleyi veriyor. Sonuç olarak Shining’in Overlook Oteli gibi Visser’da da işler aradan geçen yıllara rağmen aynı noktaya geliyor.
Solaris
Kubrick’e gönderme yapan hikâyeciler, Tarkovski’yi de unutmuyor. Dan’in izlediği filmler arasında Tarkovsky’nin bilim kurgu yapımı Solaris’ten bir sahne görüyoruz. Shining ile ilgili mekânsal bir bağlantı kuran dizi, Solaris ile doğrudan ana karakterlerin durumuna atıfta bulunuyor. Stanislaw Lem’in aynı adlı romanından uyarlanan Solaris filminde Kris Kelvin adlı psikolog, Solaris gezegeninde araştırma yapmak üzere görevlendirilir. Kris, bir tür halüsinatif etkiye sahip olan gezegende ölen eşi Hari’yi karşısında bulur. Gezegen, psikologun zihninde geçmişini yeniden yaratma etkisine sahiptir. Archive 81’de Dan ve Melody’nin karşılaşmalarında bu halüsinasyon algısını benzer bir şekilde veriyor. Hari ile benzer bir biçimde Melody de öldüğünün farkında değildir. Dan ise Kris’in aksine zaman zaman karanlık tarafa geçse de kendi gerçekliğini yitirmez.
Ay’a Yolculuk
Sinema tarihinde görsel efektleri ilk kez geliştiren; bilim kurgu, korku ve fantastik sinema filmlerinin atası sayılabilecek filmlerin yaratıcısı olan George Melies de Archive 81’den selâmını alıyor. Dizinin ilk bölümünde Dan’in çalıştığı hareketli görüntü müzesinde seyirciyi Ay’a Yolculuk filminin ikonik görseli, yer alıyor. Jules Verne’in eserinden uyarlanan ve tarihin ilk bilim kurgu filmlerinden olan Ay’a Yolculuk, bir yandan Dan’in filmciliğine vurgu yaparken diğer taraftan ilerleyen sezonlar için bir ipucu da olabilir.
Yaşayan Ölülerin Gecesi
Dizinin bir sahnesinde Mark’ın duvarında bir poster görünüyor. George Romero’nun Yaşayan Ölülerin Gecesi filmine ait poster, Dan ve Melody’nin durumunu simgeleştiriyor. Yaşayan bir ölü olarak savrulan Melody, Dan’in tek ve mutlak kurtuluş olarak görüyor.
Korku Bakanlığı
Korku Bakanlığı filmi, Dan’in tişörtündeki baskıda yer alıyor. Film, Fritz Lang’ın 1927 yılında çektiği bir korku filmidir. Dan ve Melody’nin psikolojik durumlarına vurgu yapan film, aynı zamanda dizinin atmosferindeki Kafkaesk havayı yansıtıyor.
Archive 81 Hikâyesi
Göndermeleriyle ve sürükleyici kurgusuyla Archive, izleyiciler üzerinde olumlu bir etki bırakıyor. Yer yer durağan olsa da çoğunlukla hikayenin tutarlı bir şekilde ilerlediğini en çok final bölümünde anlayabiliyoruz. Karakterlerin aydınlanması, olayın akışı ve son sahneye kadar gizemini koruyan unsurlar, güzel bir seyir zevki sunuyor. Hazırsanız şimdi dizinin hikâyesini bölüm bölüm ele alalım.
Archive 81 1. Bölüm İncelemesi: Gizemli Sinyaller
Dan adlı arşivci, Liam Davenport adlı bir iş adamı tarafından bir dizi VHS kaseti onarması için tutulur. Bu iş için özel olarak seçilen Dan bir dizi kurala dayalı işini yapmak üzere ıssız bir konta yerleştirilir. İncelediği kasetler, yangında ölen Melody adlı bir kadının 1994 yılında bir araştırma için el kamerasıyla yaptığı çekimlerle doludur. Görüntülerde 90’lı yıllarda henüz çocukken evinde beslediği köpeği gören Dan, Melody ile aralarında bir bağ olduğunu fark eder ve kasetlerin içinde babasının ölümüne dair bir iz bulabileceğini düşünür.
Archive 81 2. Bölüm İncelemesi: Wellspiring
İkinci bölüm, kendini bulmak ve geçmişin izini sürmek temasıyla yapılan bir kan kiti reklâmı ile başlar. Dan, babasının olayla ne ilgisi olduğunu anlamaya çalışır. Bu sırada izlediği videolarda Melody, Visser apartmanındaki gizemi çözmek için sorgulamalar yapmaya çalışır. Ancak kimse onunla konuşmaya yanaşmaz. Yalnızca Jess adlı genç kızla diyalog kurabilir. Ayrıca Samuel adlı bir adam onunla ilgilenir ve kibar davranışlarıyla Melody’yi etkilemeye başlar. Bu sırada Melody’nin en yakın arkadaşı Anabella, Melody’nin yanına Visser apartmanına gelir. Dan, Melody’nin kaydettiği esrarengiz müziği bulur ve yardım istediğini fark eder.
Archive 81 3. Bölüm İncelemesi: Korku Filmi
Üçüncü bölüm Satans Carnival afişi önünde şeytanî toplantılardan bahseden iki kişinin görüntüsüyle açılır ve Melody’nin çocukluğuna dair önemli bilgiler ediniriz. Annesi Melody’yi bebekken bir kiliseye bırakmış ve ortadan kaybolmuştur. Melody problemli bir çocuktur ve sürekli belirsiz şekiller karalar. İçinde beliren bir öte dünya düşüncesiyle çizdiği resimleri Dan’in psikolog olan babasına anlatır.
Dan, babasının kasetlerini dinlerken Melody’nin babasına terapiye gittiğini bu kayıtlardan teyit etmiş olur. Bu sırada Dan arkadaşı Mark’tan bazı bilgiler almaktadır. Daha önce kayıtlarda rastladığı Kalego hakkında hiçbir bilgi bulamamıştır. Mark, Melody’yi bulup ondan konu hakkında bilgi almak üzere yola çıkar. Ayrıca Dan rüyalarında Melody ile karşılaşmaya başlar. İkisi de birbirini görüp konuşur ve 90’lı yılların Visser’ında tanışırlar. Dan olayın sersemliğini yaşarken Melody sıradan bir insanla konuştuğunu düşünür. Daha sonra Dan Melody’nin kasetlerinden birini incelerken günümüzdeki Skype görüşmelerine benzer bir şekilde ekrandan birbirleri ile yeniden konuşurlar.
Archive 81 4. Bölüm İncelemesi: Ruhlarla Konuşanlar
Daha önce evde Davenport’un kendisini takip etmek için kurduğu kamera sistemindeki kör noktaları keşfetmiş olan Dan, gizli odaların kapılarını açmaya çalışır. Dan Melody’yi kendi bulunduğu binada görür. Melody, onu daha önce girmediği bir odaya götürür. Odada garip bir şekilde dolu defterler ve küçük bir kutu içinde bant kayıtları bulur. Bu sırada ikili birbirine çocukluğundan bahseder ve daha yakından tanışmaya başlarlar. Dan babasının kim olduğunu söyler ancak Melody inanamaz. Daha sonra odada birçok farklı defter bulan Dan, defterlerin arasında açmaya çalıştığı odanın şifresini bulur. Bu sırada Melody’nin katıldığı ruh katılma seansında ruh çağıran kadın, Dan’in sözlerini tekrarladıktan sonra kendi yüzü parçalar.
Archive 81 5. Bölüm İncelemesi: Aynanın İçinden
Melody, yüzünü parçalayan medyum kadından daha fazla şey öğrenmek için hastanede yanına gider. Bu sırada Dan görüntüleri izlediği monitörlerde Kalego siluetleri görmeye başlar. Kadından tekrar aynı sözleri duyunca psikiyatristine gider ve Dan ile arasındaki iletişimi açıklar. Bu sırada 1994 yılındaki haliyle Dan ile karşılaşır. Visser apartmanında araştırmalarına devam eden Melody, arkadaşı Anabelle’i bulmaya çalışırken apartmanın 6. katında bir odada olduğunu öğrenir ve yanına gider. 6. katta kendinden geçmiş bir grup bağımlının döküntü bir evde hapsedildiğini keşfeder. Tarikatın lideri olan kadının resmini trans halinde çizen Anabelle’in durumunun küften kaynaklandığını keşfeder ve küfün peşine düşer. Son olarak Samuel ile sokakta karşılaşan Melody, 6. kattan bağımlılardan birinin düştüğüne şahit olur.
Archive 81 6. Bölüm İncelemesi: Çember
Dan, babasının bant kayıtlarından birine rastlar ve kendisine bıraktığı doğum günü mesajını izler. Mark, Dan’in bulduğu defterleri yazan Thomas’ın öldüğü bilgisini getirir. Sinirlenen Dan, Davenport’un kameralarını kırar. Öte yandan küfün peşine düşen Melody, Samuel ile küf hakkında ilk kez açıkça konuşur. Samuel, küfün iki evrenin (yaşayanlar dünyası ve öte dünya yani ölüler evreni) ortak maddesi olduğunu söyler ve Vos ailesinin tarihini anlatır. Samuel ayrıca Melody’nin seçkin bir kadın olduğunu ve bunu daha önce anladığını söyler. Aradığı kişinin Melody olduğunu söyler. Burada Melody’nin Baldung büyüsüne sahip olduğunu anlarız.
Samuel, Melody’e ayinin görüntüsünü izletir ve onu tam olarak ayinin yapıldığı salona getirir. Melody, Jess’in ayinde kurban edileceğini öğrenince onu bulmak için peşine düşer. Bölümün sonunda Dan nihayet sinirden bantları parçaladığında dolapların altındaki gizli bölmeyi bulur ve aşağıya inince ayinin yapıldığı alanı bulur. Odada Kalego heykeli, büyü kitabı ve Melody’nin duvara yansıtılmış kamera görüntüleri vardır. Dan, günlerdir izlediği ayin görüntülerinin çekiliği yere ulaşmıştır. Melody’nin ölümüne dair sırra iyice yaklaşmıştır.
Archive 81 7. Bölüm İncelemesi: Kayıkçı
Dan ne olduğunu anlamadan kendi evinde uyanır. Davenport’la görüşmeye gider ve yer altında bulduğu odayı sorar. Davenport, halüsinasyon gördüğünü iddia eder. Ve açık açık işleri kurcalarsa şikâyetçi olacağı konusunda tehdit eder. Bu bölümde ilk kez 1924 yılına geri döneriz. O dönem ayin için kurban edilecek olan kız çocuğu köyden getirilmiştir. Vos ailesinin Kalego heykeli de bu sırada haneye getirilir. Bu sırada Baldung büyüsüne sahip bir kadın 1924’te ilk ayini engellemek ister ama öldürülür. Kanı ayinde kullanılmak üzere alınır. Ayin yapılır ve kuyruklu yıldızın açtığı kapıdan iki evreni birleştirmek için Rose kurban edilir. Vos konağında yapılan ayinin görüntülerini Dan ve Mark beraber izler. Ve burada 1924’te yapılan bu ayinden sonra herkesin ortadan kaybolduğunu öğreniriz.
Dan bir taraftan babasının da bu işin içinde olduğunu düşünür ve kendisini Melody’nin hayatını kurtarmak için sorumlu hisseder. Hala yaşayan Anabelle’i bulurlar ve Anabelle görür görmez Dan’i tanır. Uzun zamandır beklediğini söyler ve Melody’nin öte dünyada hapsolduğunu ve onu kurtarması gerektiğini söyler. Anabelle, 1994 yılında ayin sırasında çekilen görüntülerin olduğu kasetleri verir.
Archive 81 8. Bölüm İncelemesi: Gizli Gerçek
Son bölüm Melody ve Jess’in farklı bir kameradan çekilmiş görüntüleriyle açılır. Farklı bir kameradan çekilmiş videolar olduğu anlaşılır. Bu sırada Melody, kendini tımarhanede bulur. Dan’in babasını kendini Samuel ve tarikatına verdiği için suçlar. Doktor, onun bilgilerini paylaşmadığını söyler. Güvenliği için Melody’yi Anabelle ile birlikte bir hasta odasına kapatır. Melody olan bitenden Anabelle’e bahseder.
Anabelle, kayıkçının (Kalego ya da kuyruklu yıldız) geldiğini, kapıyı açacağını ve İrisin öte dünyadan çıkmaya çalıştığını anlatır. Melody, hastaneden kaçar. Anabelle’in anlattıklarından sonra Dan babasının suçlu olmadığını anlar. Jess, kamerasıyla Melody’nin öldüğü ayinin görüntülerini çekmiştir ve kasetleri Anabelle’e bırakmıştır. Kasetleri alan Dan, Melody’yi kurtarmak için Davenport’la iş birliği yapması gerektiğini fark eder. Dan, Davenport’a kasetten söz eder. Dan, bu sırada Davenport’tan babasının kasetleri bulan kişi olduğunu öğrenir. Babası kasetleri güvenli bir yere bırakmış ve ortaya çıkmasını sağlamıştır. Kasetleri aldığı için evleri yakılmış ve Dan’in ailesi bu şekilde ölmüştür. Bu sırada kasetleri ele geçirdiği için kendini sağlama alan Davenport, Dan’i öldürmeye çalışırken Mark, onu bayıltır.
Dan, evdeki gizli bölmeye gider ve Melody’yi çıkarmak için mekana girer. Wellspiring kan tüpleri reklâmının Baldung kanlarını toplamak için yapıldığı burada ortaya çıkar. Depodaki kanlardan birin alan Dan, geçidi açmak için ayin yerine gider. Başından beri evde çalışan gri saçlı kadın, ortaya çıkar ve Baldung olduğunu söyler. Melody’nin annesi olduğu ortaya çıkan kadın, kapıyı açmak için ne yapılması gerektiğini söyler. Kapı yalnızca 5 dakika açık tutulabilmektedir. Dan geçitten geçtiğinde ailesiyle karşılaşır. Babası onu orada ikna etmeye çalışır. Aslında Kalego onu içeride tutmaya çalışmaktadır. Yapması gereken şeyi utmayan Dan Melody’yi çıkarır. Melody geri dönerken Dan, gözlerini bir hastanede açar ve hangi dünyada olduğu anlaşılmaz.
Sonuç
Archive 81’in ilk sezonu biterken geriye oldukça meraklı bir bekleyiş bıraktı. Aynı zamanda 2. sezon için teoriler üretilmeye çoktan başlandı. Bunlardan bazıları, Samuel’in daha etkin bir şekilde hikâyeye döneceği yönünde. Ayrıca Arafta kaldığı düşünülen Dan’in kurtarılması gerekeceği için bu kez de Melody’nin büyük bir mücadele vermesi bekleniyor. Yeni sezona dair henüz bir açıklama yapılmazken dizinin uzun zaman devam edeceği düşünülüyor.
Archive 81 incelemesi hoşunuza gittiyse, korku türünün sarsıntı yaratacak filmlerin yer aldığı Yasaklanmış Filmler listemize de göz atmalısınız.