Bir bölgenin deniz etrafında ya da denize yakın olması bir başka tabirle bölge etrafında denizler olması ya da deniz kıyısı olması “Denizellik nedir?” sorusunun cevabıdır. Denizden uzaklaştıkça yıllık sıcaklık farklarının artmasına da karasallık denir.
Denizellik Etkisi
Bölgelerin denize yakın veya uzak olmaları iklimlerini etkilemektedir. Denizler geç ısınır ve geç soğurlar. Bununla birlikte deniz etkisinin altında olan yani denize yakın olan yerlerde hava geç ısınır, geç soğur. Bir başka denizellik etkisi de denizden esen rüzgarlar kışın ılıtıcıdır, yaz aylarında ise serinletici etki yapmaktadır. Oysa denizellik etkisinin olmadığı bölgelerde hava çabuk ısınıp çabuk soğur. Çünkü hava üzerindeki nem oranı düşüktür.
Büyük su kütlelerinin yakınlarındaki kara bölgelerinde büyük etkileri vardır. Su kütlelerinin hava akışlarının, denizellik etkisi olarak da bilinen çevredeki alanların iklimlerinde etkileri bulunmaz. Denizel iklimin bulunduğu bölgelerde daha ılıman sıcaklık bulunup, yağış daha fazla görülür. Karasal iklim bulunan bölgelerde ise bu durumun tam tersi görülmektedir.
Denizlerin ekosistemi; bitki, hayvan ve deniz çevrelerinin etkileşimi kapsamındadır. Dünyanın yüzeyinin %70’inden fazlası su ile kaplıdır ve bu su %97 oranında tuzlu sudur. Bu sebeple deniz ekosistemi gezegendeki en büyük ekosistem olarak görülür. Okyanus, deniz ve diğer tuzlu su ortamlarını ifade eder.
Denizellik ve Karasallığın Belirlendiği Faktörler
Denizellik ve karasallığın belirlendiği faktörler vardır. Bu faktörler şu şekildedir:
- Hava hızlı ısınıyor ve hızlı soğuyorsa karasal, yavaş ısınıyor ve yavaş soğuyorsa denizel iklim şartları etkindir.
- Kış ayı çabuk geliyor ve uzun sürüyorsa karasal, geç geliyor ve kısa sürüyorsa denizel iklim şartları mevcuttur.
- Yaz ve kış aylarının sıcaklık farkları yüksekse karasal, değilse denizellik etkindir.
- Yıl içindeki yağışlar kış ve sonbaharda toplanıyorsa denizeldir.
- Yıllık ortalama yağış 500 mm’den fazlaysa denizel, 500 mm kadarsa karasaldır.
- Bitki örtüsü zenginse denizel iklim koşulları vardır.
- Bitkiler tüm mevsimlerde yeşil ve geniş yapraklılarsa denizel, bodur ve iğne yapraklılarsa karasaldır.
Tüm bu faktörlere bakılarak “Karasallık ve denizellik nedir, birbirlerinden nasıl ayırt edilirler?” sorularının yanıtı verilebilir.