Su Ayak İzi Nedir? Su Ayak İzi Nasıl Azaltılabilir?

Çevremizi korumak, geleceği daha güzel bir hale getirmemiz için oldukça önemlidir. Dünyamızın kaynaklarını korumak söz konusu olduğunda ilk vurgulanması gelen kaynakların başında su gelir. Bu nedenle su ayak izi oldukça önemli bir kavramdır. Peki, su ayak izi nedir? Su ayak izi nasıl hesaplanır? Hazırsanız içeriğimizi okumaya başlayalım.

Su Ayak İzi Nedir?

Hayatımızın her evresinde neredeyse su kullanıyoruz; temizlik yaparken yemek pişirirken veya duş alırken. Bu tür aktivitelerde genellikle doğrudan temiz su kullanırız. Peki, dolaylı yollardan ne kadar su tüketiyoruz? Hiç düşündünüz mü? Mesela giydiğimiz bir elbisenin üretimi için de su kullanılmaktadır. Pamuğun tarlada üretilmesi, ipliklerin bir araya getirilerek elbise yapılması, taşınması gibi etkinliklerde ne kadar su tüketilir? İşte bunun cevabını bize su ayak izi vermektedir.

Su ayak izi, kullandığımız eşyaların üretim ve tüketiminde ne kadar su kullanıldığını gösterir. Yani, dolaylı ve doğrudan olarak ne kadar su tükettiğimizin miktarı karşımıza çıkar. Bu kavram 2002 senesinde Prof. Dr. Arjen Hoekstra tarafından ortaya atılmıştır.

Pamukla elbise yapılan örneğimizden devam edelim: Pamuktan üretilecek 300 gramlık bir tişört için su ayak izi yaklaşık 2500 litredir. Bu oran, epeyce yüksektir. Ayrıca üretim için ortaya çıkan oran, su kaynağının neresi olduğu gibi pek çok faktöre göre de değişebilir. Su kıtlığı yaşanan bölgelerde bu tür konular için acil olarak önlem alınması gerekmektedir.

Değişen dünyamızda su kaynakları da artık yetersiz hale gelmektedir. Bu nedenle hepimizin dikkatli olması gerekir. Su ayak izinizin kaç olduğunu öğrenmek için de belirli hesaplamalar vardır. Su ayak izimizi öğrendikten sonra da azaltmak için dikkatli olmamız gerekir. Öyleyse, şimdi su ayak izi türlerinden birine değinelim. “Mavi su ayak izi nedir?” sorusuyla içeriğimize devam edelim.

Mavi Su Ayak İzi Nedir?

Mavi su ayak izi, yeraltı ve yüzey suları ile ortaya çıkan sudur. Yani, geleneksel olarak tatlı su denildiğinde akla ilk gelen su türüdür. Bir nesnenin üretiminden tüketimine kadar kullanılan suyu ifade eder. Üretim için gerekli olan su kaynaklarının toplam hacmi için de kullanılan bir kavramdır. Tüketiciler tarafından da kullanılan mavi su, “Tüketici Su Kullanımı” olarak adlandırılır.

“Tüketici Su Kullanımı” aşağıdaki durumlardan birini ifade eder.

• Yeryüzüne yağışla gelen su buharlaşır,
• Ürünlerin yetiştirilmesi için su kullanılır,
• Yağış olarak düşen su, aynı alana dönmez ve başka bir yerde toplanır,
• Terleme ve buharlaşmayla uzaklaşan su, aynı zaman içinde dönmez.

Kısacası, mavi su dolaylı veya doğrudan kullandığımız su kaynaklarının miktarıdır. Tarım, sanayi ve ev gibi alanlarda mavi su kullanılır. Üretilen her ürünün son tüketicisine varana kadar kullanılan tatlı su miktarı mavi sudur. Şimdi de “Yeşil su ayak izi nedir?” sorusunun cevabını verelim.

Yeşil Su Ayak İzi Nedir?

Yeşil su ayak izi, bitkiler tarafından kullanılan ve tekrar belirli bir döngüye geçen suyu ifade eder. Yani, tüm yağışlardan ortaya çıkan sulardır. Yağış olan bir bölgede toprak, suyu alır. Bu suyun bir bölümü tekrar buharlaşır. Diğer bir bölümü de bitkiler tarafından kullanılır ve transprasyon ile yeniden döngüye girer.

İşte, bu döngünün olması, toplam yeşil su miktarını ortaya çıkarmaktadır. Genel olarak ormancılık, tarla ve bahçe gibi tarım işleriyle ilgili olmaktadır. Ayrıca kullanıldığı alanlardan dolayı insanların da yoğun olarak kullandığı bir bileşendir. Yeşil su ayak izi, yeraltı sularının kullanılmadığı ve yeraltı sularına eklenmeyen toprakta depolanan yağışlardır. Bu nedenle de mahsullerin büyümesinde oldukça etkilidir.

Ayrıca bir malın üretiminde yağmur suyu olarak nitelendirilen yeşil su, kaybolmaz. Sadece toprakta bir süre saklanır ve yeniden yeryüzüne düşer. Yani, doğanın dengesi yeşil su miktarı için önemlilik arz etmektedir. Yağış miktarı da yeşil su arz ve talebini etkilemektedir. Bu nedenle yeşil suyun gerekliliği iklim koşullarına ve değişimine göre değerlendirilmelidir.

Gri Su Ayak İzi Nedir?

Gri su ayak izi, nüfusun ve endüstrinin artmasıyla ilişkilidir. Yani, üretim sürecinde bir malzemenin üretimi sırasında tatlı suyun kirliliğini ifade etmektedir. Bu kirlilik dolaylı olabileceği gibi doğrudan da göl, deniz, akarsu gibi kaynaklara boşaltılan atıklar da söz konusu olabilir. Üretim esnasında tatlı suyun kirlenmesine sebep olan faktörler, suyun kalitesine göre değerlendirilmektedir.

Su Ayak İzi Neden Ölçülür?

Su ayak izinin ölçülmesinin sebebi, su ayak izi yüksek çıkan ürünlerin azaltılması için çeşitli çalışmalar yapmaktır. Bu çalışma, hem yerel hem de global ölçekte oldukça önemlidir. Böylece verimli su kullanımına katkı da bulunulur. Yeşil su ayak izinin yüksek olduğu bölgelerde küresel üretim fazlalaştırılmaya çalışılır. Böylece su sorunu yaşayan ülkelerde mavi su ayak izinin fazla çıktığı ürünlerin ihtiyacı azaltılır.

Doğru çalışmalar neticesinde tatlı su kaynaklarının üzerinde bulunan baskı azaltılır. Bu sayede ürünlerin ton başına düşen su miktarının doğru üretim ve tüketimle azaltılması hedeflenir. Günümüze kadar bazı ürünlerin su ayak izleri hesaplanmıştır. Çıkan sonuçlar gerçekten şaşırtıcı gerçekleri ifade etmektedir.

Örneğin, 1 kg sığır eti üretimi için 16.000 litre su kullanılmaktadır. Bir fincan kahve için de 140 litre su ihtiyacı vardır. Kısacası, günlük hayatımızda kullandığımız birçok ürün için çok fazla su kullanılır. Sadece yiyecekler için değil giyimde veya kullandığımız defter gibi kırtasiye ürünlerinde de suya ihtiyaç duyulur.

Su Ayak İzi Nasıl Hesaplanır?

Dolaylı ve doğrudan su tüketimi ele alınarak su ayak izimizi hesaplayabiliriz. Bu hesaplama için bazı bilgileri vermemiz gerekir. Günlük tüketim, gıda ve diğer pek çok bilgi su ayak izi hesaplama için gereklidir. Evde kaç kişinin yaşadığı, evcil hayvan besleyip beslemediğimiz, motorlu araç sahibi olup olmadığımız gibi birçok faktör etkidir. Geri kalanlarını aşağıdaki gibi sıralamamız mümkündür.

• Tüketilen et miktarı ve sıklığı
• Kahve, çay tüketimi ve şeker kullanılıp kullanılmadığı
• Aylık kıyafet harcaması
• Aylık kişisel bakım ürünü harcaması
• Araca alınan benzin için ayrılan bütçe
• Aylık elektronik eşya harcaması
• Evcil hayvanınız için ayırdığınız aylık bütçe

Bu gibi parametreler, evimizin ve kendimizin su ayak izini ortaya çıkartmaktadır. Ayrıca işletmeler için başka faktörler de bulunmaktadır. Üretim aşamasındaki işlem faaliyetleri, harcanan su miktarı gibi birçok faktör de hesaba katılmalıdır. Bunlar değerlendirilerek su ayak izi hesaplanır. Peki, su ayak izini azaltmak için neler yapılabilir? Bu önemli konuya hep birlikte bakalım.

Su Ayak İzi Nasıl Azaltılabilir?

Su, hayatımızın en önemli bileşenlerinden biridir. Son yapılan çalışmalara göre nüfusun artması ve iklim değişikleri nedeniyle su kaynaklarında kıtlık oluşumu hızla ilerlemektedir. Tabii ki, burada biz insanların yapabilecekleri de çok önemlidir. Biraz dikkat ederek su ayak izimizi azaltabilir ve dünyaya küçük de olsa bir katkı sunabiliriz.

Gereksiz Musluk Kullanımını Durdurun

Gün içinde çok fazla muslukları kullanırız. Buna hiç dikkat ettiniz mi? Bulaşık yıkarken, dişlerimizi fırçalarken veya ellerimizi yıkarken fazlasıyla su tüketiriz. Ancak bu su kullanımının çoğu gereksizdir ve dikkat edildiğinde büyük ölçüde su tasarrufu sağlanabilir. Örneğin; en fazla yapılan hatalardan biri, kesinlikle dişlerin fırçalanması sırasında musluğu açık bırakmaktır.

Muslukları boşa açmak, çok büyük miktarda su kaybına neden olmaktadır. Bu nedenle bulaşık ve çamaşır makinesi kullanmak, artık çok önemli bir konudur. Çünkü elde yıkanan bulaşıklar için çok fazla su harcanır. Belki de her musluk kullanımında dikkat edilmesi gereken musluğu ne kadar süre açık tuttuğumuzdur. Buna dikkat ederek su ayak izimizi azaltmayı başarabiliriz.

Su Tasarrufu Sağlayan Tuvaletler Kullanın

Su tasarrufu sağlayan tuvaletleri kullanmak, boşa su harcamayı engelleyen faktörlerden biridir. Bir dönemin popüler hale gelen videolarından birinde ilginç bir buluş vardı. Lavaboda eller yıkanırken klozet içine su dolmasını sağlayan bu gibi buluşlar su tasarrufu için idealdir. Ancak böyle bir tasarruf imkanı bulamıyorsanız bile klozet içindeki ekipmanları su tasarrufuna uygun olacak aletlerle değiştirebilirsiniz. Yapılan çalışmalara göre en fazla su tüketimi, musluk ve tuvaletlerden kaynaklıdır.

Duş Sürenizi Kısaltın

Çoğumuz duş alırken rahatladığımızı hissederiz ve bazen o sudan hiç çıkmak istemeyiz. Ancak bu ne kadar doğru bir eylemdir? Duş süremizi azaltmak su ayak izi miktarımızı düşürmek için oldukça önemlidir. Bunun için su tasarrufunu düşünmek bile yeterli olabilir. Yine de zorlanırsanız kendinize bir şarkı belirleyebilir ve bittikten sonra duştan çıkabilirsiniz.

Temizlik Esnasında Az Su Kullanın

Pandemi sürecinden bu yana belki de temizlik en önemli konulardan biri oldu. Evet, su hijyenimiz için çok ama çok önemlidir. Ancak fazla su kullanmak, suyun tükenmesine neden olabilir. Bu nedenle temizlik sırasında çok fazla su kullanmamamız gerekir. Biraz daha az su kullanarak doğamıza katkı sağlayabiliriz. Ayrıca temizlik ürünlerini doğal ve az su tüketimi sağlayanlar arasından tercih edebiliriz.

Kıyafetlerinizi Gerektiğinde Yıkayın

Belki de birçoğumuzun yaptığı en büyük hatalardan biri, gereksiz yere kıyafet yıkamaktır. Kıyafetlerimizi, gerçekten kirlendiği zaman yıkamamız, su tasarrufu için çok önemli konulardan biridir. Bunun için bir rutin belirlenebilir ve haftalık düzenli olarak eşyalarımızı yıkayabiliriz. Ayrıca yıkama sırasında deterjanların üzerinde yazan dozdan fazlasını kullanmamak da gerekir.

Kıyafet yıkama konusunda bir diğer husus, kullandığımız deterjanlardır. Konsantre ürünleri tercih ederek su tasarrufu sağlayabiliriz. Çünkü bu ürünlerde daha az su kullanılır. Aynı zamanda çamaşır makinesinde ön yıkama yapmamak da iyi bir seçenektir. Böylece su tüketimini büyük ölçüde azaltmayı başarabiliriz. Çamaşır makinesini daha verimli kullanarak suyumuzu korumayı başarabiliriz.

Su Tesisatınızı Yaptırın

Bazen evlerimizde veya iş yerlerimizde su tesisat problemleri olabilir. Duvarlardaki su sızıntıları, musluktan su akması gibi sorunlar gördüğümüz anda önlem almamız gerekir. Aksi takdirde istemeden çok fazla suyu boşa harcamış oluruz. Bu da doğamız adına büyük bir zarar anlamına gelmektedir.

Bahçe Sulamasında Daha Az Su Kullanın

Bahçeleri veya tarlaları sularken az su kullanmak, su tasarrufunu büyük ölçüde arttıracaktır. Bu nedenle gelişmiş teknolojileri kullanmamız gerekir. Hortumlarla bahçe ve tarla sulaması yapmak, boşa su kullanmaktır. Ayrıca bu noktada sulama yaptığınız ürünlerin ihtiyacı olan su miktarını dikkate alabilirsiniz. Eğer toprak ve iklim bu bitkilere uymuyorsa farklı ürünler yetiştirmeyi düşünebilirsiniz.

Su Tasarrufu Sağlayan Duş Başlıkları Kullanın

Duş süremizi azaltmanın yanı sıra su tasarrufu sağlayan başlıklar da kullanabiliriz. Bu teknoloji sayesinde su ayak izimizi düşürebiliriz. Çünkü düşündüğümüzden çok daha fazla boşa su tüketimini engeller. Aynı zamanda musluklarımıza tasarruf sağlayan bataryalardan da taktırabiliriz. Alacağımız düşük bütçeli önlemler geleceğimizi garanti altına alacaktır.

Kahve Tüketimini Azaltın

Evet, belki de uykumuzu açan kahvenin üretim ve tüketiminde de çok fazla su kullanıldığını bilmek moralimizi bozabilir. Ancak maalesef ki durum budur. Kahve üretimi sırasında çok fazla su kullanılır. Bu yüzden kahve miktarını azaltmak oldukça önemlidir. Aynı şekilde kahve yerine çay içmeyi de tercih edebiliriz.

Az Et Tüketin

Et tüketimi, dolaylı olarak su ayak izimizi yükseltmektedir. Daha önce de açıkladığımız gibi; et ürünleri için çok fazla su kullanılır. Et ürünlerinde oran yaklaşık 16.000 litre olarak bilinmektedir. Eğer çok fazla et yiyorsak istemeden de olsa dünyamıza zarar vermekteyiz. Bu nedenle de et tüketimini azaltmak, su tasarrufu sağlayacaktır.

Şekeri Azaltın Hatta Bırakın

Şeker üretiminde de su kullanımı oldukça fazladır ve su ayak izi oranımızı çok fazla etkiler. Bu nedenle içtiğimiz çay ve kahve gibi içeceklerde şekeri az kullanmak çok önemlidir. Hatta şeker tüketimini içeceklerde tamamen sonlandırmamız su ayak izi oranımızı düşürmek için büyük bir katkı sağlayacaktır.

Şeker bağlımlılığı hakkında detaylar için Şeker Bağımlılığı Nedir ve Nasıl Tedavi Edilir? yazımıza bir göz atın.

Su ayak izi hesaplama, hayatımızın önemli bir alanını kapsamaktadır. Çünkü bazen istemeden de olsa çok fazla su tüketiyoruz. Hatta boşu boşuna tonlarca suyu heba ediyoruz. Bunların önüne geçmek için ne kadar su kullandığımızı öğrenmemiz gerekir. Su ayak izimizi hesapladığımızda aldığımız sonuçları daha da azaltmak için çabalamalıyız.

Dünyamızın daha güzel olması için ufak önlemler almamız gerekir. Bunları adım adım gerçekleştirebiliriz ve gelecek nesilleri susuz bir dünyadan uzaklaştırabiliriz. Eğer dikkat etmezsek dünyamız çok daha kötü bir hale gelecektir. Çünkü su, yediğimiz, içtiğimiz her maddenin temel kaynağıdır. Bu nedenle suyumuzu korumak insanlığın bize getirmiş olduğu en önemli sorumluluklardan biridir.