“Gök Tengri inancı nedir?” sorusuna; Orta Asya’daki eski Türk haklarının inanç sistemidir, şeklinde yanıt verilebilir. Bu inanç sisteminde doğa ile iç içelik esastır. Doğanın güçlerine inanmak ve onların rehberliğinde hareket etmek önemlidir. Aynı zamanda yaratıcının tek olduğu, sonsuz göğün ruhu olduğu, insanların yaşamına doğrudan müdahale etmediğine inanılır. Bu nedenle Gök Tengri, gökyüzünün hükümdarı ve en yüce tanrı olarak kabul edilir. 

Gök Tengri ve Tengrizm Ne Demek?

Gök Tengri, gökyüzünün en yüksek tanrısı olarak görülür. Eski Türkler için gökyüzü kutsal bir yer olmuş, tanrılarını tüm evrenin yaratıcısı ve yöneticisi olarak kabul etmişlerdir. Türklerin ilk dini olan bu inanç, inananları doğa ile uyumlu, ruhani bir yaşam biçimine çağırır. Gök Tengri‘ye tapınma, Türklerin doğaya olan saygısını ve doğaya uyum sağlama isteklerini dışa vurur. Tengri dini içinde yaratıcının; güç, zafer ve bereketi artırdığı inancı da vardır.

Tengricilik Nedir?

Tengrizm, Gök Tengri inancını temel alan, Türk halkları arasında yaygın olan bir dini sistemdir. Tengri dini, Şamanizm ile yoğun bir ilişki içindedir. Doğanın ruhlarına, ataların ruhlarına ve çeşitli doğa unsurlarına saygı gösterir. Bu inanç sisteminde şamanlar, ruhlar ile insanlar arasında aracılık yaparlar.

Gök Tengri İnancının Özellikleri

Gök Tengri inancı, doğa ile uyumlu bir yaşam tarzını benimser. Doğanın ruhlarına saygı göstermek bu inanç sistemi için vazgeçilmezdir. Modern dünyada bazı Türk toplulukları tarafından hala yaşatılan Gök Tengri inancı, Türk kimliğinin ve kültürel mirasının önemli bir parçasıdır. Gök Tengri inancının temel özellikleri ise şunlardır:

• Doğa ile Uyum: Doğa ile uyumlu bir yaşam tarzını benimser. 
• Ruhlara Saygı: Ataların ruhlarına ve doğanın ruhlarına saygı gösterilir.
• Şamanizm Bağlantısı: Şamanlar, ruhlar ile insanlar arasında aracılık yapar.
• Kutsal Gökyüzü: Gökyüzü, en yüce tanrı Gök Tengri’nin evi olarak kabul edilir.
• Doğal Döngülere Saygı: Doğanın döngülerine ve güçlerine saygı gösterilir.
• Ruhani Rehberlik: Doğanın ve ataların ruhlarından rehberlik alınır.

Bu özellikler Gök Tengri dini için önemli yapı taşlarıdır. Türklerin eski dini aynı zamanda yaşamlarında ve kültürlerinde de önemli bir yer tutar. 

Gök Tengri İnancının Ritüelleri

Ritüeller, dini veya kültürel olarak belli bir düzende gerçekleştirilen uygulamalardır. Göktürk inancı içinse dini yaşamlarının temel unsurlarını yansıtmaları bakımından önemli bir yer tutarlar. Bazı önemli ritüelleri şunlardır:

• Kurban Törenleri: Gök Tengri’ye şükranlarını sunmanın bir yoludur. Bu törenlerde hayvan kurban edilir, dualar edilir. Kurban törenleri, bereket ve koruma dilemek için düzenlenir.
• Şaman Ayinleri: Ruhlarla iletişim kurmak, toplumsal sorunlara çözüm bulmak amacıyla gerçekleştirilir. Şamanlar, davul çalarak ve dans ederek transa geçer, bu sayede ruhlarla bağlantı kurarlar.

Bu ritüeller, Göktürklerin dini yaşamlarının ayrılmaz bir parçasıdır. Toplumlarının manevi değerlerini güçlendirir. Her bir ritüelde doğayla olan bağlarını görmek mümkündür.

Gök Tanrı İnancı ile İslamiyet Arasındaki Farklılıklar

Her iki inançta da tek bir yaratıcıya inanılır ancak bazı farklılıklar vardır. Gök Tanrı ve Allah, evrenin yaratıcısı, en yüce varlık olarak kabul edilirken, doğa her iki inançta da önemlidir fakat tanrıların doğası belirgin şekilde farklıdır. Gök Tanrı doğanın bir parçası olarak görülürken, Allah doğadan bağımsız bir varlık olarak görülür. Aynı zamanda doğaya, doğanın ruhlarına saygı gösterilen Gök Tanrı inancına ters olarak İslamiyet’te doğa, Allah tarafından yaratılmıştır. 

Gök Tanrı inancı, doğa ruhlarına tapınmayı, doğa ile uyumlu bir yaşamı vurgularken İslamiyet, tek tanrılı ve belirli ibadet kurallarına dayalı bir dindir. Ayrıca ibadet ve ritüel açısından da farklılıklar mevcuttur. Bu iki inancın birinde doğa ritüelleriyle şamanlık ön plandayken diğerinde belirli ibadetler ve ritüeller vardır.

İslamiyet’in Orta Asya’ya yayılmasıyla birlikte eski Türklerin inancı değişime uğramış, bazı unsurlar yeni dinle uyumlu hale gelmiştir. Bu süreç, eski ve yeni inanç sistemlerinin nasıl entegre olup dönüştüğünü göstermektedir.

İçeriğimizi beğendiyseniz ”Minarşizm Nedir? Minimal Devlet Anlayışı Nedir?” yazımıza da göz atabilirsiniz!