İnsanların günlük yaşamlarında en çok duyduğu kelimelerden biri kamuoyudur. Kamuoyu, toplumu ele alan ve ortak bir düşünce piramidi oluşturan bir tanımdır. Tanım, genellikle çoğunluğun ne dediği ile ilgilidir. Bundan dolayı ülkelere göre tanımlar farklılık göstermektedir. Bu kavram, temel olarak halkın tamamını ilgilendiren ve yine halkın özümsemiş olduğu ortak görüşü simgelemektedir. Özellikle yönetim şekli cumhuriyet olan devletlerde, sistematik olarak ortaya çıkan bir kavramdır. Peki, tam olarak kamuoyu nedir?
Kamuoyu, çoğunluğun yararına göre kararlar almaktadır ve alınan tüm kararlar hükümet güçleri tarafından uygulanmaktadır. Halk, kamuoyu oluşturarak istek ve düşüncelerini devlet birimlerine bildirir ve ortak bir görüş hakkında bir güç oluşturur. Kamuoyunun asıl amacı devlet ve halkı ortak bir paydada buluşturmaktır.
Kamuoyu Nedir?
Dünya siyasetinde en çok konuşulan ve dile getirilen konulardan biri de kamuoyudur. Çünkü kamuoyu, hükümet ve siyaset ile ilgili konularda insanların toplu halde yaptıkları tercihleri ortaya koymaktadır. Net bir tanımı olmasına rağmen bilim insanları, kamuoyunun anlamına dair çalışmalarını devam ettirmektedir.
Bazı görüşler bireyselliği savunmaktadır. Bu da liderlerin karar verirken çoğunluğun fikirlerine, azınlığın fikirlerinden daha fazla önem verilmesi görüşüdür. Başka bir görüş ise, kamuoyunun organize birer grup halinde olup ve liderler ile medyanın yönlendirdiği bir güruh olduğunu savunmaktadır. İktidar ve iktidara yakın olan gruplar, kamuoyunun fikirlerini oluşturmada en yüksek değere sahiptir.
Sonuç olarak kamuoyu, bir ülkede yaşayan insanların, belirli bir konu, politika, eylem ya da lider ile ilgili sahip oldukları olumlu, olumsuz, tarafsız veya kararsız fikirler bütünüdür.
Kamuoyuna Duyurulur Ne Demek?
Hükümetler ya da siyasi güçler, belirli zamanlarda halkı bilgilendirici metinler yayınlamaktadırlar. Bu metinlerin içeriği, halkı bilgilendirici ve bilinçlendirici bir şekilde hazırlanmak zorundadır. Yazılan metinlerin en büyük amacı, yönetim ile ilgili bilgilendirici notlar aktarmak ve kamuoyunun nabzını tutmaktır.
Bu tarz yazılar genellikle ülkemizde Resmî Gazete üzerinden duyurulmaktadır. Metinlerin sonunda yer alan ifade ise metnin tüm halka arz edildiğini göstermektedir. “Kamuoyuna Duyurulur” şeklinde biten metinler, yazılan yazının asıl amacını ve kimlere duyurulması gerektiğini ortaya koymaktadır.
Kamuoyu ve Kamu Politikası
Demokratik ülkelerde kamuoyunun amaçlarından en önemli olanı, kamu politikalarını denetlemek ve insanları bilgilendirmektedir. Yapılan kamuoyu yoklamaları, topluma sirayet edecek duruma gelmesi halinde hükümet liderlerine halkın görüşlerini kısa ve net şekilde sunmaktadır. Liderler, siyasi ilerleyişlerinde ya da seçim kampanyalarında bu şekilde halkın nabzını tutma imkanına sahiptirler.
Bilim insanları ve siyasi güce sahip insanların bir bölümü, halkın iradesine saygı duyulması için kamuoyu yönlendirmelerini takip etmektedirler. Bu sebeple kamuoyu yoklamaları, demokratik yönetimin sağlanmasının temelini oluşturmaktadır.
Kamuoyunu Etkileyen Faktörler
Bir kamuoyunun, çoğunluğa yarar sağlayacak olan seçimler yapması, pek çok farklı faktöre bağladır. Bu faktörler, kamuoyunun fikrini her zaman değiştiremese de etki kuvveti oldukça yüksektir.
Çevresel Faktörler
İnsanların fikir ve tutumlarının gelişip değişmesinde oldukça büyük bir rol oynayan etmenlerden biri de çevresel faktörlerdir. Bu faktörler, insanların hayatında kendini şu alanlarda ortaya çıkartabilir:
- Sosyal çevre
- Aile
- Arkadaşlar
- Mahalle
- İş yeri
- Dini topluluk
- Okul
Genellikle insanlar tutumlarını ve fikirlerini, içinde bulundukları sosyal gruplarda en yaygın olana göre tercih etmeye ve değiştirmeye eğilim gösterirler. Yapılan araştırmalara göre, liberal olan biri ev ya da iş ortamında muhafazakâr insanlar tarafından çevrilirse, muhafazakâr adaylara oy verme oranının arttığı tespit edilmiştir.
Bu duruma diğer bir örnek de İkinci Dünya Savaşı zamanından verilebilmektedir. ABD ordusunda yer alan bir birimden bir diğerine transfer olan askerler, fikirlerini transfer edildikleri birliğin fikirlerine göre değiştirmişlerdir. Böylece çevresel faktörlerin, insanların karar verme mekanizmalarında büyük bir rol üstlendiği kanıtlanmıştır.
Kitle İletişim Araçları
İnsanların halihazırda var olan tutum ve görüşlerini pekiştiren en önemli etmenlerden biri de kitle iletişim araçlarıdır. Kitle iletişim araçları sayesinde yapılan propagandalar ile birlikte kamuoyunun fikri değişkenlik gösterebilmektedir. En yaygın kitle iletişim araçları ise şunlardır:
- Gazeteler
- Dergiler
- Haberler
- Web siteleri
- Sosyal medya platformları
- Televizyon
- Radyo
- E-posta
- Bloglar
Bu kanallar aracılığı ile hükümetler ya da siyasi partiler, halkın muhafazakâr ya da liberal kesimlerini belirli kişilikler ve meseleler üzerinde odaklanmaya ikna eder. Böylece izleyicilerin genellikle önceden sahip olduğu siyasi tutumlarının pekişmesini sağlar.
Aynı zamanda kitle iletişim araçları ve sosyal medya kanalları, insanların, diğer insanların konu hakkında ne düşündüğünü öğrenmelerini sağlar. Böylece kamuoyunu oluşturan pek çok insan, birbirlerinin fikirleri hakkında bilgi sahibi olarak birbirlerinin fikirlerini etkileyebilir.
Çıkar Grupları
Sivil toplum örgütleri (STK), çıkar grupları, dini gruplar ve işçi sendikaları, kendi seçmenlerini ilgilendiren konularda kamuoyunun oluşmasını ve yayılmasını sağlar. Bu gruplar; siyasi, ekonomik ya da ideolojik konularla ilgilenmenin yanı sıra, kitle iletişim araçlarından ve sosyal medyadan da yararlanır.
Yapılan gayri resmi anketler, giderek daha popüler hale gelmektedir. Bu stratejide gruplar, üyelerini ve destekçilerini, genellikle yazılı mesajlaşma veya web sitelerinde yeterli örnekleme süreçleri kullanılarak yürütülmeyen ve sistematik olmayan kamuoyu anketlerinde oy kullanmaya teşvik eder. Destekçilerden gelen çoklu oylar sıklıkla teşvik edilir. Böylece grup, bulgularını güvenilir medya kuruluşlarına yayınladıktan sonra, anketinin tanınmış bir gazetede ya da başka bir haber kaynağında yayınlanmasına atıfta bulunarak geçerliliğini iddia eder.
Kanaat Önderleri
Popüler problemleri tanımada ve bunlarla ilgili bireysel görüşleri etkilemede önemli bir role sahip olan kanaat önderleri, eğer medyada dikkat çekmek isterlerse bazı taktiklerden yararlanırlar. Örneğin, çok da bilinmeyen bir sorunu ulusal bir soruna dönüştürerek dikkat çeken kanaat önderleri, konu hakkında yorum yaparak odak noktası olabilirler. Böylece, kanaat önderlerinden etkilenen insanlar fikirlerini kolaylıkla değiştirebilir.
Kamu Yargısı Nedir?
Kamuoyu, anketler aracılığı ile halkın iradesini ortaya koymaktadır. Halkın, siyasiler hakkında direkt bilgi sahibi olmasına gerek yoktur. Halk, siyasilerin taşıdığı düşünce yapısının ve görüşün temelini anlama ve savunma eğilimindedir. Kamuoyu yoklamaları, insanların çok da fazla düşünmediği soyut fikirler üzerine gerçekleşmektedir.
İnsanların günün önemli olaylarını değerlendirdiği ve bakış açılarını geliştirdiği özel bir kamuoyu şekli bulunmaktadır. Bu kamuoyu şekline kamu yargısı ya da kamu muhakemesi adı verilmektedir. Kamu yargısı, tüm bakış açılarının tasarlandığı ve raporlandığı politika reçetelerini tartmak üzerine kurulu bir yapıdır.
Ek olarak kamu yargısı, insanların herhangi bir konu hakkında bilgi sahibi olmasını ve bilinçli bir sonuca ulaşmadan evvel, tüm politikaları tartışması esasına dayanmaktadır. Bu nedenle kamu yargısı, kolayca sonuçlanmaz ancak politikada güç sahiplerinin egemenliğine karşı oldukça önemli bir denge oluşturmaya yardımcı olur.
Kamuoyu Ölçmenin Yolları
Kamuoyunu somut hale getiren etkinliklerden biri de anketlerdir. Siyasiler ve politikacılar bu anket verilerine göre kendi işlerine olan destek ya da karşıt görüşlere karşı atıfta bulunmaya başlamaktadır. Bu sebeple kamuoyu özellikle, seçim ve kampanyalarda güç sahipleri tarafından stratejik olarak kullanılmaktadır.
Her siyasi görüş, kendi fikirlerini desteklemek için kamuoyu yoklamalarını kullanmaktadır. Kitle iletişim araçları kamuoyu anketlerini, hükümet ve siyaset ile harmanlayıp insanlara sunmaktadır. Kamuoyunu ölçmenin başlıca yolları ise şunlardır:
- Kıyaslama anketleri: Bir kampanya doğrultusunda yürütülen anketler, kampanya için yapılacak olan daha sonraki anketler için karşılaştırma yapılabilmesi adına bir temel sağlar. Böylece adayın seçim kampanyasını yürüten ekip, adayın kazanma olasılığının ne doğrultuda seyrettiğini gözlemleyebilir.
- Kamuoyu yoklamaları: Seçim sonuçları hakkında bir öngörü sahibi olmak ya da gündemle ilgili halkın nabzını tutmak amacıyla halkın küçük bir bölümüne yapılan anketlerdir.
- İzleme anketi: Halkın fikir değişikliklerini ölçmek ve gözlemlemek için aynı insan grubuna tekrar tekrar yapılan anket çeşididir.
- Giriş anketleri: Seçim günü gerçekleştirilen bu anketler aracılığı ile seçmenlerin düşünceleri oy kullanma yerlerine girmeden hemen önce alınır.
- Çıkış anketleri: Seçim günü gerçekleştirilen bu anketler, seçmenler oy kullandıktan sonra yapılır. Pek çok medya kuruluşu, oylar henüz sayılmaya başlamadan önce seçim sonuçlarını belirlemek için genellikle bu anketlerden destek alırlar.
- Kitle araştırması: En yaygın anket türüdür. Nüfusun büyük bir kısmıyla görüşülerek yapılan kamuoyunu ölçmenin bir yoludur.
- Odak grubu: Demografik olarak çeşitliliğe sahip olan odak grupları, derinlemesine bir tartışma ortama yaratmak için bir araya gelen küçük gruplardır. Araştırmacılar odak grupları sayesinde daha geniş toplulukların nasıl tepki vereceğini ölçmek için grubun bir olaya verdiği tepkiyi gözlemler.
Kamuoyunu ölçmenin etkili yöntemlerinden bir tanesi de sokak röportajlarıdır. Bu konudaki son gelişmelerden haberdar olmak için Sokak Röportajı Yasaklandı mı? başlıklı içeriğimize göz atabilirsiniz.
Siyaset Bilimciler Kamuoyu Nabzını Neden Ölçer?
Kamuoyu, insanların ne düşüklerini söylemenin daha süslü bir yoludur. İnsanların, var olan hükümetin odaklanması gerektiğini düşündüğü bir adaya oy verme olasılıklarının ne kadar olduğu ya da siyasete çok fazla dikkat edip etmemeleri kamuoyudur. Siyasi adaylar ya da hükümet yetkilileri, kamuoyuna yanıt olarak hangi politikaların izleneceğine karar verirler.
Anketörler, kamuoyunu bilimsel anketler de dahil olmak üzere pek çok farklı yol aracılığı ile ölçer. Kamuoyu araştırmalarından elde edilen sonuçlar; kamu politikalarını, seçimleri ve devlet kurumlarının almış olduğu kararları etkiler.
Ancak elbette ki, tüm kamuoyu verileri eşit derecede güvenli değildir. Sonuç almada kullanılan anket türü, veri toplama yöntemleri, örnekleme teknikleri, soruların türü ve biçimi gibi faktörler, anket sonuçlarının doğruluğunu etkileyebilir.