Popüler bilime merak salmış birçok insan Ay’a düzenlenen uzay görevlerinden haberdardır. Ay üzerinde araştırma yapmış olan astronotların ayak izlerinin kaybolmaması ise çoğumuzun ilgisini çekmiştir. Sonuçta Dünya’da kalıcı olmayan bu işaretlerin Ay’da da aynı işlemlerden geçtiğini düşünürüz. Algımıza ters olan Ay’daki ayak izlerinin silinmemesinin nedenini merak ederiz. Peki, Aydaki ayak izleri neden kaybolmaz sahiden?
Ay’daki Ayak İzlerine Ne Oluyor?
Bilimseverlerin çoğu Ay görevlerinden sonra astronotların bıraktığı ayak izlerinin sonsuza kadar orada korunacağını sanır. Fakat genel bir yanılgının aksine bu ayak izleri silinir. Dolayısıyla “Aydaki ayak izleri neden kaybolmaz?” sorusu biraz şehir efsanesi olarak yayılmıştır.
Dünya’dakinin aksine Ay’da atmosfer neredeyse yoktur. Bu yüzden Dünya’daki en büyük aşınma etkenlerinden birisi temel olarak bulunmaz. Dolayısıyla aşınma sonucu gerçekleşen izlerin silinmesi çok büyük bir ölçüde yavaşlar. Bu sayede izlerin silinmediği illüzyonu oluşur.
Ay’daki izler hava gibi büyük bir aşındırıcıdan olmasa da çok daha farklı sebeplerle silinebilir. Bu faktörler birkaç şekilde sayılabilir. Aydaki izlerin sanılanın aksine silinmesinin nedenleri şunlardır:
- Ay yüzeyinde alışıldık bir olay olan meteor yağmurları: Ay yüzeyine her gün yüzlerce meteor çarpar. Yeterli bir atmosfere sahip olmadığı için bu meteorlar yüzeyine kadar gelir. Bu sebeple meteorlar Ay yüzeyindeki ayak izlerini silecektir.
- Kütle çekim etkisi: Kütle çekimi evrendeki her varlığa etki eden bir gerçektir. Ay da Ay’ın yüzeyi de bu yasadan nasibini alır. En zayıf temel kuvvet olduğu için bu işlem hızlı değildir ancak etki ettiği kesindir.
- Ay’ın atmosferi zayıftır ancak var olduğu da inkâr edilemez. Bu zayıf atmosfer ayak izlerine ve diğer tüm izlere zamanla etki eder. Dünya’daki kadar yoğun olmasa da bu seyrek hava bütünü, izleri yavaşça yok edecektir.
Görüldüğü üzere Dünya’daki ile kıyaslanacak düzeyde olmasa da Ay, birçok aşınma etkenine sahiptir. Entropi yasası gereği evrendeki her şey, kelimenin tam anlamıyla, düzensizliğe doğru hareket eder. Ay yüzeyindeki ayak izleri silinmiyor gibi görünse de bu bir yanılgıdır. Uzun süreler orada var olacaktır ancak ebediyen korunmuş bir biçimde kalamazlar. Bu ve daha birçok işaret de zamanla silinecektir. Belki de bu bilgiden çıkarılacak birçok ders vardır.
Dünya ile Ay arasındaki benzerliklere ve farklara dair detayları Dünya ile Ay Arasındaki Benzerlikler ve Farklılıklar Nelerdir? yazımızda bulabilirsiniz.
Sıkça Sorulan Sorular
Aya İlk Kim Ayak Bastı?
Neil Armstrong, Buzz Aldrin ve Michael Collins adındaki astronotlar, ilk aya çıkan insanlardır. Bu astronotlar arasında, Ay'ın Sessizlik Denizi bölgesine yaptığı inişin hemen ardından sonra, ilk olarak Neil Armstrong Ay yüzeyinde yürümüştür.
Aydaki Ayak İzleri Neden Yok Olmaz?
Ayak izleri Ay'da atmosfer olmamasından kaynaklı hemen kaybolmaz. Çünkü kaybolmasını sağlayacak rüzgar, yağmur gibi dış etkenler yoktur. Ancak bu durum izlerin sonsuza kadar kalacağını da göstermez.
Aydaki Ayak İzlerinin Ömrü Ne Kadar?
Normal şartlar altında ve aralıksız süren mikro meteorit yağmurunun yaşanması halinde, milyonlarca yıl geçtiğinde aydaki izlerin silinebileceği düşünülüyor. Ancak bu konu hakkında net bir bilgi vermek zor.