Coğrafyada İzdüşüm Alanı Nedir? Nasıl Hesaplanır? 

Coğrafyada İzdüşüm alanı nedir? sorusu, alan ölçümü hakkında bilgi sahibi olmak isteyen kişilerin merak ettiği bir konudur. İzdüşüm alanı; yeryüzünde bulunan çukurlar, yükseltiler, engebeler gibi olguların düz, yani 0 metre olarak kabul edilmesiyle yapılan, alan hesaplamasıdır.  Bu hesaplamaya göre geniş topraklara sahip ülkelerin izdüşüm alanları daha fazladır.  

Alan hesaplanırken bölgede bulunan tüm yeryüzü şekilleri göz ardı edilmelidir. Bu sayede doğru sonuçlar çıkacaktır. Bununla birlikte hesabı daha iyi anlayabilmek için ilk önce gerçek alan konusunun bilinmesi gerekir. Gerçek alan belirlenirken bölgedeki bütün yer şekilleri dikkate alınarak bir hesaplama yapılır. Ancak buna, tüm engebeler dahil değildir.

“Coğrafyada abrazyon nedir?” yazımız da ilginizi çekebilir.

Türkiye’nin İzdüşüm Alanı Nedir?

Türkiye’de göl ve adalar dahil edilerek yapılan gerçek alan hesabı 812. 578 kilometre kare’dir. Peki, Türkiye’nin izdüşüm alanı nedir? Bu sorunun cevabı ise yapılan hesaplamalara göre 783.562 kilometre karedir. Görüldüğü gibi Türkiye’de gerçek ve izdüşüm alan arasındaki fark fazladır. Bu da ülkemizin ne kadar dağlık ve engebelik olduğunu kanıtlar niteliktedir.

Türkiye’de bölgeler arasında da gerçek ve izdüşüm alan farkı göze çarpar. Hesaplamalara göre bu farkın en fazla olduğu bölge, dağlık alanların fazla olduğu Doğu Anadolu Bölgesidir. Farkın en az olduğu bölge ise Marmara bölgesidir. Ülkemizdeki yapılan bu hesaplamalara göre Türkiye topraklarının yarısından fazlasının eğim değeri %15’in üzerindedir.

İzdüşüm Alan Nasıl Hesaplanır?

“Coğrafyada İzdüşüm alanı nasıl hesaplanır?” sorunun cevabı çok basittir. İzdüşüm alan hesaplamasında; belirlenen bölgenin gerçek alanından, engebeli alanlar çıkarılarak izdüşüm alan belirlenebilir. Bunun yanında özel bir formül daha vardır. Bu formül aşağıdaki gibidir:

•         İzdüşüm Alan = Ölçek (Payda)² x Haritadaki Alan

Örneğin, 1/5000 ölçeği olan bir haritada 20 cm2 büyüklüğünde yer kaplayan bölgenin izdüşüm alanı kaç km2’dir?

Bu soru, verilen formül ile örnekteki bilgiler doğru yerlere konulduğunda, kolay bir şekilde cevaplanabilir. Çözümün detayları ise şu şekildedir:

•         İzdüşüm Alan = (5000)² x 20
  = 25 x 10⁶ x 20
  = 5 x 10⁸ cm² = 0,05 km² olur.

İzdüşüm Alanı En Fazla Nerededir?

Dünya genelinde Çin, Hindistan, Türkiye, İsviçre ve Afganistan, izdüşüm alanının fazla olduğu bilinen yerlerdendir. Mısır, Hollanda, Libya ve Suudi Arabistan gibi engebeli alanların az olduğu ülkelerde ise fark diğer yerlere göre daha düşüktür. Bunun sebebi ismi geçen ülkelerin geniş ve düz yapılı topraklara sahip olmasıdır.

Ekvatordan Kutuplara Doğru Gidildikçe İzdüşüm Alanı

Ekvator bölgesinden Kutuplara gidildikçe, izdüşüm alanı miktarı düşer. Bunun sebebi meridyenlerdir. 0 ile 10 meridyen arasında kutup bölgesine gidildikçe azalma olur.