Liberteryenizm Nedir? Neyi Savunur?

Liberteryenizm, bireylerin özgürlüğünü ve kişisel özerkliği savunan siyasi ve felsefi akımdır. Herkesin sivil ve ekonomik özgürlüklerden yararlanabileceği daha özgür bir toplum yaratmayı amaç edinen bir fikir olması, “Liberteryenizm nedir?” sorusunun en net cevabıdır. 

Liberteryenizm, negatif özgürlüğü yani bireyin hiçbir otorite baskısı altında kalmadan istediği davranışı yapabilmesini savunur. Liberteryen kişiler, insanların özgür olduklarında dünyanın daha iyi, daha adil ve daha güvenli bir hale geleceğini savunurlar. Bu düşünce sistemi, bireylerin özgürlüklerine saygı gösterilmesine odaklanır. 

Liberteryenizm Temel İlkeleri

Tüm liberteryenler kendi kendini yönetebilme yetisi anlayışını benimser. Liberteryenizm düşüncesini savunan insanlar, devletin müdahalesini en aza indirgemesi ve devletin rolünün sınırlı olması gerektiğini düşünürler. Liberteryenizm bireysel özgürlüğe güçlü bir vurgu yapar. Liberteryenler tercih özgürlüğünü ve bireyin baskılanmamasını ve devletin minimize edilmesini en üst seviyede savunur. Buradan hareketle, liberteyenizm temel ilkeleri şunlardır: 

• Bireysel Özgürlük
• Sınırlı Devlet ve Minimal Devlet Müdahalesi
• Serbest Piyasa Ekonomisi
• Bireysel Mülkiyet Hakkı
• Kendi Sorumluluğunun Üstlenilmesi

Liberteryenler savundukları bu ilkeler ışığında sosyal sorunların ve ekonomik eşitsizliklerin, serbest piyasa mekanizmaları ve kişisel girişimcilikle çözüleceğine inanırlar. 

Liberteryenlerin en önemli özelliği olan bireysel özgürlüğünü savunan Ludwig von Mises’in, “Bütün rasyonel eylemler, her şeyden önce bireysel eylemdir. Sadece bireysel düşünceler. Sadece bireysel sebepler. Sadece bireysel hareketler.’’ sözüyle ilkeleri temel düzeyde anlatmak mümkündür.

“Antinatalizm nedir?” yazımız da ilginizi çekebilir.

Liberteryenizm ve Liberalizm Farkı

Liberteryenizm ve Liberalizm, bireylerin özgürlüğüne ve kişisel haklara değer vermesi bakımından benzerlik gösterir. Ancak vurgu yaptıkları noktalar farklıdır; nitekim her ikisi de farklı bir siyasi felsefe ve dünya görüşüdür. Liberteryenizm devlet müdahalesi konusunda ne kadar katı bir görüşe sahipse Liberalizm felsefesi, devletin rolünü kabul etme konusunda biraz daha açıktır. 

Ekonominin devletten bağımsız olmasını savunan Liberteryenler, serbest piyasa mekanizmaları ile ekonominin düzeleceğine inanırlar. Liberalizm bu kadar radikal değildir. Liberal düşünce, ekonomiye devletin bazı düzenlemelerini kabul eder ve ekonominin dengede kalmasında devletin müdahalesini kabul eder. 

Liberalizm, toplumsal dayanışmayı savunurken Liberteryenler ise kişinin sosyal hayatından yine kişinin sorumlu olduğunu söyler. Liberteryenizm felsefesini benimseyen bireyler, toplumsal ve etik değerlerde devletin müdahalesini kesinlikle kabul etmezken Liberal düşünceyi savunan insanlar toplumsal meselelerde ve etik değerlerde devletin aktif rol alması gerektiğini savunur.

Sonuç olarak devletin rolü ve devletin müdahalesi konusunda Liberteryenler oldukça radikal bir tutum sergilerken Liberalizm düşüncesi bazı noktalarda devletin düzenlemelerini kabul eder.

Sosyal Liberteryenizm

“Liberteryen sosyalizm veya özgürlükçü sosyalizm güdümsüz, ekonomik ya da toplumsal katmansız, birey özgürlüğüne ve eşitliğine dayalı, her tür bilgiye erişimde ve kullanmada fırsat eşitliği sağlayan, anarşist özelliklere sahip bir sosyalizm anlayışıdır.”

Sosyal Liberteryenizm, sosyal politikaları önceliği yapan bir ideolojidir. Bu ideolojiyi savunan Sosyal Liberteryenler, bireysel özgürlük ve kişisel hakların yanı sıra sosyal adalet ve sosyal eşitlik konularına da önem verirler. Aynı zamanda, toplumda sosyal adaletin sağlanmasına ve fırsat eşitliğinin korunmasına önem verirler. Toplumsal refah hizmetlerinin sağlanmasını da savunurlar. Bu ideoloji, bazı toplumsal ve ekonomik meseleleri çözmek ve sosyal refahı artırmak için liberteryen fikirlerini sosyal ve ekonomik politikalara entegre etmeye çalışır. Liberteryen sosyalizm olarak nitelenen siyasi felsefe, toplumsal ekolojiyi, özyöntemciliği ve konsey komünizmini kapsamaktadır.

Sosyal Liberteryenler ve Geleneksel Liberteryenler 

Sosyal liberteryenler ile geleneksel liberteryenler arasında ufak birkaç ayrım vardır. Geleneksel Liberteryenler devlet müdahalesini kabul etmezken sosyal liberteryenler sağlık hizmetleri ve sosyal hizmetler alanında devlet müdahalesini destekler. Bu ideoloji, sosyal konular çerçevesinde toplumda daha adil ve özgürlükçü bir ortam yaratmayı amaçlar.

Sıkça Sorulan Sorular

Liberteryen Testleri Tamamen Doğru Cevap mı Verir?

Test sonuçları tamamen doğru ve kesin cevaplar sağlamaz. Bu tür testler, genellikle belirli sorulara verilen cevaplarla bireylerin politik spektrumdaki eğilimlerini anlamaya çalışır. Sonuçlar kişiden kişiye göre değişiklik göstermektedir.

Liberteryenler Neden Devlet Müdahalesini Sınırlamayı Tercih Ederler?

Bunun temelinde, bireysel özgürlüğe ve kişisel haklara olan güçlü vurguları yatar.

Sol Liberteryenizm Nedir?

Sol liberteryenizm, geleneksel liberteryenizm ile sol siyasi düşünceleri birleştirerek ortaya çıkan bir felsefi düşünce ve ideolojidir.