Hayatımızın pek çok alanında karşımıza çıkan olumsuzluklardan biri olan bağımlılık, beraberinde sayısız sorunu da getirir. Peki, tam olarak bağımlılık nedir? Kaç çeşit bağımlılık vardır? En net ifadeyle bağımlılık; belirli bir nesne, özne ya da ideolojiye karşı duyulan sürekli istek durumudur. Bağımlı olan kişiler, bağımlı oldukları duruma karşı kontrolsüz yaklaşım gösterebilirler.
Bağımlılık Nedir?
Bağımlılık durumunun en bariz açıklaması; kişinin belirli bir durumun kontrolden çıkıp ona zarar vermesine rağmen yine de kullanımına ya da bu konu hakkında çabalamaya devam etmesi olarak özetlenebilir.
Bağımlılık Çeşitleri
Bağımlılık kelimesi, alkol ya da uyuşturucu bağımlılığı ile eş güdümlü anılmaktadır. Bu durumun başlıca sebebi refah düzeyi yüksek olan ülkelerde uyuşturucu bağımlılığının her sekiz kişiden birinde gözükmesinin sonucudur. Ancak alkol ve uyuşturucu bağımlılığı davranışsal bir bağımlılıktır. Dünya da en çok gözlemlenen bağımlılıklar ise şöyle sıralanabilir:
Madde Bağımlılıkları
Madde bağımlılıkları içinde öne çıkan en ciddi bağımlılık türü uyuşturucu bağımlığıdır. Dünya üzerinde bu bağımlılık nedeniyle hayatını kaybeden çok sayıda insan olduğu söylenebilir. Madde bağımlılığı, tedavi süreci son derece zorlu geçen ve insan sağlığını hem biyolojik hem de psikolojik olarak yıpratan bir problemdir.
Uyuşturucu Bağımlılığı
Uyuşturucu ve alkol bağımlılığı, dünyada en çok yaygın olan bağımlılık türüdür. Dünyada en çok önlem alınan bağımlılık da ayrıca uyuşturucu bağımlılığıdır. Bağımlı olan kişilerde en çok gözlemlenen durum, bağımlılığı kabul etmeme durumudur.
Uyuşturucu türlerinden biri olan uçucu bağımlılığına dair detaylar için Uçucu Bağımlılığı Nedir? Belirtileri Nelerdir? yazımızı inceleyebilirsiniz.
Davranışsal Bağımlılıklar
Bir diğer bağımlılık çeşidi ise davranışsal sınıfta değerlendirilebilir. Bu bağımlılık türünde öne çıkanlar ise genel olarak cinsel bağımlılık, internet, kumar, adrenalin ve gıda bağımlılığı olmaktadır.
Kumar Bağımlılığı
Kumar bağımlılığı davranışsal bağımlılık türlerinden birisidir. Aslında kişinin, kendi ve hayatı üzerinde olan otokontrolünün kaybı olan bir kontrol bozukluğu olarak nitelendirilir. Nörolojik olarak, uyuşturucu bağımlılığı ile beynin aynı noktasında olan bölge de yaşanan düzensizlikler de kişiyi bu bağımlılığa karşı zayıf bırakıyor.
Cinsel Bağımlılık
Cinsel bağımlılık, uyuşturucu ve kumar bağımlılığı gibi tedavi isteyen bir süreçtir. Kişinin farklı konulara karşı zaafı olması durumunda, kendi bedenini ya da birlikte olduğu partnerini zor durumda bırakması muhtemeldir. Cinsel bağımlılık kendi içerisinde de bir çok alt dal barındırmaktadır. Bunlar arasında en çok bilinenleri, peodofili ve feşistliktir.
İnternet Bağımlılığı
Günümüzde en çok görülen bağımlılık türü maalesef internet bağımlılığıdır. Teknolojinin ilerlemesi ile birlikte, insanların hayatlarında daha fazla bilgisayar girmiştir. Bu durum yüzünden kişiler, sosyal ihtiyaçlardan fizyolojik ihtiyaçlara kadar bütün durumlarda internet başında vakit geçirme gereksinimi duyarlar. Günde beş saatten daha fazla internet başındaysanız siz de potansiyel bir internet bağımlısısınız.
Gıda Bağımlılığı
Bir çok gelişmiş ülkede, refah düzeyi artması ile insanların hareket imkanı kısıtlanmıştır. Bu durum kişilerin imkan bulup spor yapamaması ya da hareket edememesi değil tam tersine kendilerine böyle bir ihtiyaç duymamalarından kaynaklanmaktadır. Bu durum yüzünden yemek bağımlılığı ortaya daha fazla çıkmaya başlıyor. Obezite dünyada en çok Amerika’da gözükmektedir.
Obezitenin nedenleri ve tedavi yöntemlerini bir uzman gözünden anlamak için Obezite: Nedenleri ve Tedavi Seçenekleri çalışmasına göz atabilirsiniz.
Adrenalin Bağımlılığı
İnsanların bir çoğu monoton hayat düzeninden ve tek düze yaşamaktan şikayet ederler. Adrenalin bağımlılığı ise, bu monotonluktan kaçmaya çalışan kişilerin hayatlarına soktuğu heyecan verici gelişmelere karşı zaaf yaşama durumudur. Bu durum ilerleyerek beynin risk değerlendirme faktörünü etkileyerek, kişinin bedeni ve hayatında olan kontrolünü kaybetmesine neden olur.