Bilgi Bilinç ve Öz Bilinç Nedir? 

‘’Bilgi bilinç ve öz bilinç nedir?’’ sorusunu cevaplamak için öncelikli olarak ‘’bilinç’’ kavramını incelememiz gerekiyor. Dilerseniz bilinç ve özbilinç kavramlarını açıklayarak konumuza başlayalım. 

Bilinç; insanoğlunun duygularını, farkındalıklarını, sahip olduğu bilgileri ve algısına etki eden detayları kullanabilmesini sağlayan yeti olarak tanımlanabilir. Çevresinde olup bitenleri kavramak ve karşılığında tepki geliştirebilmek için bu yetilere ihtiyaç duyar. Ayrıca diğer canlılarla ortak olan iç güdüsel davranışların ötesinde olan bu özellik insan olabilmenin gerekliliğidir. 

Öz bilinç kavramı ise salt bilinçle ortak özellikleri bulunmasına rağmen bazı farklılıklara sahiptir. Kişinin kendinin farkında olması ve gerçekleştirdiği her türlü eylemi değerlendirmesidir. Bu değerlendirme sürecinde genellikle diğer insanların düşüncelerine büyük oranda önem verilir. Yaşanılan durumlara göre yapılan analizlerin sonucu olumlu veya olumsuz olabilir. 

Öz Bilinç Nedir?

Öz, herhangi bir insanın kendi benliğini ve manevi varlığını belirten bir kelimedir. Bilincin, öz tanımıyla birleşmesiyle birlikte kendi özüne dönüş ve kendinin farkına varma olarak bir anlam ortaya çıkıyor. 

Varlığımızın farkında olmak ve temel ihtiyaçlarımızı karşılamak öz bilinç için yeterli değildir. Yeterli sayılabilmesi için aşağıdaki özellikleri sıralayabiliriz: 

• İyi ve kötüyü ayırt edebilme 
• Toplumun belirlemiş olduğu temel kurallara uyum sağlama 
• Davranışlarının nedenlerini ve sonuçlarını kavrayabilme 
• Kendini tanıma ve dış bir gözle değerlendirebilme 

Sayılan özellikler sonucunda herhangi bir öz benliğin varlığı kabul edilebilir. Ancak bu olgunun kişiye özel olduğu ve aile, sosyal statü ve çevre koşullarının etkisiyle değişikliğe uğrayabileceği bilinmelidir. Bireylerin farkındalıklarını eleştirirken yaşam şartlarının eşit olduğundan emin olmak gerekebilir. 

Felsefede Öz Bilinç Nedir? 

Felsefe, her zaman düşüncelere ve kavramlara açıklamalar getirmek ister. Düşünsel olarak gerçekleştirilen felsefe adımları, durumları açıklama sürecinde farklılıklar olabileceğini bize gösterir. Bunun en önemli nedeni düşüncelerin kişilere özgü olmasıdır. 

Bilinç oluşurken doğduğumuz andan itibaren çok sayıda faktörün etkisinde yaşarız. Aynı zamanda bu durum kişiliğimizin temel yapısını da etkiler. Vakit geçirdiğimiz alanlarda; okulda, evde, iş yerinde ve daha birçok noktada çeşitli roller üstlenmemiz gerekir. Buralarda, öğrenci, çalışan, yönetici gibi görevler bulunmaktadır. Kabullendiğimiz rollerin gerekliliklerini doğru biçimde yerine getirmemiz için öz bilinç gereklidir. 

“Dikotomi nedir?” yazımız da ilginizi çekebilir.

Felsefe açısından öz bilinçse, ‘’Ben neyim?’’ sorusuna açıklamalar getirmektir. Bu açıklamaları kendinin ve çevresindeki tüm durumların farkında olarak yapması, insana öz bilincin varlığını gösterir. Nasıl meydana geldiğini, yaşamdaki amaçlarını ve belki de sadece düşüncelerini sorgulamak ‘’öz’’ olanı kavramak ve geliştirmek için büyük bir öneme sahiptir. 

Bilginin Bilinç Üzerindeki Etkileri

‘’Bilgi bilinç ve öz bilinç nedir?’’ sorusuna cevap olacak kavramlarını sizlere açıklarken bilginin insan bilinci üzerindeki etkilerini çok daha detaylı olarak görebilme fırsatına sahip olduk. Öz bilincin, kişiye özel olduğundan bahsetmiştik. Bireysel düşüncelere ve yaşam koşullarına göre şekillenmeye devam eden bu durum bilginin getirileri sayesinde belirli bir noktaya varabilir. 

Bilimsel veriler ışığında gelişen bilgi ve genel kabul gören bilgiler öz bilinç için gerekli olsa da bazı tehlikeleri beraberinde taşıyabilir. Yozlaşmış ve bireylere zarar veren batıl inançlar, ailevi baskıları mazur gösteren detaylar, bilgi olarak kabul gördüğü müddetçe, kişi kendini olumsuz değerlendirmeye devam eder. Bu durumun sonucunda kendini kabul etmeyen ve isteklerini gerçekleştirmekten korkan bir öz benlik bilinci ortaya çıkacaktır.