Davranış Problemi Olan Öğrencilere Neler Yapılabilir?

“Davranış problemi olan öğrencilere neler yapılabilir?” sorusu hem öğretmenlerin hem de velilerin aklını kurcalayan bir sorudur. Her birey kendi içinde biricik olduğundan her öğrencinin tepkileri ve hareketleri birbirinden apayrıdır. Bu noktada öğrencinin kişilik haklarına saygı duyarak ceza sistemi uygulanmadan onu anlamak ve doğruya yönlendirmek gerekir. 

Öğrencilerde Sık Rastlanan Davranış Problemleri

Davranış problemi olan öğrencilere nasıl yaklaşılacağını öğrenmeden önce bu davranış problemlerinin ne olduğunu bilmek lazımdır. Sıklıkla rastlanan problemler aşağıdaki gibidir:

• Uygunsuz Davranışlar: Öğrenci; sınıf veya okul içerisinde küfredebilir, yerlere tükürebilir, arkadaşlarıyla hem sözel hem fiziksel kavgalara girebilir.
• Antisosyal Davranışlar: Öğrenci; arkadaşlarıyla, öğretmenleriyle iletişim ve temas halinde olmaz. İçine kapanıp dersler boyunca uyuyabilir ve okulda kendini yalnız hissettiği için okula gelmek istemeyebilir.
• Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu: Dürtüsel davranmaya ve düşünmeye meyilli olan öğrenci; yer yer hırçınlık yapabilir. Dersi anlayamaz ve anlamaya çalışan öğrencileri, yoğun ve dersten bağımsız sorularıyla etkileyecek şekilde dersin huzurunu bozabilir.
• Saldırganlık: İlgiyi üzerinde görmeyen saldırgan öğrenci; ilgiyi toplayabilmek adına uyarılacağını bilmesine karşın saldırgan davranışlarla kendine, çevreye ve diğer öğrencilere zarar verebilir.

Öğrencilere dair sık rastlanan davranışsal sorunlar bilindiğinde bu bozuklukların tek bir çözüm yolu yoktur. Her durum ve her öğrenci için ayrı ayrı yöntemler izlenmelidir.

Problemli Davranış Geliştiren Öğrenciye Nasıl Yaklaşılmalı?

İlk etapta, öğrencinin davranış problemlerinin sebeplerinin temeline inip doğru yönlendirme yapmak mümkün değildir. Bu yüzden öğrencinin gözlemleneceği ve yol haritasının çıkarılacağı süreçte, önce öğrencinin davranışlarını tamamen olmasa da kontrol altına almak gerekir. Problem davranışı azaltma yöntemleri ile problem davranış, iyicil davranışa çevrilmeli.

Örneğin; öğrenci ders sırasında çok fazla söz hakkı almadan konuşup dersi bölüyorsa öğrenci bunu yapmadan onu sık sık derse dahil edecek sorular ve yorumlamalara tabi tutmak elzemdir. Bu şekilde öğrencinin konuşma, kendini gösterme ihtiyaçlarına cevap verilmiş olur. Söz hakkı ona verildiği halde hala başka öğrencilerin sözünü kesmeye devam ettiğinde ise şu anda başkasının zamanını işgal etmemesi gerektiği söylenip sonrasında tekrar ona söz verilmelidir.

Öğrencilerin davranış problemleri; öğrencilerle, velilerle, rehber öğretmenlerle hatta bazen psikologlarla iş birliği içerisinde kalıp çözülmesi gereken problemlerdir. Ancak bu uzun bir süreç olacağından ilk başta öğrenciyi bu davranışları yapmaya sevk eden durumlar, iyicil durumlara döndürülmeli.

Öğrenciye yarattığı problemler için ceza vermek ise onu problemden uzaklaştırmaktan çok öğretmeninden uzaklaştıracağı için tercih edilmemesi gereken bir yoldur. Çünkü öğrenciye sorun çıkarmak öğrenciye sorun çıkaracak alan vermek demektir.

Çocuk hastalıklarına karşı alınacak önlemler için yazımıza göz atabilirsiniz!

Öğrencilerdeki Davranış Bozukluklarının Sebepleri

Davranış bozukluklarını görüp öğrenciye yaklaştıktan sonra artık sebeplere eğilmenin vakti gelmektedir. Öğrencilerin kendi içinde yaşadığı problemlerin sebebi; aile kaynaklı, öğretmen kaynaklı, akran kaynaklı, örnek alınan kişiler kaynaklı olabilir.

Aile Kaynaklı Problemler

Öğrencinin ailesi, fazla sıkı bir tutuma sahip olabilir. Böyle bir tutumda öğrenci içine kapanabilir, yalan söylemeye başvurabilir, çok hırçın davranabilir.

Ailenin eğitim düzeyinin düşük olması yine aile kaynaklı problemlerdendir. Bu problem aynı zamanda kuşaklar arasındaki çatışmayı da büyütür çünkü öğrenci her şeyin hızla olduğu teknoloji çağında yetişirken velisi onun gerisinde kalır. Bu da aile içi çatışmalara sebebiyet verir.

Öğretmen Kaynaklı Problemler

Öğretmenin sosyal becerilerinin düşük olması ya da öğretme konusunda yeterli olmaması önemli sorunlardır. Öğretmen öğrenciyle empati kuramadığında, onun bir öğrenci olduğunu ve hatalarına rağmen desteğe ihtiyaç duyduğunu göz ardı edebilir. İletişimsizlik ve tahammülsüzlükten kaynaklanan bu problemlerde öğrenci öğretmen diyaloğu sekteye uğrar.

Öğretmenin öğretme becerilerinin yeterli düzeyde olmaması sonucunda öğrenciler çoğunlukla dersleri anlayamadığından öğretmende de öğrencilerde de okula karşı bir kopukluk gelişir. Dersleri anlayamayan öğrenciler, öğretmenden de uzaklaşır ve problemli davranışlar sergiler.

Akran Kaynaklı Problemler

Öğrencinin kendi yaş grubundan olan öğrencilerin ona zorbaca davranması sonucunda ortaya çıkar. Öğrenciler arasındaki zorbalık; kıyafetlerden, dış görünüşten, konuşma bozukluklarından, başarısızlıktan ve başarıdan kaynaklanıyor olabilir.

Öğrenciler birbirleri arasında inşa ettikleri hiyerarşik düzende, birbirlerini kimi zaman kırmaya, kızdırmaya hatta travma bırakmaya elverişli şekilde yaralamaya çalışabilirler. Öğrenciler arasında sağlanamayan huzur ve saygı ortamı hemen hepsine sirayet eder. Hiyerarşik düzenleri içinde kimisi zorba olur kimisi zorbalığa maruz kalır.

Örnek Alınan Kişiler Kaynaklı Problemler

Teknoloji çağında olmamız vasıtasıyla öğrencilerin herkese ve her şeye erişimi olmasındandır. Teknoloji çağında değilken de görülen bu problemler çağımızda önlenmesi daha zor bir hal almıştır. Öğrenci örnek almaması gereken insanlara internet, televizyon, sosyal medya gibi alanlarda sıklıkla maruz kalır. Onlarda gördüklerini taklit eder.

Olumsuz Öğrenci Davranışlarının Çözümleri

Öğrencinin problemli davranışını ve sebebini tespit ettikten sonra geriye bu davranışların çözümünü uygulamaya koymak kalıyor. Olumsuz öğrenci davranışlarını iyileştirme sürecinde öğretmen; sınıf kontrolünü sağlayabilmek açısından tutarlı, empatik, öğretici ve örnek bir tutum sergilemelidir.

Davranış bozukluğuna sebep olan durumların tespiti üzerine sorunların çözülüp çözülemeyeceğine dair bir sınıflandırma yapılmalı. Örneğin; öğrencinin ailesinin eğitim durumu düşükse bu tamamen ortadan kaldırılabilecek bir problem değildir.

Problemin kesin çözümünün olmadığı durumlarda en azından problemi hafifletecek adımlar atılmalıdır. Aileyle görüşme halinde olmak, rehber öğretmenden destek almak, akranları kontrol altında tutmak, gerekli durumlarda psikoloğa danışmak problemi hafifletip öğrencinin hem eğitim-öğretim hayatını hem de geleceğini şekillendirecektir.