Duyu Terapisi Nedir?

Duyu bütünleme süreçleri, bireyin çevresel etkenler sonucunda şekillenen duygusal bilgilerini konu alır. Bu süreçler söz konusu olduğunda akıllara gelen ilk soru “Duyu terapisi nedir?” olacaktır. Bireyin kendi bedeninden ve içerisinde bulunduğu ortamdan aldığı hisleri, düzenleyen terapi yöntemine duyu terapisi adı verilir. Bu terapi yöntemi ekseninde yönlenen süreç elde edilen duygusal bilgilerin yorumlanmasına dayanır.

Duyu terapisi, yönetim noktasında merkezi sinir sisteminden yardım alır. Kişilerin rutin yaşamlarını devam ettirmesi ve günlük becerilerini tekrarlaması için gerekli olan bu terapi yöntemi, öz benliğin gelişimi açısından da oldukça önemlidir. Görsel motor becerilerin temelini de oluşturan bu terapi yöntemi, duygusal bağlamda elde edilen bilgilerin gerekli noktalarda işlenmesini sağlar.

Duyu Bütünleme Bozukluğunun Sebepleri

Gelişimsel gecikmeler ve duyu yönetimi sorunları gibi durumlar terapi yöntemiyle kolaylıkla tedavi edilir. Bu durumlar günümüz dünyasının getirdiği olumsuz yaşam koşulları sebebiyle oluşabilir. Duyu terapisine başlamadan önce kişilerdeki duyu bütünleme bozukluğu nedenleri belirlenmelidir. Bu nedenler genel anlamda şu sebeplerle ortaya çıkar:

• Beslenmenin yetersiz seviyede olması,
• Doğum sırasında ve sonrasında yaşanan sorunlar,
• Toplumsal bağlamda yer alan eğilimler ve davranışlar,
• Duygusal bütünlemedeki sorunlara yol açan genetik faktörler,
• Besinlerde yer kimyasallar,
• Yeterli temiz havanın var olmaması ve havada yer alan kimyasallar.

Duyu bütünleme bozukluğuna etki eden bu faktörler söz konusu etkiyi doğrudan değil dolaylı olarak gerçekleştirirler. Bu faktörlerin haricinde günümüz çocuklarının, doğal yaşamdan kopması ve şehirleşmenin getirdiği çevresel faktörlerde bütünleme bozukluğunu olumsuz yönde etkiler.

Duyu Bütünleme Bozukluğu Belirtileri Nelerdir?

3 aydan 15 yaşına kadar uzanan çocukluk sürecinde kendisini belli eden duyu merkezli bütünleme sorunları ergenlik döneminde de karşımıza çıkabilir. Duyu bütünleme bozukluğu belirtileri ile fark edilen bu sorunlar terapi yardımıyla önlenir. Erken tedaviyi gerektiren bu belirtiler genellikle şu şekildedir:

• Sürekli hareketlilik durumu,
• Dikkat ve algı problemleri,
• Konsantre ve motivasyon olmada zorluk yaşanması,
• Yeme bozukluğu,
• Konuşma ve işitme yetilerinde yetersizlik,
• Öğrenmede zorluk çekme,
•  Hareketlerin kısıtlanması ya da yavaş hareket etme durumu,
• Nesneleri tutmada ve kullanmada zorluk yaşanması,
• Besin açısından sürekli aynı tatların tercih edilmesi (sürekli tatlı, ekşi ya da tuzlu yemek yeme durumu)

Söz konusu belirtiler hem bireysel becerilerin aksaması hem de davranışsal bozuklukların ortaya çıkması ile kendisini belli edebilir.

Duyu Terapisi Nasıl Yapılır?

Özellikle duygu bütünleme bozukluğu yaşayan kişilerde etkin bir tedavi yöntemi olan duyu terapisi, esas problemin saptanması ile uygulanmaya başlar. Çocuğun yaşadığı sorunlar çevresinde şekillenen tedavi süreci, ihtiyaçlara yönelik olarak yapılır. Terapi seanslarında kullanılan duygusal uyaranlar tedavinin en etkili faktörleri arasında yer alır. Çocukluk çağı için oldukça etkili olan bir diğer tedavi yöntemi ise oyun terapisidir.

Değerlendirme süreci ile başlayan tedavi aşamaları, ilk etapta problemlere ve söz konusu problemlerin günlük yaşamda oluşturduğu olumsuz etkilere eğilir. Bu noktada içsel motivasyonun sağlanması ve dengede tutulması önemli rol oynar. Tedavinin başarılı bir şekilde ilerlemesi için çocuğun aktif olarak testlerde yer alması da gereklilikler arasındadır.

Oyun terapisi, kurgusal yönü ile çocuğu dış dünyaya adapte etmeyi amaçlar. Bu sebeple terapi sırasında kullanılan uyarıcılar çocuğun kişisel özellikleri ve duygusal kazanımları ön planda tutularak tasarlanmalıdır. Her çocuk birbirinden farklı olacağı için duyu bütünleme bozukluğu yaşayan her bireye aynı tedavi yöntemi ve uyarıcılar kullanılmaz. Bununla birlikte tedavi evde de devam etmelidir. Terapi sırasında çocuğun yanında ebeveynlere de gerekli bilgiler verilir ve ev ortamı da tedavi sürecine dahil edilir.

Duyu Terapisinde Kullanılan Testler

Başarılı bir tedavi süreci için kullanılan etkili faktörlerden birisi de duyu bütünleme bozukluğu testi olarak karşımıza çıkar. Bu testler değerlendirme aşaması için gerekli sonuçların ölçülmesine fayda sağlar. Tedavi sırasında kullanılan testlerden bazıları şu şekildedir:

• Çizim algısı,
• El becerisi ve şekillendirme algısı,
• Beden duruş algısı,
• El ve parmak uzuvlarının tanınması,
• Dispraksi testi (Özel öğrenme güçlüğünün saptanması için uygulanır.)
• Şekil ve zeminin algılanması,
• Beceri algıları (Postural testler),
• Duygusal davranış testleri,
• Motor davranış testleri,
• Konuşma becerisi testi,
• İşitme becerisi testi.

Söz konusu testlerin haricinde sıklıkla uygulanan bir diğer ölçüm ise denge testleridir. Bu testler; ayakta, hareketli zeminde ve oturur vaziyette uygulanır. Böylelikle çocuğun, her ortam ve koşulda dengesini koruyup koruyamadığı ölçülmüş olur.

“Aile dizimi terapisi nedir?” yazımız da ilginizi çekebilir.

Duyu Bütünleme Terapisinin Faydaları

Çağımızın getirdiği kısıtlamalar nedeniyle sürekli kapalı ortamlarda ve oturur vaziyette oyun oynamak zorunda olan çocuklar, zaman içerisinde bedenlerini tam olarak kullanamayabilirler. Duyu bütünleme terapisi, bu tür zihinsel ve fiziksel problemleri düzeltmek ve çocuğun bir yetişkin olarak başarılı, kendine güvenen ve bütün bir birey olmasını sağlamak için çok önemlidir. Çocuğun ilerleyen dönemlerde sosyal bir birey olması ve topluma kazandırılması terapinin temel amaçlarından birisidir. Bu terapi yöntemiyle sağlıklı ve kendinden emin bireylerin yetişmesi saplanabilir.