Günlük hayatta insanlar, birçok konuda seçim yapmak durumunda kalmaktadır. Yemek yeme ve alışveriş gibi basit eylemlerde bile birçok farklı seçenekle karşılaşmak mümkündür. Bu seçenekleri değerlendirirken ikilemde kalmak ve zor karar vermek, oldukça doğal bir durumdur. Fakat en basit olaylarda bile seçim yapma meselesi çok güç bir hal alıyorsa kararsızlık hastalığı ile karşı karşıya kalmanız muhtemeldir. Peki, kararsızlık neden olur?
Kararsızlık bir konuda seçim yapamama olarak tanımlanabilir. Hayatın birçok döneminde zorlayıcı bir durum olmasından dolayı bireyi psikolojik açıdan olumsuz yönde etkilemektedir. Tercihlerinden emin olmama ve sürekli ikilemde kalma durumuyla karşılaşan biri için hayat çok zor bir hal alır ve kişiyi bir süre sonra yıpratır. Peki, kararsızlık neden olur ve bu durumun altında yatan sebepler nelerdir?
Kararsızlık Nedir?
Herhangi bir konu hakkında seçim yapamama ya da tereddütte kalarak seçim yapma durumuna kararsızlık denir. Hayatta önemli konumlarda tercih yaparken fikirlerini önemsediğiniz birine danışabilir ve yardım isteyebilirsiniz. Ancak önemli ya da önemsiz fark etmeksizin her konuda ikilemde kalan ve seçim yapmakta güçlük çeken kişiler için bu durum farklı bir boyuta taşınmaktadır. Aboulomania denilen karar verememe hastalığı, kişinin günlük hayatta sürekli birilerine danışması durumunu beraberinde getirir.
Bu hastalığa sahip kişilerin kafaları sürekli karışıktır. Neyin doğru neyin yanlış olduğunu ayırt edemeyen kararsızlık hastaları, yaptıkları seçimlerin daima yanlış olacağını düşünüp pişman olmaktan korkarlar. Bu durumu yaşayanlarda kaygı bozukluğu gibi psikolojik rahatsızlıklar oluşabilir ve ilerlediği takdirde olay ciddi hastalıklara kadar ilerleyebilir.
Kararsızlık Neden Olur?
Kararsızlığa neden olan temel sebepler tam olarak bilinmese de bu durumun altında yatan birçok faktör vardır. Bireyin kişiliği, duygu hali, çocukluğu ve aile faktörü gibi çeşitli etkenler, bu durumun ortaya çıkmasında etkin rol oynar. Özellikle özgüven eksikliği yaşayan bireylerde görülen kararsızlık, kişinin günlük hayattaki eylemlerini ve yaşantısını da büyük ölçüde etkilemektedir. Bu duruma sebep olan faktörlerden bazıları şu şekilde sıralanabilir:
- Eksik özgüven
- Fazla detaycılık
- Pişman olma korkusu
- Başkaları ne düşünür düşüncesi
- Karşı tarafı kıramama
- Yetersizlik hissi
Kararsızlığa sebep olan bu faktörlerin altında çoğunlukla çocuklukta yaşanan travmalar yatar. Örneğin, aşırı kontrolcü ve korumacı bir ailede yetişen bireylere genellikle söz hakkı tanınmadığından bu bireylerde seçim yapma güçlüğü görülmesi yüksektir. Aynı zamanda çocukken fazla sorumluluk verilmeyen, seçim hakkı tanınmayan ve sürekli başkalarının yardımıyla hareket eden kişilerde de kararsızlık gözlenebilir.
Kararsızlık Belirtileri Nelerdir?
Aboulomania olarak da bilinen kararsızlık hastalığının belirtisi yalnızca kolay seçim yapamamadan ibaret değildir. Buna sebep olan birçok faktör aynı zamanda hastalığın belirtilerini de etkilemektedir. Örneğin, çocuğun seçim yapmasına olanak tanınmaması çocukta özgüven eksikliği ve yetersizlik hissiyatı uyandırabilir. Özgüven eksikliği bulunan bir bireyde de daha farklı psikolojik rahatsızlıkların ortaya çıkması muhtemeldir.
Sürekli karar değiştirme hastalığı yaşayan bir kişide sıklıkla görülen bazı belirtiler şunlardır:
- Genellikle yalnızlıktan hoşlanmazlar ve sürekli yanlarında birilerini isterler.
- Herhangi bir eleştiri karşısında kolay alınma ve kırılma eğilimi gösterirler.
- İlişkilerinde daha pasif olup birçok kararı karşı tarafın belirlemesini isterler.
- En ufak olaylarda bile karşı taraftan destek beklerler.
- Sorumluluk almaktan çekinirler.
Kararsızlıkta görülen en sık belirtiler bunlar olsa da depresif ruh hali gibi durumlar da bu hastalığın habercisi olabilir.
Kararsızlık Nasıl Yenilir?
Genellikle bireyler, yaşadıkları kararsızlık durumundan ziyade bunun ortaya çıkardığı psikolojik rahatsızlıklardan şikayetçi olmaktadır. Kararsızlığı, yenmek için öncelikle kafanızı karıştıran durumları bir kağıda yazabilirsiniz. Yapacağınız tercihler sonucu, karşılaşacağınız avantaj ve dezavantajları netleştirmek daha rahat seçim yapmanıza yardımcı olarak üzerinizdeki kaygının hafiflemesini sağlar.
Aşırı kararsızlık durumunun önüne geçmek için 10/10/10 kuralını da uygulayabilirsiniz. Bu kural, tercih yaparken 10 dakika, 10 ay ve 10 yıl sonra aldığınız kararın size ne hissettireceğini belirleme konusunda yardımcıdır. Aynı zamanda seçimleri kendi istekleriniz doğrultusunda belirlemeye özen gösterebilirsiniz. Başkalarından fikir alabilirsiniz fakat son tercihi sizin belirlemeniz çok daha sağlıklıdır.
Karar alırken bir yakınınıza fikir veriyormuş gibi de yapabilirsiniz. Kendi adınıza seçim yapmak, her zaman daha zordur fakat söz konusu başkaları olduğu zaman daha kolay hale gelebilir. Bu doğrultuda kararı kendiniz için değil de başkasına özel aldığınızı düşünerek hareket ederseniz daha kolay tercih yapabilirsiniz.
Duygusal istismar hakkındaki yazımız da ilginizi çekebilir.