Pisagor’un dünyanın şekli ile ilgili görüşleri sebebiyle yaşadığı dönemde ve sonraki yıllarda büyük ses getirmiş,bilimin önünü açmıştır. O zamanlar astronomik bilgilerin kısıtlılığı nedeniyle, yaşadığımız gezegenin nasıl bir geometriye sahip olduğu bilinmiyordu. Medeniyetlerin bulunduğu coğrafyaya, sosyolojik yapılarına ve inanç geleneklerine göre farklı görüşler bulunuyordu.
Antik yunanlar, kürenin en kutsal şekil olduğuna inanırken Pisagor, içinde yaşadığı dünyanın bu “mükemmel” geometrik yapıdan başka bir şekle sahip olmaması gerektiğini düşüncesindeydi. Yani bu fikrin gerekçelendirmesi, bilimsel kanıtlara değil estetik değerlere ve inançlara bağlı nitelikler taşımaktaydı.
Dünyanın şekli ile ilgili görüşler, Pisagor’un fikirleriyle sınırlı değildir. Antik çağlarda; yaşadığı evreni anlamaya çalışan insanlar, ortaya türlü hipotezler atmıştır fakat Pisagor dünyanın şekli hakkında daha önce dile getirilmemiş bir teori ortaya koyduğu için bu hususta önemi büyüktür.
Pisagor’un, bu teorisini test etmek veya kanıtlamak için bilinen hiçbir girişimi yoktur. Çünkü dünyanın kusursuz küre şekline sahip olmasını mümkün olan tek seçenek olarak görüyordu. Ondan daha sonra yaşayan Aristoteles de aynı fikre sahipti fakat o, bunun doğruluğunu kanıtlamak adına birtakım gözlemler kullandı. Ayın evrelerini inceleyerek, küre biçimin akla en yatkın seçenek olduğunu iddia etti.
Pisagor Öncesi Dönemde Dünya Şekli ile İlgili Görüşler
Pisagor’dan önce insanlar, dünyanın etrafını suyla kaplı düz bir disk gibi düşünmüşlerdir. Bu iddianın kaynağı da yalnızca etraflarına bakınca gördüklerinden ibarettir. Babil zamanlarından kalma, çiviyle resmedilmiş dünya tasvirleri bunun güçlü bir örneğidir. Antik Çinliler ise düz bir kare modelin, dünyanın şeklini tahmin etmem için en uygun alternatif olduğunu düşünmüşlerdir. Bu iddianın altında; cennetin, dünyanın üzerinde olduğu fikri yatıyordu.
Pisagor’un Astronomi Alanındaki Çalışmaları
Yaşadığı dönemde oldukça önemli bir düşünür olan Pisagor, matematik ve astronomi alanındaki çalışmalarıyla bilinir. Sayılarla ilgili uğraşları, onu zamanının ötesinde buluşlar yapmasına vesile olmuştur. Matematikte keşfettiği ve Pisagor’un kendi adıyla anılan teorem, günümüzde de kullanılan önemli bir gemoetri formulüdür. Pisagor’un astronomi alanına birçok katkısı bulunur. Bunlardan bazıları aşağıdaki gibi sıralanır:
- Sabah ve akşam yıldızı olarak isimlendirilen gök cisminin Venüs olduğunu bulmuştur.
- “Kürelerin armonisi” olarak bilinen fenomeni ortaya atmıştır.
- Dünyanın şekliyle ilgili gerçeğe en yakın fikri bulan ilk kişidir.
Hayatıyla ilgili çok az bilgi bulunan Pisagor’un, MÖ 495 yılında öldüğü tahmin ediliyor.
Dünyanın şekli ile ilgili ortaya atılan diğer fikirleri, Aristoteles Dünyanın Şekli İle İlgili Görüşleri yazımızda bulabilirsiniz.