Sezuan’ın İyi İnsanı İnceleme: Konusu ve Karakter Analizi

Tiyatro, sanat tarihi içerisinde sürekli gelişmiş ve insanları etkilemiştir. Bertolt Brecht tarafından ortaya atılan epik tiyatro anlayışı da büyük etkilere sahiptir. Öyle ki bir dönem, oyunları tehlikeli görülmüş ve yasaklanmıştır. İşte o oyunlardan biridir, Sezuan’ın İyi İnsanı. Okurken bakış açınızı genişletip hayata daha farklı bakmaya başlayabilirsiniz. Biz de Sezuan’ın İyi İnsanı inceleme ile size oyun ve Brecht hakkında bilgi vereceğiz.

Sezuan’ın İyi İnsanı Özeti

Bertolt Brecht tarafından yazılan oyunu daha iyi anlamak için özetini anlatalım. Oyun, Çin’in Sezuan kentine üç tanrının gelmesiyle başlar. Amaçları, hala daha inançlarını kaybetmemiş “iyi” insanı bulmaktır. Sucu Wang, onlara yardım eder ancak Sezuan’da yoksulluk çok arttığı için kimse onları evine almak istemez. Sadece Shen Te isimli fahişe bir kadın tanrıları evine alır. Artık tanrilar Sezuan’daki “iyi” insanı bulduğunu düşünür.

Shen Te’nin namuslu bir hayat kurmasını isteyen tanrılar, ona yeni iş kurması için para verir. Kadın, küçük bir tütüncü dükkanı açar. Dükkandan yararlanmak isteyenlerin sayısı da bir hayli fazladır. Bu durumun önüne geçemeyen Shen Te, kuzeni Shui Ta kılığına girerek zorba bir iş adamı gibi görünür. Ancak Shen Te, işsiz pilot Sun’a aşık olduğunda, işler tamamen karışır.

Oyunun ortasında Shui Ta, Shen Te’yi alıkoymakla suçlanır ve mahkemeye verilir. Shen Te’nin kaybolduğunu duyan tanrılar, yargıç kılığında mahkemeye gelir.  Shui Ta, onlara kendini açıklar ve Shen Te olduğunu söyler. Yaşadığı durumla alakalı yardım bekler. Tanrılar, sadece Shen Te’nin ara sıra Shui Ta olmasına izin vermektir. Bu esnada Shen Te hakkında tanrılara haber veren Wang, son umudunu, tanrıların yardımını yitirmiştir.

Oyun, izleyiciyi tamamen merak içinde bırakır. Shen Te’nin yaşadığı bu çaresiz durum, herkes için farklı şekilde yorumlanabilir.

Sezuan’ın İyi İnsanı Konusu

Sezuan’ın İyi İnsanı konusu için iki farklı bakış açısından değerlendirmemiz gerekir. Biri, Marksizm diğeri ise Feminizm. Eser, kadın erkek eşitliği ve kapitalizm konusu üzerine eleştiri verir.

Çin’in Sezuan kentinde yaşayan herkes yoksuldur ve bu durum, insanları kötü bir hale getirmiştir. Halk, bütün umudunu yitirmiştir. Tanrılar, bu kötü koşulların farkındadır. Ancak yaşanan bu sıkıntılara rağmen kendilerine inanan iyi insanı ararlar. En sonunda onlara Shen Te isimli bir fahişe yardım eder. Bu noktada iyi insan Shen Te’nin aslında kötü bir mesleğe sahip olduğu gerçeği ortaya çıkar. Oyunda, “iyi” insanın toplumsal normlara uygun olmadığını görüyoruz.

Kapitalizm eleştirisini, bu iki konu üzerinden değerlendirmek mümkündür. Sistem yüzünden insanların ezildiği ve kötü koşullarda yaşadığı ortaya çıkar. Aynı zamanda Shen Te’nin fahişe olarak hayatını sürdürmeye çalışması, kapitalizmin eseridir. Bunu çözmek için tanrılardan medet ummamak gerektiğini de para vermesiyle görüyoruz.

Shen Te’nin iş kurduktan sonra yaşadığı sorunları çözmek için bir erkek kılığına girmek durumunda kalır. Bu erkek figürü ayrıca kötü ve zorba biridir. Yani aslında her ikisi de aynı kişidir. Doğal olarak burada, kapitalist sistemde iyi kalmanın mümkün olup olmadığı konusu karşımıza çıkar.

Shen Te’nin Shai Ta kılığına girmesi, erkek figürünün daha güçlü olduğu bir toplumu karşımıza çıkarıyor. Dolayısıyla kapitalizmde, kadın ve erkek eşitliğinin mümkün olmadığını düşünebiliriz. Bertolt Brecht’in fikirlerini de göz önüne aldığımızda kadın ve erkeklerin eşit bir dünyada yaşamasının ancak sosyalizmle gerçekleşebileceğini söyleyebiliriz. Kapitalizm devam ettikçe insanlar ezilmeye devam edecektir.

Bertolt Brecht tiyatro anlayışı hakkında bilgi almak için yazımıza göz atın: https://yazbuz.com/bertolt-brecht-tiyatro/

Sezuan’ın İyi İnsanı Karakter Analizi

Oyundaki tüm karakterler, aslında kapitalist dünyada yaşam süren kişilerdir. Bu nedenle oyunda var olan karakterleri aşağıdaki listede inceleyelim:

• Tanrılar: 3 farklı tanrı, dünyadaki sorunları görür ve iyi insanı bulmak isterler. Ancak tanrıların herhangi bir şekilde müdahalesi yoktur. Aksine düzene uygun bir şekilde Shen Te’ye sadece para vermişlerdir.
• Sucu Wang: Sezuan’ın iyi insanını bulmak üzere tanrılara yardım eder. Aslında ilk başta tanrıların gelmesiyle ümitlenir. Sezuan’da yaşanan yoksulluk sorununu çözeceklerine inanır. Ancak oyun sonunda bu umudun kırıldığını görüyoruz.
• Shen Te: Sezuan’da yaşayan ve fahişe olarak hayatını sürdüren bir kadındır. Ancak tanrıları, yoksul olmasına rağmen evine davet eden tek kişidir. Dolayısıyla tanrılar tarafından “iyi” insan olarak tanınmıştır.
• Shui Ta: Aslında Shen Te’dir. Tanrılar, para verdikten sonra Shen Te kılık değiştirerek dükkanı korumaya çalışır. Yani, düzene ayak uydurmak için “kötü” olmak zorundadır.
• Pilot Sun: İşsiz pilot Sun, Shen Te’nin aşık olduğu kişidir. Shen Te, ona aşık olduktan sonra birçok farklı olay yaşanmaya başlar.
• Yoksul Halk: Sezuan’da yaşayan ve aslında dünyadaki ezilen halkları temsil eden kişilerdir. Anne, işsiz, çalışan ve daha pek çoğu halk içindedir. Bazen üretmeden tüketen bazen de çok daha zor şartlar altında çalışanlar vardır.

Sezuan’ın İyi İnsanı inceleme için kısa bir yorum yaptık. Oyunun sonu tamamen sizin dünyanızda. Ancak tiyatro eserini okuduktan sonra “İnsanı mı yoksa düzeni mi değiştirmeliyiz?” sorusunu düşünebilirsiniz.