2019’da ortaya çıkarak tüm dünyayı etkisi altına alan Koronavirüsü, ölümle sonuçlanabilen bir hastalığa sebebiyet vermesi nedeniyle oldukça korkutucu bir virüs. Aynı zamanda bulaşıcı olan bu hastalık tipi, global anlamda durdurulamayacak bir boyuta ulaştı. Üstelik hastalığa dair henüz tam bir tedavi yolu da bulunmuş değil. Hal böyle olunca virüsten korunmanın yolları çok daha önemli bir hale gelmeye başladı. Bu noktada, virüslerden korunmanın en iyi yolu kuşkusuz ki, aşı uygulaması. Birçok ülkeyle beraber Türkiye’nin de başlattığı aşı çalışmaları devam ediyor. Peki, Türkiye’nin aşısı olan Turkovac aşısı ne zaman uygulanacak? Gelin bu soru ve Turkovac hakkında aklınıza takılan diğer soruları birlikte inceleyelim.
Türkiye’de Aşı Çalışmaları
Tam adı şiddetli akut solunum yolu sendromu koronavirüsü 2 olan ve kısaca SARS-CoV-2 olarak ifade edilen virüs, Çin’in Vuhan şehrinden ortaya çıkarak tüm dünyaya yayıldı. Virüsün Türkiye’ye gelişi ise 11 Mart 2020 gününe denk geliyor. Aynı ayı takip eden günlerde ölümlerin yaşanması ile Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı virüsü önleyici çalışmalara başladı. Öncelikle maske, mesafe ve hijyen sloganı ile yola çıkan Sağlık Bakanlığı ardından çalışmalarını klinik düzeye taşıdı. Bu çalışmalardan biri, elbette aşı çalışmasıydı. Çünkü her ne kadar maske, mesafe ve hijyen kuralları önleyici olsa da hastalık son hızla yayılmaya devam ediyor. Bu noktada kesin çözüm, aşı.
Türkiye’de Sağlık Bakanlığı ve Erciyes Üniversitesi ortaklığında ilk aşı çalışmaları başladı. Prof. Dr. Aykut Özdarendeli’nin başında bulunduğu ekip ilk olarak SARS-CoV-2’yi izole ederek gen haritasını çıkarttı. Ardından Faz-1 ve Faz-2 çalışmaları gönüllü katılımcılar eşliğinde yürütüldü. Nisan 2021’e gelindiğinde ise Faz-3 çalışmaları için hazırlıklar başladı. Aşının Faz-3 uygulaması ise ilk olarak 22 Haziran 2021 tarihinde Ankara Şehir Hastanesinde uygulanmıştır. Aynı tarihte Turkovac adı ile aşı, ilk kez resmen duyuruldu.
22 Kasım 2021 tarihinde Türkiye Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, Turkovac’ın Acil Kullanım Onayı’na başvurulduğunu ifade etti. Ardından 22 Aralık 2021 tarihinde onay Türkiye için alındı. Böylece aşının uygulanmasının önünde herhangi bir engel kalmamıştır. Aşı için gerekli çalışmaların tamamlanması ile akıllara “Turkovac aşısı ne zaman uygulanacak?” sorusu geliyor.
Turkovac’ın Uygulanma Tarihi
Türkiye’de aşı ile ilgili çalışmaların nihayete ermesinin ardından gözler yetkililere çevrildi. Aşının ne zaman uygulanacağına dair açıklamalar ise Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Sağlık Bakanı Fahrettin Koca tarafından geldi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, 2021 yılı bitmeden aşının uygulanacağını belirtirken Sağlık Bakanı Koca, en geç 10 gün içinde aşının uygulanacağını umduğunu ifade etti. İfadelerden de anlaşıldığı üzere henüz 2021 yılı bitmeden Turkovac uygulanmaya başlayacak. Peki, yakın bir zamanda uygulamaya geçilecek olan Turkovac aşısının içeriği nelerden oluşur, güvenilir midir, virüse karşı ne kadar etkin? Şimdiki başlıkta bu konuları inceledik.
Yerli Aşı Turkovac
Türkiye’nin uzun çalışmalar neticesinde seri üretimine başladığı Turkovac, Sinovac aşısı gibi inaktif türde bir aşıdır. Bilindiği üzere pek çok türde COVİD-19 aşısı bulunuyor. Bu aşıların farklı türlerde olmasının sebebi ise aşılar hazırlanma aşamasında iken kullanılan antijenlerden kaynaklanır. Farklı aşı tipleri şu şekilde sıralanabilir:
- Canlı Atenüe aşılar,
- İnaktif aşılar,
- mRNA ve DNA içeren aşılar,
- Vektör aşılar.
Tukovac’ın içinde bulunduğu grup olan inaktif aşı tipleri, hastalığın kendisine sebep olmaksızın bağışıklık geliştirilmesini sağlayan aşılardır. Bu tip aşılar etkisizleştirilmiş virüs içeriyor. Bu sebepten dolayı vücuda herhangi bir zarar verme riski oranı oldukça düşük.
İnaktif bir aşı olan Turkovac’ın yeteri kadar etkili olup olmadığı hususunda akıllar karışabiliyor. Özellikle birçok yeni varyantın sürekli olarak türediği bu süreçlerde Turkovac yeterli korumayı sağlayabilir mi sorusu Turkovac’ı tercih edeceklerin gündeminde.
Turkovac Virüse Karşı Ne Kadar Etkili?
Faz çalışmaları sırasında binlerce kişi üzerinde test edilen Turkovac aşısı, son olarak Faz-3 çalışmasını da bitirip Acil Kullanım Onayı’nı almıştır. Yapılan testler neticesinde yerli aşının diğer birçok aşıdan çok daha fazla koruyuculuğa sahip olduğu ifade ediliyor. Sağlık Bakanlığı’nın virüsün ortaya çıktığı ilk dönemlerde faaliyete sürdüğü kurduğu Koronavirüs Bilim Kurulu da bu görüşte.
Koronavirüs Bilim Kurulu üyelerinden olan Prof. Dr. Ateş Kara özellikle Sinovac aşısı ile karşılaştırıldığında, Turkovac aşısının çok daha etkin olduğunu ifade etti. Her iki aşı da inaktif olmasına rağmen Turkovac’ın Sinovac’a göre iki kat daha etkili olduğunu da iddia etmiştir. Aynı zamanda verilere ve klinik çalışmalara göre, Turkovac aşısını olan kişiler içinden hastalığı ağır bir şekilde atlatan ya da yoğun bakım tedavisi gören olmadığı bir diğer ifade. Şimdiye kadar ilk iki dozunu olan kişilere hatırlatma dozu olarak Turkovac aşısı yapıldığında antikor miktarında 4 kata kadar bir artış gözlemlendiği de yapılan açıklamalar arasında.
Yapılan açıklamalar yerli aşı Turkovac’ın diğer aşılar kadar etkin ve hatta bu aşıların bazılarından daha etkili olduğu şeklinde. Bununla beraber yakın bir zamanda ortaya çıkan ve hızla tüm ülkelere yayılan Omicron varyantına dair yerli aşının ne kadar etkili olduğu henüz bilinmiyor. Yetkililer, ortaya çıkan varyantlara karşı aşının yeterliliği konusunda çok daha fazla araştırma yapılması gerektiğini ifade etmektedir.
Tüm dünyada aşı çalışmaları son hız devam ediyor. Aşının, hastalığa karşı en önemli koruyucu olduğu ise tüm dünya sağlık örgütlerince kabul edilmiş durumda. Aşı çeşidi fark etmeksizin aşı olmak, hastalığa karşı alabileceğiniz en önemli tedbir. Bununla beraber gerekli ön araştırmaları yaptıktan ve doktorunuza danıştıktan sonra hangi aşı tipini uygulayacağınıza karar verebilirsiniz.
Turkovac Aşısını Nasıl Olabilirim?
Yerli aşı Tukovac’ın onay almasının ardından birçok insan aşıyı olmak için hangi adımlardan geçmesi gerektiğini sordu. Bakan Koca, aşının yıl bitmeden özellikle şehir hastanelerinde uygulanacağını ifade ediyor. Koca, şehir hastanelerinin ardından birçok yerde yaygın kullanıma geçileceğini de söylemiştir. Turkovac aşısını olmak isteyenler ise e-Nabız resmi sitesine giriş yaparak randevu almalılar. Siteye girildiğinde “Aşı Çalışması İçin Gönüllü Ol” butonuyla karşılaşacaksınız. Bu butona tıkladıktan sonra ilgili diğer adımları takip ettiğiniz takdirde aşı için gönüllü olmuş olursunuz. Eğer yetkililerin değerlendirmeleri neticesinde aşı için uygun olduğunuz ifade edilirse, iletişim bilgileriniz üzerinden dönüş yapılacaktır.
Turkovac aşısı Omicron varyantına karşı ne kadar etkili olacak henüz bilinmiyor. Ancak yeni varyanta karşı önemlerinizi almak adına “Omicron Varyantı Belirtileri Neler? Türkiye’de Görüldü mü?” başlıklı yazımıza göz atabilirsiniz.