“William Shakespeare kimdir?” sorusuna verilebilecek en iyi cevap; onun bir şair, oyun yazarı ve oyunculuk işleriyle tanınan en büyük İngiliz oyun yazarlarından biri olduğunu söylemek olacaktır. Şairin bilinen birçok eseri, 1519 yılında başlayan ve yaklaşık 25 yıl süren yayın sürecince ortaya çıkmıştır. Hamlet, Othello, Macbeth ve diğer trajedi eserleri, yazarın kendinden sonraki oyun yazarlarına ışık tutarken; karakterleri, psikoloji alanındaki sendromlara ilham kaynağı olmuştur.
26 Nisan tarihinde Stratford-upon-Avon’da doğan Shakespeare, bu sebeple “Avon’ın Ozanı” olarak da anılmıştır. Bununla birlikte, kendi adıyla yayınlanan 38 oyun ve 154 sone ile trajedi oyun yazarlığın en iyilerinden biri ve en çok tanınan ismi olmuştur.
Yazdığı uzun öykü şiirler ile İngiltere’nin ulusal şairi olmuş ve günümüze yüzlerce eserin yanı sıra kendi adıyla anılan bir yer olan Stratford’u bırakmıştır. Yazının devamında dünyaca ünlü William Shakespeare’i tam anlamıyla tanıtmak için “William Shakespeare kimdir?” sorusunu cevaplayacağız, keyifli okumalar!
William Shakespeare’in Hayatı
Ünlü yazarın doğum tarihi aslında oldukça şaibelidir. Shakespeare, 23 Nisan 1616 yılında yaşamını yitirmiştir. Ölüm günü ile doğum günü arasındaki tarih yakınlığı sebebiyle doğum tarihini de 23 Nisan olarak lanse eden biyografi yazarlarına rağmen Shakespeare’in vaftiz tarihi 26 Nisan olarak belirlenmiştir. Bu nedenle, doğum gününün de bu tarihte olduğuna kanaat getirilmiştir.
Herhangi bir belge ile kanıtına rastlanmasa da evinin yakınındaki bir okulda eğitim gördüğü düşünülen Shakespeare, Latince ağırlıklı bir öğrenim m
üfredatına tabi tutulmuştur. Bu sebeple, kullandığı dil İngiliz İngilizcesi’nden biraz farklıdır. Hatta, günümüzde İngiliz Dili ve Edebiyatı üstüne verilen eğitimlerde, “Shakespeare İngilizcesi” ayrıca öğretilmekte ve incelenmektedir.
Evliliği ve Aile Hayatının Eserlerine Etkisi
Genç yaşlarda Anne Hathaway ile evlenen ve üç çocuk sahibi olan Shakespeare, çocuklarından birinin henüz 11 yaşındayken ölümü ile karşı karşıya kalmıştır. Bu ölümün etkilerini kronolojik olarak yorumladığımızda, trajedi türünde yayınladığı yazılarının değişimine bakmak yeterli olacaktır. Üstelik o dönemlerde kurduğu ve sonraları “King’s Men” olarak isim değişikliğine giden Lord Chamberlain’s Men adındaki tiyatro şirketi de çocuğunun ölümü ile yakın bir tarihte özelleşmeye başlamıştır.
Kariyeri boyunca ve hatta öldükten sonra yazmış olduğu eserlerin çalıntı olması iddiası ile sıklıkla gündeme gelen Shakespeare için ölümle yüzleşmek, kendine de ayna tuttuğu bir dönemin kapılarını aralamıştır. Özellikle onun döneminde tanınan diğer yazarlardan olan Greene’den çalmakla suçlanması ve özgün olmayan bir ikinci elci olarak itham edilmesi, yaşattığı olumsuz durumlara rağmen Shakespeare’i etkilememiş; belki de onu daha ünlü bir hale getirmiştir.
William Shakespeare’in Kariyeri
Özellikle 16. yüzyıl sonlarında hakkındaki suçlamalardan aklanması ile birlikte daha da yükselişe geçen William Shakespeare, 10 senelik bir trajedi yazarlığı sürecine geçiş yapmıştır. “William Shakespeare kimdir?” sorusuna cevap niteliğinde olan Hamlet ve Macbeth gibi en ünlü eserlerinden bazılarını da bu süreç içerisinde tamamlamıştır. 1623 senesinde yazara dair dramatik eserlerin birçoğu “Birinci Folyo” ismiyle yayınlanmıştır. Yayın sürecini de yazarın aktör arkadaşları John Heminges ve Henry Codell üstlenmiştir.
Shakespeare’in eserleri, aralarında başta birçok ünlü yazarın da olduğu geniş bir kitle tarafından kendi çağında anlaşılamamıştır. 16. yüzyıl sonları Shakespeare’in kariyerinin zirvesi olarak tanımlanıyor olsa da, bu ünün kalıcı olmadığı anlaşılmaktadır. Shakespeare’in günümüzde bir deha haline gelmesi, ölümünden sonraki edebi akımların bir sonucudur. Özellikle 20. Yüzyılda değerlenen Shakespeare kişiliği ve eserleri, günümüzde hala incelenmekte ve edebiyat alanında kendine önemli bir yer bulmaktadır.
Shakespeare Karakterleri
Yazının bu kısmında ölümünden sonra hala politik, sosyolojik ve edebi yönden eserleri incelenen Shakespeare’in yarattığı karakterlere odaklanacağız. Bu uğurda ilerlemek için büyük şairin eserlerine, aşinalık edinebilmek amacıyla değineceğiz. İşte en çok tanınan Shakespeare karakterlerinden bazıları:
Othello
Othello, Shakespeare’in aynı isimli eserinin ana karakteridir. Eserde ırkçılık, kıskançlık ve romantizm kavramı ele alınmaktadır. Trajedinin konusu, komutan olan Othello’nun zorlu bir tarihsel ve sosyolojik yapıya sahip bir dönemde aşkının (Desdemona) peşinden gidişi ve bunun çevresinde gelişen olaylar şeklinde özetlenebilir. Othello’da yer alan diğer karakterler ise şunlardır:
- Iago: Desdemona’nın hizmetçisi ve Othello’nun yaveri. Othello’dan nefret etmesi ile akıllarda yer edinmektedir.
- Michael Cassio: Othello komutasındaki genç bir teğmendir. Eserde Iago’nun Othello’ya karşı kullanmaya çalıştığı kişilerden biridir.
- Emilia: Iago’nun karısı ve Desdemona’nın hizmetçisi.
- Montano: Eserde olayların geçtiği iki yerden biri olan Kıbrıs’ın eski valisi.
Eserde ele alınan kıskançlık tanımı, patolojik kıskançlık olarak addedilen Othello Sendromu’nun da ilham kaynağı olmuştur.
Romeo ve Juliet
Bir aşk trajedi olan Romeo ve Juliet, başkarakterlerden ve olaylarda etkili olan yardımcı karakterlerden oluşmaktadır:
- Romeo ve Juliet: Shakespeare’in Romeo ve Juliet isimli en ünlü oyunlarının başkarakterlerdir.
- Mercutio: Yazarın diğer karakterlerinden Romeo’nun yakın arkadaşıdır. Romeo ve Juliet aşk trajedisindeki arabulucu olarak karşımıza çıkar.
- Lord Montague: Romeo’nun babasıdır.
- Lord Capulet: Juliet’in babasıdır.
- Prens Escalus: Hikayenin geçtiği Verona şehrinin hükümdarıdır.
Hamlet
Oyunun başkarakteri olan Hamlet, bir Danimarka prensidir. Oyunda yer alan diğer karakterlerden bazıları şunlardır:
- Ofelya: Hamlet’e aşık olan kadındır.
- Claudius: Hamlet’in amcası ve babası öldükten sonra yeni Kraldır.
- Osric: Claudius tarafından Hamlet’in yanına gönderilen bir saraylıdır.
Macbeth
Başkarakterinin adı Macbeth’tir. Eserde Macbeth, İskoçya kralını öldürerek yerine geçmeyi amaçlar. Bu uğurda gelişen olaylar içerisinde yer alan karakterler şunlardır:
- Kral Duncan: Macbeth’in öldürmeyi amaçladığı İskoçya Kralı.
- Lady Macbeth: Yazarın Macbeth isimli oyunundaki başkarakterin karısıdır. Oyunda, kocası Macbeth’i cinayet işlemesi için tetikler. Dizi ve filmlerde sıklıkla karşılaştığımız ve basitçe “kötü kadın” olarak addedilen femme-fatale karakterlerden biridir.
- Macduff: Oyunda kralın öldürülmesinin gizemini çözmeye çalışan karakterdir.
Birçok farklı eser ve yarattığı karakterler aracılığı ile okuma listelerimizde kendine yer edinen Shakespeare’e her birimiz, hayatımızın bir döneminde rastlarız. Yarattığı karakterlerin içerisinde kendimizi bulur, eserdeki olay akışının bizzat kendi hayatlarımızı bir noktada etkilemesine izin veririz.
Shakespeare’in önemli eserlerinin de yer aldığı, Orta Çağ’ı en iyi yansıtan filmleri anlattığımız yazımızı okuyabilirsiniz: Orta Çağ Filmleri: Tüm Zamanların En Epik 15 Filmi
Shakespeare’in yazdığı trajedilerde romantik ilişkilerin çok boyutlu ele alınıyor oluşu, yaşanmamışları yaşamamıza ve öngörmemize vesile olur. Böylelikle monoton hayatın bir köşesinde kendimizi bir gün Hamlet, bir diğer gün Romeo olarak William Shakespeare’in karakterleri gibi düşünürken buluruz.