Stefan Zweig’ın en sevilen eserleri arasında bulunan Satranç, birçok okuyucuyu etkisi altına almıştır. Dünya edebiyatında önemli bir yere ait olan bu kitabı, Zweig intihar etmeden önce yazmıştır. Eğer hala okumadıysanız, belki de hayatınızı etkileyecek bir kitap olabileceğini söylemek isteriz. Bu içeriğimizde Satranç kitabının özeti hakkında kısaca bilgi vereceğiz. Ardından ana fikrine ve karakter analizine bakacağız.
Satranç Kitabının Özeti
Satranç eseri, New York’tan Buenos Aires’e giden bir gemide geçiyor. Kitabın anlatıcısı, bir satranç turnuvasına katılmak amacıyla kendisiyle aynı gemide bulunan Mirko Czentovic ile tanışır. Yanında olan bir arkadaşı, satranç şampiyonunun oldukça ilginç hayat hikayesini anlatmaya başlar. Aslında zeka geriliği yaşayan Mirko Czentovic ile anlatıcı tanışmak ister. Ancak içe kapanık biri olduğundan dolayı başarılı olamaz.
Şampiyonun ilgisini çekmek amacıyla eşiyle satranç oynar. Bu oyuna bir süre sonra gemideki satranç ilgilileri katılır. McConnor, satranç oynamaya ilgisi olan zengin bir adamdır. Czentovic ile para karşılığında bir maç yapmak ister. Anlatıcı, arkadaşı ve McConnor, Czentovic ile oynadıkları oyunu kaybeder.
İkinci maç esnasında gizemli bir yabancı, kelimelerle yapılacak hamle konusunda uyarı verir. Ardından yapılan hamleler için aldıkları tavsiyelerle kaybedecekleri bir maçı berabere bitirmeyi başarırlar. Hikaye tam olarak bu noktada başlar ve en can alıcı noktası, bu yabancının satrançta nasıl bu kadar başarılı olduğudur.
Dr. B.’nin Hayatı
Anlatıcı, bu olaydan bir gün sonra Mirko Czentovic ile birlikte maç yapmak için yabancıyla buluşur. Dr. B. adındaki bu yabancı, aslında saygın bir ailenin çocuğudur. Avusturyalı Dr. B. bir gün şirket faaliyetlerinden dolayı Naziler tarafından bir otel odasına alınır. Burada belirli zamanlarda yapılan sorgular dışında kimseyle konuşamaz.
Yaşadığı psikolojik şiddetin ardından tam bazı bilgileri itiraf edecekken duvardaki ceketin içinde bir kitap olduğunu fark eder. Bu kitabı, biraz olsun kafasını dağıtmak amacıyla çalar. Kitabı kıyafetinin arasına saklar ve odaya geri hapsedilir. Kitabı eline aldığında satranç şampiyonlarının hamlelerle alakalı bilgi verdiğine dair bir konusu olduğunu anlar. Bu durum, Dr. B.’yi ilk etapta hayal kırıklığına uğratır.
Kafasını dağıtmak amacıyla bu kitabı defalarca okur. Zaman içerisinde tüm hamleleri ezberler ve kafasının içerisinde satranç maçı yapar. İlerleyen zamanda “Satranç Zehirlenmesi” adıyla anılan bir hastalığa yakalanır ve kişiliği ikiye bölünür. Bu rahatsızlığından dolayı tutsak olduğu yerden çıkar. Güney Amerika’ya giderken bir satranç müsabakasına müdahale eder. Böylece ne kadar usta bir satranç oyuncusu olduğunu anlar.
Bir deneme yapmak için şampiyon Czentovic ile maç yapmayı dener. İlk oyunda yaptığı maçı kazanır ancak ikincisin de yaşadığı psikolojik rahatsızlık nükseder. Yani, oyunu hayalinde mi yoksa gerçekte mi oynadığını anlayamaz. Anlatıcının yardımı sayesinde kendini bu durumdan kurtarır ve maç berabere biter. Kendi ifadesine göre bu, son oyunu olmuştur.
Satranç Kitabı Ana Fikri
Satranç kitabı ana fikri, bir kişinin zorlu koşullarda yalnız başına olsa bile kendisini keşfedebilmesidir. Aslında çok kötü durumlarla karşılaşan Dr. B. kendini biraz olsun iyi hissetmek için belki de daha önce hiç oynamadığı satranç oyununu öğrenir. İlerleyen zamanda kendini ne kadar geliştirdiğini fark eder. Aslında onun yalnızlığı, bir yerden sonra en büyük silahı haline gelmiştir.
Satranç Kitabı Konusu
Kitap, Naziler’in insanların hayatını ne yönde etkilediğini sert bir şekilde gözler önüne seriyor. Savaşın ve psikolojik şiddetin insanları ne hale getirdiğini ustalıkla kaleme alıyor. Ancak tüm bu kötü koşullara ve yalnızlığa rağmen Dr. B.’nin umudu, kitabın konusu arasında sayılabilir. Çünkü yalnız başına kalsa da merak ve öğrenme hevesi, bir insanı hayata bağlamıştır.
Her ne kadar eseri yazdıktan sonra Zweig intihar etse de söylediği son söz unutulmamalıdır. Güneşin doğmasını bekleyecek gücünün kalmadığını ancak doğacak güneşi beklememiz gerektiğini söylemiştir. Yani, Satranç aslında aynı zamanda karanlık günlerde elbet bir ışığın geleceğini bize anlatıyor.
Satranç Karakter Analizi
Eserde karşılaştığımız her karakterin belirli özellikleri vardır. Şimdi, Satranç kitabı karakterleri hakkında biraz bilgi verelim:
- Mirko Czentovic: Kendisini sadece satranç oyununa vermiş bir kişidir. Onun için zeka sadece satrançla alakalıdır. Aynı zamanda insan ilişkileri pek iyi değildir. Satranç oyununu gayet başarılı şekilde oynamasına rağmen en büyük eksiği, empati ve insan ilişkileridir.
- Dr. B: Kitabın başkarakteri olan Dr. B. Nazi faşizminin zulmünü yaşamıştır. Gördüğü psikolojik şiddet sonrasında kendini toplamak için çaldığı kitapta satrancı en ince ayrıntısına kadar öğrenir. Ancak yaşadıklarının etkisiyle tamamen içine kapanır. Hayata karşı yalnızlaşır ve yabancılaşır. Bunun yanında gördüğü psikolojik şiddet, ruh sağlığını etkilemiştir. Czentovic ile oynadığı satranç oyunu sonunda travmasıyla yüzleşir ve normale dönmeye başlar.
- Anlatıcı: Kendisi hakkında çok bilgi yoktur. Fakat Dr. B.’nin yaşamından oldukça etkilenmiştir. Okuyucuyu hikayenin içine çekmeyi başarır.
Yukarıda Satranç kitabı ana karakterleri hakkında bilgi verdik. Bu etkileyici kitabı mutlaka okumanızı tavsiye ediyoruz. Hayatta yalnız kalmanın ve yabancılaşmanın insana olan etkisini çarpıcı bir dille anlatıyor. Aynı zamanda sizi geçmişte yaşanan olaylara götürüyor. Belki bu kitaptan çıkarabileceğiniz çok fazla sonuç vardır. Bizim düşüncemiz, yalnızlığın insana neler yapabileceği ve umudun bir şekilde devam ettiği yönünde.
Edebi içeriklerimizi sevdiyseniz “İki Şehrin Hikayesi İncelemesi” içeriğimiz de hoşunuza gidebilir.
Sıkça Sorulan Sorular
[toggle title=”Satranç Kitabı Ne Anlatıyor?” state=”close”]Kitap, tesadüflerle hayata tutunmaya odaklı bir konuya sahiptir. Satranç oyunu üzerine kurulu etkileyici bir senaryosu vardır. [/toggle]
[toggle title=”Satranç Kitabının Ana Fikri Nedir?” state=”close”]Kitabın ana fikri, insanların umudunu hiçbir zaman yitirmemesi gerektiğidir. [/toggle]
[toggle title=”Satranç Kitabı Kaç Yaş için Uygundur?” state=”open”]12 yaş ve üzeri kitapsever herkes için uygundur. [/toggle]