Duygusal İstismar Nedir?

Son zamanlarda psikolojik şiddet biçimlerinin daha belirgin hale gelmesiyle “Duygusal istismar nedir?” sorusu da yeniden gündeme geldi. Özellikle aile ve romantik ilişkiler gibi yakınlıkların derinlemesine değerlendirildiği bir çağı deneyimliyoruz. Tüm ilişkilerimizin yeniden biçimlendiği bu dönemde duygusal istismarın belirtileri ve sınırlarını anlamak da önem arz ediyor. Peki duygusal istismar nedir? Yazımıza göz atarak bilgi alabilirsiniz.

Duygusal İstismar Ne Anlama Gelir?

İstismar kelimesi anlam itibariyle birinin iyi niyetini kötüye kullanma ve sömürme demektir. Tahmin edebileceğiniz üzere duygusal istismar da duygusal ve psikolojik açıdan aynı eylemleri yapmaktır. 

Konu fiziksel istismar olduğunda hemen hepimiz belirli bir yaştan sonra neye maruz kaldığımızın bilincinde oluruz. Bedensel bütünlüğümüzü ve sağlığımızı bilinçli olarak tehdit altına alan her türlü yaklaşıma karşı mesafemizi belirleyebiliriz. Tanıyalım ya da tanımayalım biri bize iznimiz ve rızamız olmadan fiziksel açıdan temas etmeye çalıştığında mesafemizi ayarlayabiliriz. Bu durumlarda fiziksel istismar da engellenemez veya tespit edilemez hale gelebilir.

Peki konu duygusal istismar olduğunda da bu kadar sınırlarımızın bilincinde miyiz? Hangi durumda mental olarak sömürüldüğümüzü tespit edebiliyor muyuz? Bunun cevabı ne yazık ki her zaman olumlu olmuyor.

Özellikle aile ilişkileri gibi yakın ilişkilerde bu yakınlığa yaslanan bazı bireyler diğerlerini mental açıdan sömürebiliyor. Birini kontrol etmek için onun duygularının kullanıldığı bu istismar türü, yakın ilişkilerde çok daha belirgin hale geliyor. Ancak bu sömürmeyi engelleyemeyeceğimiz anlamına gelmez. 

Duygusal İstismar Nasıl Anlaşılır?

Mental anlamda sömürülmeyi engellemenin ilk aşaması onun sınırlarını belirlemektir. Neyin tam olarak istismar anlamına geldiğini bildiğimizde kişisel önlemler almamız da mümkün olur. Bu durumda aşağıdakilerden birine ya da birkaçına karşı daha farkındalık sahibi olmamız gerekir:

• Eleştiri
• Alay
• Aşağılama
• Maddi harcamalara ve yakın ilişkilere müdahale
• Tehdit
• Manipülasyon
• Şantaj

Yukarıdakilerin hiçbiri anne babanıza ya da eşinize yakıştıramayacağınız suçlamalar olabilir. Peki ya onlar bu eylemlere maruz bırakmayı size yakıştırıyorlarsa? Rasyonel düşünce her yerde olduğu gibi burada da işimize yarayacaktır. Objektif düşünerek bu istismar döngüsünden çıkmamız mümkün olur.

Eleştiri

Eleştiri elbette doğru biçimde gerçekleştirildiğinde oldukça geliştirici ve dönüştürücüdür. Bunu doğru kelimelerle, doğru yerde ve doğru tavırla yapmak oldukça önemlidir. Partnerlerin birbirlerine eleştiri başlığı altında gurur kırıcı yaklaşması duygusal istismara örnek bir davranıştır. Eleştirinin yanlış biçimde yapıldığını ona maruz kalanın duyguları söyleyecektir. Eğer sonrasında aşırı incinmiş ve aşağılanmış hissediyorsanız genellikle iki ihtimal vardır: Ya duygusal açıdan istismar ediliyorsunuz ya da narsistik tepki veriyorsunuz. 

Kokoloji testi yazımız da ilginizi çekebilir!

Alay

“Şaka yapıyoruz canım abartma!” sözüyle karşı karşıya kaldıysanız muhtemelen korkunç bir şakacıya maruz kalıyorsunuz. Üstelik bu şakacı alayları aracılığıyla mental açıdan sizi sömürüyor olabilir. Alay etmek nerede ve nasıl olursa olsun insanlık onuruna yakışmayan tavırlardandır. Hele ki bu eylem aynı evde yaşadığınız insanlardan geliyorsa…

Tehdit ve Şantaj

“Eğer yemeğini bitirmezsen seni sevmem.” Bu kulağa masum gelen cümleyi çocukluğunda duymuş kaç kişiyiz? Peki bu masumane cümlenin tehdit içerikli bir duygusal istismar olduğunu düşünen?  

Belki bu tarz yaklaşımların problematik olduğunu en başta istismarcının kendisinin bilmesi gerekir. Bu nedenle kulağa sevimli gelse de bir tehdidin sorunlu bir yaklaşım biçimi olduğunu aklımızda çıkarmamalıyız.

Manipülasyon

“Ben senin iyiliğini istiyorum” diye başlayan konuşmalara her zaman biraz mesafeli yaklaşmak gerekir. İlişkiniz ne kadar yakın olursa olsun sevdiğiniz için birinin aklınızla oynamasına izin vermemelisiniz. Özellikle ebeveynlerimiz bizi eğitmekle ve geliştirmekle mesul olsalar da bu sürecin doğru biçimde ilerlemesi beklenir. 

Eğitim ve doğru yönlendirme amaçlanıyor olsa da kişinin psikolojik bütünlüğüne ve sağlığına zarar verecek her bir tavır yeniden değerlendirmeye muhtaçtır.