Gelişimsel bozukluk, çocukların bulunduğu ortamın doğal seyrine uygun davranış geliştirememesini ifade eden bir psikiyatrik rahatsızlıktır. Genellikle erken çocukluk döneminde görülür ve çocuğun sosyal beceriyle birlikte dil gelişimini büyük ölçüde engeller. Kalıcı işlev bozukluklarına yol açabilse de çeşitli terapilerle tedavisi mümkündür. İçeriğimizin devamında “Gelişimsel bozukluk nedir?” sorusunun yanıtıyla birlikte merak edilen diğer tüm detayları görebilirsiniz.
Yaygın Gelişimsel Bozukluk Düzelir Mi?
Gelişimsel bozukluk tanısının konulmasında ve tedavinin başlamasında, ilk 18 ay son derece önemlidir. ‘’Yaygın gelişimsel bozukluk düzelir mi?’’ sorusuna ise erken başlayan tedavilerde problemlerin asgariye indirilebileceği yönünde yanıt vermek mümkündür. Çocuğun gereksinimlerine göre tedavinin şekli ve ayrıntıları belirlenir. Bu bağlamda iletişim terapileri, dil ve özel eğitim programlarıyla birlikte farklı becerilerin kazandırılması mümkün hale gelir.
Yaygın Gelişimsel Bozukluk ve Otizm Farkı
Otizmli hastada nörolojik sorunlar, beyindeki anormal elektrik hareketlerine bağlıdır. Zaman zaman nöbetler geçirebilir, bilinç kaybı yaşayabilirler. Otizm sorununun diğer yaygın gelişimsel bozukluklardan en önemli farkı, müzik yeteneklerinin aşırı gelişmiş olması ve belleklerinin güçlü olmasıdır. Diğer yaygın gelişimsel bozukluk durumlarında, bu tip olumlu durumlara rastlanmaz. Bununla birlikte otizmli çocuklarda yaygın olarak görülen olumsuz durumlar aşağıdaki gibidir:
- Çoğunlukla çevredeki insanlardan uzakta, izole olarak yaşamayı tercih ederler. Cansız varlıklarla iletişimleri güçlüdür.
- Parmak uçlarında yürümek, kendi etraflarında dönmek, ellerini sürekli çırpmak sık sık yaptıkları hareketlerdir.
- Bir nesneye karşı ilgileri yoğundur. Eğer bu nesne etraftan kaybolursa huzursuzlukları başlar.
- İhtiyaçlarını anında gidermek isterler, erteleyemezler.
- Zil, korna, hayvan sesi gibi gürültülerden aşırı rahatsız olurlar.
- Etrafındaki nesnelerin konumunun sabit durmasını isterler. Yerlerinin değiştirilmesi onlarda aşırı stres oluşturur.
- Tehlike kavramının çoğunlukla farkında değildirler. Bu nedenle dış dünyada tehlikeli nesneleri elleme, üzerine koşma vb. davranışlar gösterebilirler.
- Sık duydukları kelimeleri tekrar ederler. Yeni kelime ve cümle kalıplarını zor öğrenirler.
Otizmli bireylerde %50-70 arasında bir zihinsel engellilik durumu vardır. Erken yaşlarda yukarıdaki belirtiler fark edilir. İleriki yaşlarda da bozukluk durumları ilerleme gösterebilir. Doğuştan gelen beyin ve sinir durumundaki yapısal/işlev bozukluğu yaşam boyu devam eden otizmli bireyler, kısmen iyileştirilebilir. Akranları gibi konuşma ve sosyal iletişim becerileri kazanmak için sürekli eğitim almaları gerekir. Ancak %100 iyileşme durumu söz konusu değildir.
Yaygın Gelişimsel Bozukluk Belirtileri
Çocuğun gelişiminin farklı alanlarında gecikme varsa yaygın gelişimsel bozukluk belirtileri ortaya çıkar. Bu belirtiler aşağıdaki gibidir:
- Göz kontağı dahil iletişim kuramama
- Çevresindeki kişi ve nesnelere karşı farkındalığın olmaması
- Yerinde olmayan, anlamlandırılamayan duygusal tepkiler
- Kalıpsal tekdüze davranışlar sergileme
- Yeniliklere kapalı olma hali
- Bazı nesneleri aşırı benimseme ve bağlılık durumu, sürekli nesneleri döndürme, sıraya dizme ve elleme takıntısı
- Tensel temastan kaçınma, sarılamama
- Arkadaşlık bağları kuramama
- Anlamsız korkular ve kaygılar duyarak yaşamını sınırlandırma
- Sürekli tekrarlayan hareketler ve cümle tekrarları
Bu belirtilerin birkaçını sergileyen çocukların, yaşıtları gibi sosyal beceriler geliştirmesi oldukça zordur.
Gelişim Bozukluğu Belirtileri
Gelişim bozukluğu, çocukların fiziksel olarak yaşıtlarından farklı görünmelerine neden olur. Aynı zamanda sosyal uyumsuzluk da sıklıkla görülen durumlar arasındadır. Diğer gelişim bozukluğu belirtileri şunlardır:
- Yürüme eyleminin yaşıtlarına kıyasla daha geç olması
- Kelime dağarcığının yaşıtlarına göre daha sınırlı olması ve geç konuşmaya başlaması
- Yakın aile bireyleri dahil tüm çevresine agresif ve öfkeli tutum sergilemesi
- Hırçınlık ve inatçılığın sürekli olması
- Komutlara hiç yanıt vermemesi veya çok geç tepki vermesi
- İletişime sürekli kapalı olma durumu
Düzenli doktor kontrolleriyle çocuklarda ortaya çıkan gelişim bozukluğu önlenebilir.
Yaygın Gelişimsel Bozukluk Otizm Mi?
Yaygın gelişimsel bozukluk kategorisine giren nörogelişimsel rahatsızlıklar, yaşam boyu sürer. Belirtileri genellikle erken yaşlarda fark edilir. Bireyin sosyal etkileşim becerileri, davranış ve dil gelişimini olumsuz etkiler.
Birçok kişi “Yaygın gelişimsel bozukluk otizm mi?” konusunu da merak etmektedir. Yaygın gelişimsel bozukluk türleri içinde otizm kategorilerden sadece bir tanesidir ve en çok bilinen türdür. Diğer kategoriler; rett sendromu, asperger sendromu, çocukluğun dezintegratif bozukluğu, başka türlü adlandırılamayan yaygın gelişimsel bozukluklarıdır.
Yaygın Gelişimsel Bozukluk Raporu
Hekimlerin çocuk için otistik bozukluk tespiti koyabilmesi ancak 3 yaşından sonra mümkündür. Bireyin kendi kişisel ihtiyaçlarını tek başına yapamıyor olması ve ağır özürlülük oranının %50 olması halinde yaygın gelişimsel bozukluk raporu alınabilir.
Fiziksel Gelişim Bozuklukları
Bebeğin doğumdan sonraki ilk 2 yılında yeterli beslenememesi, kilo almamasına ve boyunun yeterli uzamamasına sebep olur. Hatta hamileliğin başlangıcından itibaren annenin yeterli ve dengeli beslenmesi esastır. Ayrıca aileden genetik miras kalan kalp hastalıklarının olması da fiziksel gelişim bozuklukları olmasına yol açar.
Büyüme hormonunun da sağlıklı gelişim için yeterli seviyede salgılanması gerekir. Ancak hormon salgıları; stresli yaşam, aile içi huzursuzluk gibi durumlardan fazlasıyla etkilenir. Çocuğun fiziksel gelişim geriliğinden bahsetmek için Büyüme Takip Tablosu’nda yer alan 10% kritik değerinin gerisinde kalan bir gelişim seyretmesi gerekir. Normal gelişim sürecinin başlayabilmesi için kronik hastalıkların tedavisine başlanmalı, hormon eksikliğinin giderilmesi ve beslenme bozukluklarının önüne geçilmesi elzemdir.
“Fonolojik Bozukluk Nedir? Belirtileri ve Tedavisi” adlı yazı da ilginizi çekebilir. Detaylar için tıklayabilirsiniz.