AGİ konusu, asgari ücretin açıklandığı günlerde yeniden gündeme geldi. Ekonomik olarak çalkantılı bir sürece girdiğimiz ve döviz kurlarının sıçrama yaptığı sıralarda T.C. Hükümeti 2022 yılına dair yeni ekonomik planları açıklamaya devam ediyor. Bu açıklamalardan biri olan AGİ, vatandaşlar arasında merak konusu oldu. Yazımızda “AGİ nedir ve AGİ maaşa dahil midir?” gibi akıllara takılan sorulara yanıt arayacağız. Öncelikle AGİ’nin açılımına ve nasıl hesaplandığına bakalım…
AGİ’nin Açılımı Nedir?
Asgari Geçim İndirimi olarak 2007 yılında uygulanmaya başlayan vergi iadesi sistemi, AGİ şeklinde kısaltılmaktadır. 2007 yılından önceki vergi iade sisteminde faturaların biriktirilmesi yöntemi ile yapılan vergi iadeleri, yeni bir sistemle uygulanmaya başlamıştır. Bu durumda vergi iadeleri, AGİ uygulaması ile beraber sistematik olarak asgari ücret üzerinden uygulanan bir vergi indirimine dahil edilmiştir.
Kısacası AGİ, asgari ücret üzerinden hesaplanan ve maaşın brütünden kesilen vergi ödemesinin belirli bir oranının iade edilmesini ifade etmektedir. Peki asgari geçim indirimi nasıl hesaplanır ve uygulanır?
AGİ’yi Kim Öder?
Aile durumuna göre değişkenlik gösteren ve vatandaşların vergi uygulamasından kazançlı çıkmasını sağlayan AGİ uygulaması, tamamen vergilendirme sistemi üzerinden gerçekleştirilir. Devlete karşı vergi yükümlülüğü olan işçi ve işveren arasında gerçekleştirilen bu ödenek süreci basit bir şema ile ilerlemektedir. AGİ adı verilen Asgari Geçim İndirimi tutarı, işçilere devlet adına işverenler tarafından ödenir ve işverenin ödediği bu tutar, gelir vergisinden düşürülür.
AGİ Nasıl Hesaplanır?
Bir dönem içerisinde belirlenen ve işçiye ödenen maaş üzerindeki vergi oranına göre AGİ hesaplaması yapmak mümkündür. İçinde bulunulan yılın asgari ücret uygulaması açıklandığı andan itibaren hem vergi oranı hem de vergiden düşülecek indirim tutarı da bu orana göre hesaplanır. Yılın ilk yarısı için uygulanacak olan asgari ücret uygulaması belirlendikten sonra yılın geneline yayılan maaş gelirinin toplamı hesaplanır. Hesaplanan bu tutar, daha önce belirlenmiş olan AGİ oranı ile çarpılır. Toplam miktar, %15 olarak hesaplanan en düşük gelir vergisi ile çarpılır ve bu değer 12’ye bölünerek AGİ miktarı ortaya çıkarılır.
Ayrıca asgari ücret ödemesi alan kişinin kendisi dışında aile bireyleri için de farklı oranlarda AGİ indirimleri uygulanarak hesaba dahil edilir. Bu hesaplar için verilen oranları ise aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:
- Çalışanın kendisine ödenen % 50’lik oran,
- Yukarıdaki oran aynı zamanda çalışanın çalışmayan eşi için de geçerlidir,
- İlk iki çocuk başına % 7,5 oran,
- Üçüncü çocuk için % 7,5’un altında bir oran,
- Dördüncü çocuktan sonra her çocuk için % 5’lik oran.
AGİ, yukarıda saydığımız oranlara göre aile bireylerini de kapsayacak şekilde hesaplanır. Bu noktada özellikle belirtmekte fayda var ki, AGİ indiriminde oranlar %85’i geçemeyecek şekilde uygulanmaktadır.
AGİ 2022 Oranları Belli Oldu mu?
2022 yılında ödenecek olan asgari ücret tutarı, döviz kurunu artışını takiben %50.54 oranında artış gösterdi. Asgari ücrete yapılan zam sonrasında aylık ücret 4.253 TL olarak belirlendi. Yapılan bu %50’lik zam sonrasında vatandaşlar, AGİ ne kadar olacak sorusunun yanıtını aramaya başladı. Asgari ücretin artışıyla beraber artış göstermesi beklenen AGİ tutarları da maaş artışıyla orantılı olarak artmış oldu.
Yukarıda daha önce belirttiğimiz oranlara göre hesaplanan AGİ tutarları, belirlenen 4.253 TL’lik asgari ücrete uygulandığı takdirde, 2022 yılında uygulanacak olan AGİ ödemeleri belirlenmiş olacaktır. Brüt asgari ücretin en düşük hali ya da %32’ye kadar AGİ primi ödenebilmektedir. Bu durumda en düşük asgari ücret olan 4.253 TL için AGİ ödemesi bekar bir kişi için 402 TL tutarında belirlenmiştir. Aile bireylerinin 2022 AGİ hesaplamalarına olan etkisi aşağıdaki gibidir:
- Bekar olan asgari ücretlinin AGİ primi: 402 TL,
- Evli olan ve eşi çalışmayan asgari ücretlinin AGİ primi: 481,5 TL,
- Evli olan ve eşi çalışmayan 1 çocuklu asgari ücretlinin AGİ primi: 543 TL,
- Evli olan ve eşi çalışmayan 2 çocuklu asgari ücretlinin AGİ primi: 603 TL,
- Evli olan ve eşi çalışmayan 3 çocuklu asgari ücretlinin AGİ primi: 684 TL,
- Evli olan ve eşi çalışmayan 4 çocuklu asgari ücretlinin AGİ primi: 684 TL,
- Evli olan ve eşi çalışmayan 5 çocuklu asgari ücretlinin AGİ primi: 684 TL,
- Evli olan ve eşi çalışan asgari ücretlinin AGİ primi: 402 TL,
- Evli olan ve eşi çalışan 1 çocuklu asgari ücretlinin AGİ primi: 462 TL,
- Evli olan ve eşi çalışan 2 çocuklu asgari ücretlinin AGİ primi: 522 TL,
- Evli olan ve eşi çalışan 3 çocuklu asgari ücretlinin AGİ primi: 603 TL,
- Evli olan ve eşi çalışan 4 çocuklu asgari ücretlinin AGİ primi: 643,5 TL,
- Evli olan ve eşi çalışan 5 çocuklu asgari ücretlinin AGİ primi: 684 TL.
AGİ Kalktı mı?
Asgari ücrete yapılan yeni zamdan sonra vatandaşların aklında “AGİ maaşa dahil mi? AGİ kalktı mı?” gibi sorular da belirmeye başladı. Özellikle döviz kurunun hızlı yükselişi sonrasında yapılan uzun toplantılar neticesinde vergilerle ilgili de bazı güncellemeler olacağı bilgisi gelmişti. Asgari ücrete yapılan zam açıklamasından sonra yapılan damga vergisi ve AGİ uygulamasına dair de bir yenilik gerçekleştirildi. Yapılan bu yeni açıklamaya göre 2022 yılında asgari ücretli çalışanların vergiden muaf bırakılmasıyla beraber gözler yine AGİ ödeneklerine çevrildi.
Bu durumda açıklanan bu büyük değişikliklerden sonra AGİ uygulamasının tarihe karıştığını belirtmek gerekir. Şöyle ki, 2022 yılına girerken döviz kurlarındaki olağanüstü yükseliş önlenemez bir enflasyonun patlak vermesine neden oldu ve alım gücü büyük oranda zayıflayan halkın asgari ücret üzerinden ödediği vergi kaldırıldı. Hükümetin ekonomik belirsizlikte halka belirli oranda bir güvence sağlama algısı yaratmak için öne sürdüğü bu vergi muafiyeti dolayısıyla AGİ indiriminin de ortadan kalkmasına vesile oldu. Yeni uygulamanın ekonomiye nasıl bir etkide bulunacağını ise önümüzdeki aylarda görmek mümkün olacaktır.
Eğer Türkiye ekonomisini ilgilendiren haberleri öğrenmeye devam etmek istiyorsanız Kıdem Tazminatı Tavanı 2022 Yılında Ne Kadar Olacak? yazımıza da göz atabilirsiniz.