Gözlerinizi kapatıp hayal edin… Şişman bir siluet üzerinde karga, şapka, puro ve baston… Korkunç mu? Alfred Hitchcock, sinemada aralamadık kapı, dikizlemedik pencere, kullanmadık yöntem, korkutmadık korku müptelası bırakmayan gerilim ustası… Dünya sinema tarihinin korku dünyasında bir ikon haline gelen Alfred Hitchcock filmleri, bugüne de ışık tutan cinsten eserlerden oluşuyor.
Biz de bu yazımızda sinemanın gerilim üstadından 10 parmak ısırtan filmi sizlere önereceğiz.
Alfred Hitchcock Kimdir?
1899 yılında adeta dünyaya sinemanın nasıl yapılacağını öğretmek üzere gönderilen bir yönetmen dersek aslında hakkında epey bir şey söylemiş olacağız. Alfred Hitchcock, 1980 yılında gerçekleşen ölümüne kadar toplam 70 film çekerek dünya sinemasına büyük bir miras bırakmıştır. “70 film”, bir rakam olarak ifade edildiğinde pek anlamı olmayacaktır. Alfred Hitchcock filmleri, kendinden sonra gelecek genç nesil sinemacılara kameranın neler yapabileceğini sayısız kez göstermiştir. Sinemada gerilim, korku, psikoloji gibi derinlikli unsurları ustalıkla kullanan yönetmen, her seferinde bizi kurgunun derinliklerine göndererek adeta Vertigo etkisini seyirci üzerinde daima hissettirmiştir.
Alfred Hitchcock filmleri dünya sinemasına sayısız yöntem bırakmaları ile ünlüdür. Hitchcock’un sinemaya hediye ettiği en önemli yöntemleri şöyle sıralayabiliriz:
- Saf Sinema
- Şüphe
- Tesadüf
Hitchcock ayrıca, Vertigo, McGuffin gibi sinemada işlevsel olan birçok yöntem kullanmış ve günümüz sinemasına varıncaya kadar mirasını aktarmıştır.
Hazırsanız Alfred Hitchcock filmleri korku tüneline doğru süzülelim…
Ölüm Kararı / Rope: Sandığın Kapağını Açalım
Patrick Hamilton’ın oyunundan uyarlanan filmin senaryosu, Arthur Laurents ve Hume Croyn tarafından yazılmıştır. Film James Steawart, John Dall, Farley Granger ve Cedric Hardwicke tarafından canlandırılan 4 karakter etrafında şekillenmiştir.
Yapım yılı 1948 olan film, plan sekans yöntemiyle çekilmiş ve sinema tarihine bu yapısıyla damga vurmuştur. Plan sekans yöntemi, bir filmin baştan sona hiçbir kesme yapılmadan, tıpkı bir tiyatro oyunu gibi izlenmesini sağlayan bir yöntemdir. Alfred Hitchcock filmleri arasında yer alan bu yapımın çekimlerinde sadece on dakikalık çekimlerin sonunda herhangi bir cisme close up (yakın çekim planı) şeklinde yaklaşarak geçiş yapmak için kaydı kesmiştir. O dönem film rulolarının uzunluğu yeterli olmadığı için bu kesintileri yapan Hitchcock, aslında film boyunca hiç kesme yapmadan çekim yapmak istemişti. Filmi izlerken bu kesintileri fark etmeyeceksiniz bile.
Filmin konusuna gelirsek, gerilim unsurunu ustalıkla kullanan Hitchcock, sandıktaki bir cesedin bulunup bulunmayacağı üzerine seyirciyi germeyi hedeflemiş ve başarılı olmuştur. Bir etkinlik için bir arada bulunan arkadaşlardan biri öldürülüp sandığa konur ve etkinlik boyunca sandık etrafında dönüp dururuz. Acaba biri sandığı açacak mı?
Rebecca: Ölü Olan Kim?
1940 yılında çekilen film Oscar ödülü almıştır. O dönem en iyi film Oscar’ını yapımcılar aldığı için Hitchcock yerine ödülü yapımcı David O. Setznick almıştır. Filmin senaryosu, Daphne du Maurier’in romanından uyarlanarak, John Harrison ve Robert E. Sherwood tarafından yazılmıştır.
Genç bir kadın zengin bir adamla evlenir ve malikânesine yerleşir. Burada rahat ve mutlu bir yaşam beklentisi içinde olan kadın pek mutlu olamayacaktır. Bir süre sonra evin daha önce başka bir hanımı olduğunu ve gizemli bir şekilde öldüğünü öğrenir. Evlendiği adamın Rebecca adlı karısı ölmüş olmasına rağmen evdeki çalışanlar için kadın sanki hala orada gibidir. Kadın çaresizce kendine evde yer edinmeye çalışırken bir yandan da Rebecca’nın hayaletini evden uzaklaştırmaya çalışacaktır. Bu yapım Alfred Hitchcock filmleri arasında en popüler olanlardan bir tanesidir.
Gizli Teşkilat / North By Northwest: Talihsizlik…
1959 yapımı filmin senaryosunu Ernest Lehman yazmıştır. Başrol oyuncuları; Cary Grant, Eva Marie Saint ve James Mason’dır. Film ABD’de çekilmiştir. Hitchcock filmlerinin klasikleşmiş yanlış adam geriliminin çok güzel bir şekilde işlendiği film, en çok ana karakterin dümdüz bir arazide kocaman bir uçaktan kaçtığı sahneyle hatırlanır.
Newyork’ta bir reklamcı olarak çalışan Roger Tornhill, kaçırılır ve casuslukla suçlanarak bazı bilgiler istenir. Filmin sonuna kadar gerçekte hiç var olmayan ve istihbarat ajanlarının kullandığı bir isim olduğu söylenerek yakalanmaya çalışılan Roger, en sonunda bir de cinayetle suçlanır ve işler iyice sarpa sarar. Filmin sonuna kadar seyirci tek yürek, Roger’ın kurtulmasını bekleyecektir. Hemen hemen her Alfred Hitchcock filmleri bu gibi bu film de gerilimi sizlere hissettirecektir.
Trendeki Yabancılar / Stranges on a Train: Cinai Bir Takas Meselesi
1951 yılında Patricia Highsmit’in romanından uyarlanan filmin senaryosunu, Raymond Chandler ve Czenzi Ormonde yazmıştır. Filmin başrollerini, Farley Granger, Ruth Roman ve Robert Walker üstlenmiştir. Film çekişmeli bir takas meselesi gibi işlenen cinayet hikâyesinin üzerinden yine kusursuz bir gerilim zevki sunuyor.
Guy ve Bruno adında iki yolcu trende karşılaşıp tanışır. Guy sorunlu karısından kurtulup sevgilisiyle evlenme hayaliyle yaşarken Bruno da babasından kurtulmak ister. Trende konuştukları sırada bu dertlerini anlatan iki adam bir konuda anlaşmaya varırlar. Bruno Guy’ın karısını ve Guy da Bruno’nun babasını öldürecektir. Ancak konuştuklarını hiç ciddiye almayan Guy’ın başı Brunoyla belaya girecektir.
39. Basamak / The 39 Steps: Casus
1935 yapımı filmin John Buchan’ın romanından uyarlanıp senaryoya aktarılması Charles Bennet tarafından sağlanmıştır. Başrolleri, Robert Donat ve Madeleine Carrol paylaşmıştır. Film gerilim unsuru dışında macera da içermektedir. Ayrıca filmin uyarlandığı kitap tiyatro oyununa da uyarlanmıştır. Ülkemizde son yıllarda başarılı bir temsili de gösterilmektedir.
Film, Kanada’dan İngiltere’ye tatil için giden Richard’ın gittiği barda peşine takılan bir kadının öldürülmesi ve adamın cinayetle suçlanmasıyla başlıyor. Filmin sonuna kadar suçsuzluğunu kanıtlamaya çalışan Richard’ın yolu en sonunda yine öldürülen kadını ilk gördüğü bara, bir medyumun herkese gerçekleri söylediği yere düşecektir. Film gerilim unsurunun yanında bu kez kurgusuyla da parmak ısırtan bir hikâyeye sahiptir. Bu yapımla birlikte Alfred Hitchcock filmleri sinemasının daha farklı bir yüzü sunulmuştur.
Arka Pencere / Rear Window: Bir Röntgenin Anatomisi
Alfred Hitchcock filmleri söz konusu olduğunda akla ilk gelen isimlerden biri Arka Pencere’dir. 1954 yapımı filmin senaryosu Cornell Woolrich’in bir kısa hikâyesinden uyarlanmıştır. Başrollerini James Steawart ve Grace Kelly’nin üstlendiği Arka Pencere, hem röntgencilikle ilgili hem de cinayet konusunda büyük etki yaratan bir film olagelmştir. Film büyük çoğunlukla tek mekân da sakatlık geçiren bir fotoğrafçının kaldığı odada geçmiştir. Film ağırlıklı olarak şüphe üzerinden seyirciyi gerilimin içine çekmeye odaklanır. Bir süre sonra da ana karakterin korkusu buna eşlik edecektir.
Geçirdiği kaza yüzünden bacağı kırılan bir foto muhabir, uzun süreliğine evine hapsolur. Can sıkıntısını fotoğraf makinesi ve dürbünüyle etrafı dikizlemeye başlayan Jeffries, komşularının her gün ne yaptığını dikkatle izlediği için ufak değişiklikleri de hemen fark edecek noktaya gelir. Bir gün komşulardan birinin karısının aniden ortadan kaybolduğunu fark eder ve adamın karısını öldürdüğünden şüphelenmeye başlar.
Harry ile Derdimiz / The Trouble with Harry: Gülerken de Gerginiz
1955 yapımı filmin senaryosu John Michael Hayes tarafından, Jack Trevor Story’nin hikâyesinden uyarlanmıştır. Filmin başlıca oyuncuları, Edmund Gwenn, John Forsythe, Shirley MacLaine ve Mildred Natwic’tir. Hitchcock sinemasının oldukça farklı bir örneğini sunan film bir kara komedi filmidir ve gerilimi de gizemi de eksik değildir. Film ayrıca çok da eğlencelidir. Alfred Hitchcock filmleri içerisinde güldürü özelliği yüksek olan nadir filmlerdendir.
Filmin adına yansıyan Harry’nin problemi ölü olması ve bu ölümün şüpheli olmasıdır. Hikâye, Kaptan Albert Wiles’ın avlanırken yerde cansız yatan Harry’yi görüp onu kendisinin öldürdüğünü sanmasıyla başlıyor. Albert, Harry’nin cesedini yok etmeye çalışırken sırasıyla onlara rastlayan insanların tepkisi oldukça ilginç olur. Herkesin Harry ile ilgili farklı ve ilginç teorileri vardır. Bütün karakterler aslında Harry özelinde kendisiyle ve geçmişiyle didişir ve dertlenir.
Kuşlar / The Birds: Hitchcock’ın Kuş Sevgisi Başkadır
1963 yapımı Kuşlar, Alfred Hitchcock filmleri arasında en ünlü olanıdır. Hitchcock, gazetede rastladığı kuşların insanlara saldırdığı haberinden sonra Daphne du Maurier’in aynı adlı romanından Evan Hunter’ın senaryo’ya uyarladığı bu filmi çekmiştir. Filmde rol alan başlıca oyuncular, Rod Taylor, Jessica Tandy, Suzanne Pleshette, Tippi Hedren ve Veronica Cartwight’tır.
Şımarık bir genç kadın olan Melany, Mitch adlı adamdan hoşlanmaktadır ve onun kız kardeşi için bir çift kuş satın alıp evlerine götürür. Yaşadıkları yer küçük bir kasabadır ve içine kapanık bir bölgedir. Melanie’nin gelişinden kısa bir süre sonra kasabadaki kuşlar saldırganlaşıp insanların üstüne gelmeye başlar. Bu saldırılar bir süre sonra iyice sertleşir ve insanlar ölmeye başlar. En sonunda kasabada kuşlar insanları kafesteki kuşlar gibi evlere hapseder.
Sapık / The Psycho: Annesinin Gölgesinde Bir Manyak
1960 yapımı filmin senaryosunu Robert Bloch’un Sapık adlı romanından Joseph Stefano uyarlamıştır. Alfred Hitchcock filmleri arasından uyarlama olarak yapılan en başarılı eserlerden bir tanesidir. Filmin başlıca oyuncuları; Anthony Perkins, Janeth Leigh, Vera Miles, John Gavin, Martin Balsam ve John Mclntire gibi oyunculardır. Filmin çok sayıda ilke imza attığını belirtmek gerek. Öncelikle Hitchcock, bu filmde ilk kez başkarakteri daha filmin ortasına gelmeden öldürtmüş ve hikâyeye yan karakterlerle devam etmiştir. Başkarakterin ölmesine rağmen izleyiciler hayranlıkla izlemeye devam etmiştir. İkinci olarak bu filmde ilk kez şiddet görüntüleri bu kadar yoğun kullanılmış ama görüntüye sadece parçalı şekilde yansımıştır. Banyodaki meşhur bıçaklama sahnesinde 52 farklı plandan çekilmiş hepsi farklı bir açıdan alınan görüntülerle kurgulanmış ve bıçak sesleri kavunla çıkarılmıştır.
Sevgilisi Sam ile evlilik hayalleri kuran Marion, paraları olmadığı için bu hayalini gerçekleştiremez. Bir gün çalıştığı şirkette kendisine teslim edilen 40 bin doları alınca şehri terk eder ve yol üstünde bir motelde konaklamaya karar verir. Motel sahibi Norman ile hemen arkadaş olurlar ve Norman, annesiyle beraber yaşadığını anlatır. Bir süre sonra Marion duş aldığı sırada kadın tarafından bıçaklanır ve Norman ortaya çıkıp banyoyu temizledikten sonra cesedi arabayla beraber bir bataklığa atar. Marion’un peşinden gelen kardeşi sevgilisi ve bir dedektif cesedi bulacak ve Norman’ın korkunç yüzünü ortaya çıkaracaktır.
Ölüm Korkusu / Vertigo: Kör Kuyu Gibi…
1958 yapımı filmin senaryosunu, Pierre Boilleau ve Thomas Narcejac’ın ortak yazımı olan kitaptan uyarlayan, Alec Coppel ve Samuel A. Taylor yazmıştır. Filmin başrol kadrosunu; James Steawart, Kim Novak, Barbara Bel Geddes ve Tom Helmore gibi oyuncular oluşturmuştur. Vertigo yine birçok Hitchcock filminde olduğu gibi birçok yeniliğe ve farklı çekim tekniğine yer verilmiş bir film olarak dikkat çeker. Özellikle bir çekim tekniği olarak vertigo adı verilen çekim tekniği, sinemacıların severek kullandığı bir gerilim efektini yaratır. Ayrıca film oldukça gerilimli hikâyesiyle ve sürükleyici kurgusuyla da hayranlık yaratır.
Polis dedektifi Scotty, bir kovalamaca sırasında yüksekten düşerek ölen bir arkadaşından sonra yükseklik korkusuyla yüz yüze yaşamaya başlar. Polisliği bırakıp özel dedektiflik yapmaya başlayan Scotty bir iş adamının karısını takip etme işini alır. Kadının gizemli hareketlerini takip ettikçe garipleşen ve paranoya yaşamaya başlayan Scott en sonunda olayı çözecektir.
Alfred Hitchcock filmleri izlemeye daha başlamadıysanız, listemizdeki filmlerle başlayabilirsiniz. En güzel ve en farklı yönleriyle Hitchcock sinemasına buradan bir giriş yapabilirsiniz.
Şahane bir gerilim filmi izledikten sonra farklı bir türe yönelmek istiyorsanız En İyi Bilim Kurgu Filmleri önerilerimize göz atmalısınız.