“Anav kültürü nedir?” sorusunun yanıtı Orta Asya Türk tarihi hakkında araştırma yapan kişiler için araştırma merak konusu olmuştur. Bölgenin en eski değerlerinden biri olan bu varlık birikimi, Türkmenistan’ın Anav bölgesinde yapılan kazılar neticesinde ortaya çıkmıştır. Kazılardan arta kalan sonuçlarda bu kültürün içinde yaşayan kişilerin tuğladan yapılan evlerde oturdukları ve tarımla uğraştıkları kanısına varılmıştır.
MÖ 2500 yıllarına kadar uzanan tarihi kökleriyle birlikte Anav kültürü, insanlığın eşsiz bir evrimini simgeler. Dibeklerde arpa-buğday öğütme becerisi ve bakırdan usta bir şekilde yapılan süs eşyaları bu antik medeniyetin zenginliklerini ortaya koyar. Ayrıca Anav insanı, Mezopotamya ve Hindistan’ı kapsayan geniş coğrafyalara yayılarak Sümer ve Mohenjo-daro kültürlerini oluşturmuştur. Ancak bu kültür, diğer Türk medeniyetlerinden belirgin bir şekilde ayrılır.
MÖ 4000 ile MÖ 1000 yılları arasındaki üç bin yıllık bir dönemi kapsayan bu kültür, yerleşik yaşamı ve konar-göçer hayvancılığı başarıyla birleştiren bir yapıya sahiptir. Anav kültürü kısaca sadece ortaya çıktığı bölgeyle sınırlı kalmamış; Orta Doğu’dan Çin’e ve Hindistan’a uzanan büyük bir coğrafyada etkisini sürdürmüştür. Pek çok medeniyet kendi sınırları içinde evrimleşirken Anav kültürü, farklı coğrafyalarda kök salarak tarih boyunca iz süren bir miras bırakmıştır.
Anav Kültürü Özellikleri
Anavlar, Türk uygarlığının temellerini sağlamlaştırmaları haricinde aynı zamanda Orta Asya’nın en eski kültürü olma ünvanına sahiptir. Peki bu unvani elinde tutan Anavların özellikleri nelerdir?
- Anav kültüründe yerleşik yaşam tarzı benimsenmiştir.
- Bu kültürün insanları tuğladan yapılan evlerde yaşamlarını sürdürmüşlerdir.
- Toprak-bakır işlemeciliği, dokumacılık ve sığır besiciliği ile uğraşmışlardır.
- Tarımın yeri çok büyüktür.
Anav kültürü özellikleri hakkındaki bu kilit bilgiler, yapılan kazılar sonucunda ortaya çıkmıştır.
Afanasyevo Nedir?
Orta Asya’da Anavlar ile birlikte adından söz ettiren bir başka değerler topluluğu olan “Afanasyevo kültürü nedir?” sorusuna da konu kapsamında değinmek gerekiyor.
Altay-Sayan Dağları’nın kuzeybatısındaki bozkırlarda M.Ö. 2500 ve M.Ö. 1700 yılları arasında varlığını sürdürmüş olan bu kültür; avcılık ve savaşçılıkla öne çıkan bir topluluğun meydana getirdiği bir dönemi temsil eder.
Tüm bunlara ek olarak Afanasyevo insanları at ve deve gibi hayvanları evcilleştirmiş, koyun yetiştiriciliğiyle uğraşmıştır. Ayrıca bakır işleme konusunda ileri bir bilgi birikimine sahip olmuşlardır. Afanasyevo kültürü, Orta Asya uygarlığında geniş bir bölgeye etki etmiştir.
Afanasyevo Kültürü Özellikleri
Milattan önce 3300-2500 yılları arasında Kalkolitik Çağ’da hüküm süren Afanasyevo kültürünün adı, bölgede yer alan Afanasiyeva Dağı’ndan gelmektedir. Peki Afanasyevo kültürü özellikleri nelerdir?
- Madeni aletleri günlük hayatta kullanan ilk medeniyettir.
- Bu kültürü benimsemiş olan halk, bakır gibi metalleri işleyebiliyordu.
- Silah, süs eşyaları ve işlemeli eşyalar da Afanasyevo kültüründe kullanılan eşyalar arasındaydı.
- Afanasyevo kültürü, Türklerin bilinen ilk kültürüdür. Asya’da at kalıntılarının görüldüğü ilk dönem olarak da dikkat çeker. Bu kültür, daha sonraki Andronovo ile devam etmiştir.
Yazımızda “Anav kültürü nedir?” sorusunu kapsamlı bir şekilde ele alarak Anavların tarihteki yeri ve önemine ışık tutmaya çalıştık.
Türk mitolojisi tanrıları yazımıza ilgi duyuyorsanız, mutlaka kaçırmadan bir göz atmalısınız