Art Nouveau Akımı Nedir? Özellikleri ve Eserleri

Art Nouveau diğer bir adı ile sezesyonizm, hem tablolarda hem de mimaride sık sık rastlanan özel bir akımdır. Stilize edilmiş kıvrımlı ve kavisli nesneler, kadın figürleri ya da uçuşan tüylerin olduğu Art Nouveau akımı sembolizmden de etkilenmiştir. Buna ek olarak Kelt ve Japon sanatından da esinlenen akım, hem güzel sanatlarda hem de uygulamalı sanatlarda adından sıkça söz ettirmektedir. “Art Nouveau akımı nedir?” denildiğinde akla gelen pek çok özellik mevcuttur. Bu özelliklerden birkaçını ele alacak olursak; belirgin hatlar, abartılı kıvrımlar, barok desenleri ve bitkisel unsurlar öne çıkmaktadır. Bu unsurların ustaca kullanıldığı eserlerden bazıları ise;

• Antoni Gaudi – Park
• Guell Gustav Klimt – Der Kuss
• Gustav Klimt – Beethoven Frizi
• Antoni Gaudi – La Sagrada Familia olarak sıralanabilir.

Art Nouveau akımında geçmişten günümüze kadar gelmiş olan pek çok önemli eser mevcuttur. Bu eserlerden en çok öne çıkanı ise Gaudi’nin mimarisidir.

Sanatçıyı tanımak eserlerini yorumlayabilmek için oldukça önemli bir kriterdir. Ünlü mimar Gaudi’nin eserlerinden bahsetmeden önce kısaca kendisini tanımakta da fayda var. Gelin hep beraber Art Nouveau akımının öncüsü olan Antoni Gaudi’nin yaşamını inceleyelim.

Mimaride Art Nouveau Akımı ve Antoni Gaudi

Antoni Gaudi, İspanya’nın Art Nouveau akımının öncülerinden olmayı başarmış bir Katalan mimarıdır. Gaudi’nin eserlerinden sekiz tanesine UNSECO tarafından Dünya Mirası Listesi’nde yer verilmiştir.

Gaudi, insanların karşılaştığı sorunları köşeli ve sert yapılar ile bağdaştıran bir isimdir. Dolayısıyla bu sorunları ve insanoğlunun mutsuzluğunu eserlerindeki sivri dokunuşlar ile ele almıştır.

Gaudi’nin eserleri zaman zaman barok tarzı ile karıştırılıyor olsa da Art Nouveau akımının bariz farkları mevcuttur. Barok sanatına kıyasla Art Nouveau’daki keskin hatlar daha azdır. Yumuşak dokunuşlar ve özellikle kıvrımlı tasarımlar oldukça fazladır. Bu farklar göz önüne alındığında, bir eserin Art Nouveau akımına ait olup olmadığını anlamak çok da zor değildir.

Antoni Gaudi mimarisinde kıvrımlı hatlara fazlaca yer vermiştir. Uzun yıllar üzerinde zaman harcadığı ‘’La Sagrada Familia’’ eseri, dünyaca ünlü bir yapı olsa da henüz tamamlanmamıştır. Fakat eserin hatları, kıvrım ve dokuları son derece ustaca inşa edilmiştir. Günümüzde de pek çok turist bu yapıyı görebilmek adına Barselona’yı ziyaret etmektedir.

Art Nouveau Nerede Ortaya Çıktı?

Akımın nasıl ve nerede ortaya çıktığı da pek çok kişinin merak ettiği bir detaydır. Araştırıldığında görüleceği üzere Art Nouveau akımı kökleri itibariyle Londra’ya dayanmaktadır. 19. Yüzyılın sonlarında etkili olan bu akım, ‘’Arts & Crafts Hareketi’’ne kadar uzanmaktadır. Art Nouveau akımı büyük ses getirdiği için kısa zaman içinde Avrupa ve Amerika’yı büyük oranda etkilemiştir.

Türkiye’de ‘’Yeni Sanat’’ ya da ‘’1900’lerin Sanatı’’ olarak anılan Art Nouveau, mimaride de resimde de yankı uyandırmıştır. Art Nouveau mimari anlamda ses getiren pek çok sanatçıyı bünyesinde barındıran bir akımdır. Örneğin Gaudi, döneme damgasını vuran usta bir mimardır. Eserleri hala günümüzde sergilenmekte ve dünyanın dört bir yanından insan İspanya’yı ziyaret ettirmektedir.

Art Nouveau akımının nasıl ve nerede ortaya çıktığını bu şekilde özetleyebiliriz. Peki ya bu akım neden mi tüm dünyada büyük yankı uyandırdı? Bunun cevabı ise şu şekilde açıklanabilir…

Dönemin sorunlarını, insanların mutsuzluklarını ve huzursuzluklarını anlatmak için Art Nouveau doğru bir tercihti. Akımın barok sanatı kadar katı ve keskin çizgileri yoktu. Ancak daha sıcak ve insanoğlunun doğru yansıtıldığı bir dile sahipti. Dolayısıyla Art Nouveau, sorunları sanatla anlatabilmek için tercih edilmiş olan bir akımdır.

Resim Sanatında Art Nouveau

Yalnızca mimaride değil, yağlı boya tablolarda da akım büyük oranda etkili olmuştur. Kadın figürünün sık sık kullanıldığı akımda, kadınlar daha farklı resmedilmiştir. Klimt’in eserlerinde olduğu gibi kadınlar porselen bir yüz ifadesine sahip, belirsiz bir sima olarak çizilmiştir. Dünya çapında ses getirmiş olan pek çok farklı tablo mevcuttur. Kızıl saç ve açık tenli kadın figürlerinin hakim olduğu Art Nouveau eserlerinden en meşhur olanı ise ‘’Gustav Klimt – Der Kuss’’ tablosudur.

Der Kuss tablosunda dalgalı konturlar ve akıcı boya darbeleri hakimdir. Aynı zamanda insanın baktığında kendini göreceği, içten unsurlar da mevcuttur. Örneğin ‘’Kadının Üç Çağı’’ tablosunda, yine kadınlar ele alınmıştır. Fakat bu eserde kadının üç çağı, bakıldığında anlaşılacak bir şekilde resmedilmiştir. Karakteristik hatlar ve dikkat çekici fırça darbelerinin olduğu bu eser, resim sanatında Art Nouveau akımı için önemli bir örnek olarak kabul edilmektedir.

Osmanlı Döneminde Art Nouveau Sanatı

Tüm dünyada büyük yankı uyandıran Art Nouveau akımı, Osmanlı topraklarında da meşhur olmuş bir sanattır. Akım, tüm dünyaya yayılırken Türk halkının da ilgisini çekmiştir. Art Nouveau, II. Abdülhamid ile Osmanlı topraklarına kadar gelmiştir.

Abdülhamid’in İstanbul’a davet emiş olduğu İtalyan mimar, R. D’Aronco ile akım sarayda kendine yer bulmuştur. Saraydaki Art Nouveau mimari özellikleri günümüz estetik algısı ile incelendiğinde hala dikkat çekicidir. Çeşitli süslemeler ve çizgiler yalnızca mimaride değil, üretilen vazolarda da öne çıkmıştır.

Böylelikle sevilen Art Nouveau akımı, İstanbul’un çeşitli yerlerinde de kendini gösterebilme fırsatı bulmuştur. Şehrin akımdan en çok etkilenen bölgesi ise hala günümüzde tarihi dokusu ile herkesi büyüleyen Beyoğlu’dur.