Yağmur; bulutların içerisinde biriken buharın, su damlacığı şeklinde yeryüzüne düştüğü bir hava olayıdır. Doğanın dengesini devam ettirmek için yağmurlar, vazgeçilmez bir unsur olarak nitelendirilebilir. En sık karşılaşılan ve nasıl oluştuğu fazlasıyla merak edilen yağış türü “Cephe yağışları nedir?” sorusunun detaylı cevabını, yazımızın devamında bulabilirsiniz.
Cephe Yağışı Nedir?
Cephe yağışı, bir diğer adıyla frontal yağış; sıcaklığı ve yoğunluğu birbirinden farklı olan iki hava kütlesinin karşılaşması sonucu gerçekleşen bir yağış türüdür. Yükselen sıcak hava soğuk havayla çarpıştığında onun üzerine çıkar. Ancak tıpkı bir tepeye tırmanırken olduğu gibi, atmosferde de ne kadar yükseğe çıkılırsa hava o kadar soğur ve yükselen sıcak hava gittikçe soğumaya başlar. Bunun sonucu olarak; gaz şeklindeki su buharı yoğunlaşarak suya dönüşür, bulut oluşturur ve bu bulut, yağmur damlaları olarak yeryüzüne düşer. Bu döngü sonucunda cephesel yağış meydana gelir.
Cephesel Yağış Aşamaları
Cephe yağışları, birkaç aşamada meydana gelir. Döngüsel olarak gerçekleşen hava olayı sonucunda, bulutların içerisinde biriken buhar su damlası olarak gökyüzünden yeryüzüne iner. Bu hava olayının oluşmasını sağlayan aşamalar aşağıdaki gibidir:
- Bu yağış şekli, sıcak ve soğuk hava kütlesinin çarpıştığı noktada meydana gelir.
- Farklı sıcaklıklardaki iki büyük hava kütlesi çarpıştığında; sıcak hava soğuk havanın üzerine çıkarak onu daha hafif hale getirir.
- Sıcak hava yükselir, soğur ve yoğunlaşarak yağmura neden olur.
- Cephe, soğuk ve sıcak havayı ayıran fiziksel bir sınırdır.
Bulutlar yağışın kaynağıdır. Atmosferde bulunan küçük su damlacıklarının ve buz taneciklerinin yoğunlaşmasıyla oluşan bulutlar, çok büyük bir su ve yağış kaynağıdır ancak her bulut yağış oluşturmaz.
Farklı yoğunluk ve sıcaklıklar nedeniyle iki hava kütlesinin çarpışması, yağışa ve yoğuşmaya sebep olur. Temas yüzeyine ön yüzey adı verilir ve yağış da ön yağış olarak adlandırılır. Soğuk cephe, soğuk hava kütlesinin sıcak hava kütlesini dışarı atması durumunda meydana gelir; sıcak cephe ise geri çekilen soğuk hava kütlesinin yerini sıcak hava kütlesinin almasıyla oluşur.
Soğuk cepheden gelen yağışlar dar bir alanda toplanır; sıcak cepheden gelen yağışlarsa daha az yoğundur ancak daha geniş bir alana dağılmıştır. Sıcak cepheler, soğuk cephelere göre daha yavaş hareket eder ve iki farklı derecedeki hava kütlesinin karşılaşması, cephe yağışlarını meydana getirir.
Cephe Yağışları Türkiye’de ve Dünyada nerelerde Görülür?
“Cephe yağışları nerede görülür?” sorusuna genel bir cevap aradığımızda; neredeyse tüm Türkiye’de, özellikle kış mevsiminin belirgin olduğu bölgelerde görülür diyebiliriz. Ülkemizde en çok görülen yağış tipi cephesel yağışlardır. Akdeniz iklimine sahip şehirlerde, Ege Bölgesinde ve Marmara’da cephe yağışlarının sık sık görüldüğü söylenebilir.
“Cephe yağışı nerede görülür?” sorusuna dünya genelinde bakıldığında; genellikle depresyonla ilişkilendirilen, İngiltere ve İrlanda’da çok sık görülür diyebiliriz. Kuzeybatı Avrupa’da sıcak okyanus havası ve soğuk karasal hava birleşerek komşu bölgelerde şiddetli yağışlara neden olur. Doygunluğa ulaşan bulu,t şiddetli ve gök gürültülü sağanak yağışlar vererek çökmeye başlar. Bu nedenle sıcak bir günde Güneş’in havayı ısıtıp yükselmesi, soğuması ve yağmaya başlamasıyla gökte ani hava değişikliği ve yağış meydana gelir.
Bilim dünyasıyla ilgili içerikler ilginizi çekiyorsa “Meteor Uzay Kirliliğine Neden Olur Mu?” başlıklı yazımızı da inceleyebilirsiniz.