Pazarlama ve reklamcılığın her zamankinden daha fazla kullanıldığı bir dönemde yaşıyoruz. Hatta denilebilir ki kimi zaman insanların bir şeyi satın almasının nedeni ihtiyaçtan ziyade pazarlamanın kendisi oluyor. Pazarlama türleri arasında en başarılı olanlardan biri ise “dark marketing” denilen pazarlama türü. Eğer dark marketing nedir, dark marketing örnekleri nelerdir, merak ediyorsanız vakit kaybetmeden yazımıza geçelim.
Dark Marketing Nedir?
Türkçe ifadeyle karanlık pazarlama denilen dark marketing tahmin edeceğiniz üzere bir pazarlama türü. Diğer bir değişle gizli pazarlama anlamına geldiği de söylenebilir. Böyle dememizin sebebi aslında pazarlamanın neredeyse tamamen gizli bileşenlerle yönetiliyor olmasıdır.
Aslında insan zihni tercih yaparken tamamen bilinçli olduğunu düşünme eğilimindedir. Bir şey satın alırken veya bir şeyler içmek için belirli bir mekânı tercih ederken bilinçli tercihlerde bulunduğumuzu düşünürüz. Ancak kötü bir haberimiz var! Her zaman sandığınız kadar bilinçli olmayabilirsiniz.
Dark marketing de tüketicilerin bu yarı bilinçli halini dikkate alarak strateji geliştirmektir. Bu pazarlama stratejisine temel olarak iki yaklaşım biçimi olduğunu söyleyebiliriz. Biri, tüketim toplumunda bu pazarlama yöntemini tamamen geçerli bulan yaklaşım biçimidir. Diğeri ise; dark marketinge ilki kadar olumlu yaklaşmaz.
Dark marketingi kullanmayı uygun bulan yaklaşım için bu pazarlama stratejisi oldukça elverişlidir. “Karanlık” kelimesinin kötü çağrışımları vardır ancak internet ve sosyal medya söz konusu olduğunda bu kelimeyi sık sık duyabiliriz. Dark web veya dark social media terimlerini düşünün. Karanlık kelimesinin anlamı böylece anonimliğe dönüşmüş olur.
Dark marketing hakkında çok daha fazlasını öğrenmek istiyorsanız Pazarlamanın Bilinçaltı: Karanlık Pazarlama adlı çalışmayı incelemenizi öneririz.
Dark Marketing Hangi Stratejileri Kullanır?
Dark marketingin bir pazarlama stratejisi olarak kişiselleştirmeyi tercih etmektedir. İnsanların internette açıkça paylaştığı tüm bilgileri dark marketing için önemli verilerdir. Yaş, ırk, cinsiyet gibi demografik özelliklerden en sevdiği renge kadar hemen her veri önemlidir. Bu bilgiler, bireyin çevrimiçi dünyasına özgü olan internet pazarlamacılığını yönlendirmek için kullanılır.
Peki, tüketicilerin paylaştığı tüm bilgilere gerçekten ışık tutuyorsa, bu tür pazarlamaya neden “karanlık” deniyor diyebilirsiniz. Bunun cevabı da yine tüketicinin bilinçlilik durumunda saklıdır. Tüketiciler, genellikle aldığı mal veya hizmeti pazarlama stratejileriyle değil bilinçli bir biçimde aldığına inanmak isterler.
Dark marketing söz konusu olduğunda rekabet ile ilgili “karanlık” konular da devreye girer. Şirketlerin, kamuya açık olarak paylaşılan tüketici bilgilerini toplama ve bunlara göre hareket etme süreci kolayca takip edilemez. Böylece verilere ulaşan şirketler, rakipleri farkında olmadan mega dijital kampanyalar yürütebilir.
Dark Marketing İşletmeler için Ne İfade Eder?
Dark marketingin en yaygın ve başarılı biçimine karanlık gönderiler denir. Aslında bu tür gönderileri hepimiz görmüşüzdür. Bunlar; özet akışınızda, kenar çubuğunuzda, arama sonuçlarınızda vb. açılan özel reklamlardır.
Diyelim bir yaz tatili planlıyorsunuz. Bu aşamadan sonra ziyaret ettiğiniz her web sayfasında güneş kremi, parmak arası terlik veya otellerle ilgili reklamlar görmeye başlarsınız. Sanki internet sizi takip ediyor. Bu kişiselleştirilmiş reklamların, diğer reklamlardan yaklaşık iki kat daha etkili olduğunu da ekleyelim.
Dark marketingin artık kabul edilir bir pazarlama stratejisi olduğunu söyleyelim. Hemen hemen tüm büyük şirketler bu yönteme başvuruyor. Dolayısıyla trendde yer almayan işletmeler pazar payını kaybediyor.
Dark marketingin gerekliliğini savunanlar için hiçbir işletme karanlık pazarlamayı görmezden gelemez. Ayak uydurmak ve kesinlikle ilerlemek için karanlık pazarlamayı mümkün olan en kısa sürede dijital kampanyalarınıza dahil etmeniz gerekir. Karanlık pazarlama, işletmenizin geliri üzerinde anında bir etkiye sahip olabilir.
Dark Marketing Nasıl Etkili Kullanılır?
Dark marketingin önemli bir pazarlama stratejisi olduğunun artık farkındasınız. Ancak bu strateji kadar onun nasıl kullanıldığı da önemlidir. Dark marketingi doğru uygulayabilmek için bazı faktörlere dikkat etmek gerekir.
Hızlı Olmak
Dark marketingin cephanesindeki bir numaralı gizli silah hızdır. Bu çağda, pazarlama kampanyalarını planlamak için aylar harcamayı göze alamazsınız. Sabah aklınıza bir fikir geliyorsa, öğleden sonra uygulayabilmeniz gerekir. İçinde yaşadığımız gerçek bu.
Pazarlama ekibinin, hiç vakit kaybetmeden hayal edip uygulayabilen bir ekip olması gerekir. Segmentasyon, kişiselleştirme ve yeniden hedefleme pazarlama ekibinin uzman olduğu alanlar olmalıdır. Ayrıca günümüzün parçalanmış pazarlama kanallarında da bilgili olmaları gerekir.
Gizliliğe Saygı Göstermek
Bu günlerde herkes bilgilerinin nasıl alındığı ve paylaşıldığı konusunda endişeli. İşletmeniz karanlık pazarlamayı araştırırken, gerekli bilgileri gizliliği sağlayacak şekilde toplamaya dikkat etmelidir. Örneğin, kişisel olarak tanımlanabilir bilgileri toplamamak önemlidir. Yalnızca genel ilgi alanlarına bağlı kalmak daha doğru bir seçenektir.
Teknolojiyi Kullanmak
Hızlı olmanın ve gizliliğe saygı duymanın yanı sıra, pazarlama teknolojisine ayak uydurmanız gerekir. Bu bariz bir nokta gibi görünüyor, ancak yine de vurgulamaya değer olması çok önemli. Eski araçları kullanıyorsanız, eğrinin gerisindesiniz. Burada dijital pazarlamadan bahsediyoruz, bu nedenle ileri teknoloji anahtardır.
Kontrol Etmek
Dark marketingi keşfederken akılda tutulması gereken diğer husus, gelişmeleri yakından takip etmek gerektiğidir. Gelişmiş etkileşim takibi için belirli kanallardan gelen etkileşim artışlarına dikkat etmek gerekir.
Dark Marketingi Anlamak
Walter Slezak’ın şu sözü pazarlamanın doğasını özetler niteliktedir. “Sevmediğimiz insanları etkilemek için sahip olmadığımız parayla, ihtiyacımız olmayan şeyleri satın alıyoruz.” Bu açıdan değerlendirdiğinizde güncel pazarlama stratejilerinin birer manipülasyon yöntemi olduğunu anlayabilirsiniz. Güncel bir pazarlama stratejisi olan dark marketing de buna dahildir.
Hiç kimse kendisi için karar vermediği bir şeye yönlendirilmek istemez. Biz müşterileri özellikle ince bir şekilde etkilemek için pazarlamada davranışsal psikolojiden yararlanılmaktadır. Reflekslerimizi kapmak, tabiri caizse, isteksizce rafa uzanıp satın almayı sağlamak için psikolojik olarak yönlendiriliriz.
Tüm bu stratejilerin “karanlık” taraflarına rağmen işletmeler için önemli olan bu yöntemlerin kullanılıp kullanılmayacağıdır. Kalitenin reklama ihtiyacı yoktur derler. Ama ya kaliteyi reklamlar belirliyorsa?
Pazarlama stratejileriyle ilgili etik sorulara tatmin edici cevaplar vermek zor. Bunun için en azından daha kapsamlı araştırmalar yapmak gerekiyor. Biz bu konuyu uzmanlara devredelim ve bakalım dark marketing örnekleri nelermiş!
Dark Marketing Örnekleri Nelerdir?
Güçlü bir pazarlama stratejisi olan dark marketingin farklı uygulama biçimleri bulunuyor. Bunlardan bazıları:
- Ürün Yerleştirme
- Promosyon Ürünler Kullanmak
- Influencerlar Aracılığıyla Pazarlama
- Logosuz Ürün Reklamları
Ürün Yerleştirme
Ürün yerleştirme, uzun zamandır hayatımızda olan bir pazarlama stratejisi. Popüler bir sinema filminde veya televizyon programında başrolün kullandığı ürünleri düşünün. Seyircinin başrolle kurduğu duygusal bağlantı bu stratejinin önemli bir parçasını oluşturuyor.
Sevilen bir film karakterinin kullandığı çantanın, yediği fast food menüsünün aynısına sahip olma isteği bu stratejinin kullandığı bir istektir. Böylece marka, doğrudan reklam yapmaksızın ürünlerinin satın almasını sağlayabilir.
Promosyon Ürünler Kullanmak
Genellikle büyük şirketlerin kullandığı pazarlama stratejilerinden biri de promosyon ürünleri kullanmaktır. Bir dark marketing örneği olan bu yöntemde piyasaya yeni çıkarılan bir ürüne karşı alışkanlık oluşturulmaya çalışılır.
Örneğin bir kozmetik firmasının, tüketici deodorant alması durumunda duş jeli hediye etmesi bu stratejiye bir örnektir. Tüketiciye hediye edilen ürün, piyasaya sürüldüğünde tüketici için tanıdık hale getirilir.
Influencerlar Aracılığıyla Pazarlama
Dark marketingin ilk örneği olan ürün yerleştirmeye benzer bir strateji örneği de influencerların gücünden faydalanmaktır. Sosyal medyada takipçi sayısı fazla olan kullanıcılar, ürünleri kendi deneyimlerini paylaşarak pazarlamaktadır.
Buradaki strateji de reklamını yapmıyormuş gibi pazarlamaktır. Influencerlar sanki tamamen kendi deneyimlerini paylaşıyor izlenimiyle ürünü tanıtırlar. Tüketici de reklamı yapılan bir ürünü değil de önerilen bir ürünü satın aldığını düşünür.
Logosuz Ürün Reklamları
Logosuz ürünler kullanarak pazarlama yapmak da başka bir dark marketing yöntemidir. Bir sinema filminde başrolün kullandığı bilgisayarın logosu gizlenebilir. Ancak tüketiciler, bilgisayarın ne hikmetse hangi marka olduğunu bilecektir!
Logo kullanmadan bir ürünün reklamını yapmak, reklamını yapmayacak kadar tercih edilebilir imajı vermektedir. Bu da tüketici, satın almaya ikna etmenin yollarından biridir. İnsan zihni bu durumda, o ürünün tercih etmeye değer bir ürün olduğunu düşünme eğilimindedir.
Pazarlama stratejilerinizin başarılı olması için SEO’ya da gereken önemi vermeniz gerekir. Bu konuda destek almak için Türkiye’nin En İyi SEO’cuları başlıklı yazımıza göz atabilirsiniz.