Son zamanlarda en çok sorulan sorulardan biri “Dijital ayak izi nedir?” sorusudur. Bir kullanıcının çevrim içi ortamlarda dijital olarak takip edilebilen davranışlarına dijital ayak izi adı verilir. İnternet dünyasında bıraktığınız izlerden meydana gelen dijital ayak izi, sanal alemde hemen hemen yaptığınız tüm işlemleri içerir. Sosyal medya platformlarından giriş yaptığınız web sitelere kadar, hatta çevrim içi olarak gerçekleştirdiğiniz alışverişlere kadar dijital ayak izi altında değerlendirilir. Dijital ayak izi aynı zamanda ikiye ayrılmaktadır. Bunlar;
- Aktif Dijital Ayak İzi
- Pasif Dijital Ayak İzi
Aktif dijital ayak izi, kişilerin isteyerek bıraktığı ayak izlerine verilen isimdir. Hemen hemen internet dünyasındaki tüm kullanıcıların gerçekleştirdiği bu işlem, genelde bir sorun teşkil etmez. Kişilerin sosyal medya platformlarında paylaştıkları fotoğraflar, birbirlerine gönderdikleri mesajlar aktif dijital ayak izine örnek gösterilebilir.
Pasif dijital ayak izi ise kullanıcıların farkında olmadan bıraktıkları izlerdir. Pasif dijital ayak izine örnek vermek gerekirse, kullanıcıların ziyaret ettikleri web siteleri, tıkladıkları reklamlar gibi işlemler örnek gösterilebilir.
Dijital Ayak İzi Nasıl Kullanılır?
Sanal dünyada bıraktığımız dijital ayak izlerinin farklı yöntemler ile kullanılması mümkündür. Burada önemli olan, bu izleri kimin kullanacağıdır. Örneğin, aktif dijital ayak izlerinizi çevrenizdeki herkes görebilir. Arkadaşlarınız, aileniz hatta tanımadığınız kişiler bile sosyal medya hesaplarınızdaki gönderilerinize ulaşabilir. Eğer bu kişilerin art niyetli olmadıklarını düşünürsek, aktif dijital ayak izlerinizin kullanımında herhangi olumsuz bir sonuç olmayacaktır.
Pasif dijital ayak izinde ise işler biraz daha karmaşık bir hale geliyor. Çünkü, dijital olarak farkında olmadan bıraktığınız ayak izlerini kimlerin kullanabileceğini göremiyorsunuz. Örneğin, istemeden bıraktığınız bilgileriniz sayesinde, her gün farklı firmalardan reklamlara maruz kalabilirsiniz. Özellikle de çevrim içi ortamda kimlik bilgilerinizin üçüncü şahısların eline geçmesi, güvenliğiniz için önemli bir tehdit olabilir. Tüm bu sorunlar ile başa çıkmak için yapmanız gereken ise dijital ayak izi silme işlemidir. Düzenli olarak yapacağınız bu işlem ile güvenliğinizi sağlayabilirsiniz.
Dijital Ayak İzi Nasıl Silinir?
Sanal dünyada bıraktığınız dijital ayak izlerini silmek güvenliğiniz için oldukça önemlidir. Düzenli aralıklar ile yapmanız gereken bu işlem sayesinde bilgilerinizin üçüncü şahıs kişilerin eline geçmesini engellemiş olursunuz. Dijital ayak izlerini silmenin en etkili yolu ise anti – virüs programları kullanmaktır. Virüs programları sayesinde cihazınıza girmiş olan zararlı yazılımları ortadan kaldırarak bilgilerinizin diğer kişilerin ellerine geçmesini de önlemiş olursunuz.
Dijital Ayak İzleri Nasıl Bırakılır?
Aktif olarak bıraktığımız dijital ayak izlerinin yanı sıra, farkında olmadan bıraktığımız ayak izleri de bulunur. Kullanıcılar için önemli olan kısım da pasif dijital ayak izleridir. Çünkü, pasif dijital izlerini bırakırken haberimiz olmaz. Dijital ayak izlerimizi bırakmamıza neden olan yöntemler ise şöyledir:
Çevrim içi alışveriş ve ziyaret ettiğimiz web siteleri: Özellikle de E-Ticaret siteleri, genellikle hareketlerinizi takip eden çerezler kullanarak hangi web sitelerini ziyaret ettiğinizi izlerler. Bu sayede, ilgi alanlarınızı belirleyerek ürünleri hakkında reklamlar paylaşırlar.
Sosyal medya platformları: Sosyal medya hesaplarınızdaki ayarları kontrol etmeniz gerekir. Çünkü, hesabınızda gerçekleştirdiğiniz Retweetler ya da Facebook yorumları, sizin ile ilgili bir kayıt bırakır. Bu nedenle, gizlilik ayarlarınızı kontrol etmeniz önerilir. Aynı zamanda, bu platformların sizlere sundukları politikaları okumadan kabul etmek, verilerinizin daha geniş bir biçimde ellerine geçmelerini sağlayabilir.
Bilgisayarlar, tabletler ve cep telefonları: Kullandığınız cihazlar, dijital ayak izlerinizin belirlenmesinde önemli bir rol oynar. Çünkü, bazı web siteleri, siteleri ziyaret ettiğiniz cihazların listesini oluşturur ve bu cihazlar hakkında bilgi toplar. Kullanıcılar genellikle hesaplarını güvende tutmak için mobil cihazlarını da hesaplarına bağlar. Ancak, bu yöntem web sitenin mobil cihazınız ile ilgili bilgi almasını da sağlayabilir.
Dijital Ayak İzi Nasıl Yönetilir?
Dijital ayak izi nedir sorusu kadar nasıl yönetilir sorusu da önemlidir. Bu izlerimizi anti-virüs programları kullanmanın dışında yönetebileceğimiz birkaç yol daha var. Bu yöntemler sayesinde, internet sitelerinin hakkımızda daha fazla bilgi elde etmesini önleyebiliriz. Dijital ayak izinizi yönetmek için aşağıdaki adımları takip edebilirsiniz:
- Birden fazla e-posta hesapları kullanın. Böylece, sitelerde yer alan kurumsal ya da bireysel hesaplarınız birbirleri ile ilişkilendirilmeyecektir. Çoklu e- posta hesabı kullanmak, bu noktada işinizi ve sosyal hayatınızı birbirinden ayırmak anlamına gelecektir. Böylelikle, web siteleri e-posta adresiniz aracılığı tüm bilgilerinize ulaşamayacaktır.
- Sosyal medya hesaplarınızdaki gizlilik ayarlarınızı düzenleyin. Hesabınızın gizlilik ayarlarını düzenleyerek gönderilerinize kimlerin erişebileceğini yönetin. Böylelikle, sosyal hayatınız ile iş hayatınız arasına da bir çizgi çekmiş olursunuz.
- Çeşitli arama motorlarını kullanarak kendinizi bu arama motorlarında aratın. Bu sayede, sizinle ilgili hangi bilgilerin dijital dünyada yer aldığını görebilir ve bunlara göre önlemler alabilirsiniz. Kişisel numaranız, adresiniz hatta kimlik numaranız gibi bilgilerin sitelerin ellerinde olduğundan haberdar olmuyor olabilirsiniz.
- Çevrim içi platformlarda paylaştığınız gönderilere dikkat edin. Çünkü, internette paylaştığınız içerikler neredeyse siz onları kaldırmadan kaybolmaz. Özellikle de kariyerinize etki edecek gönderiler paylaşmadığınızdan emin olun.
Çevrim içi dünyada yer alan dijital ayak izleri, kimliğinizin bir parçasıdır. Şahsınıza özel olan bu bilgilerin kötüye kullanımını engellemek için dijital ayak izi yönetimi yapılması şarttır.
Pasif dijital ayak izleriniz kimi zaman sizleri sosyal mühendislerin ağına düşürebilir. Bu konuda daha detaylı bilgi edinebilmek için Sosyal Mühendislik Nedir? adlı yazımıza da göz atabilirsiniz.
