Sanat; duygu, düşünce, yaratıcılık ve hayal gücünün farklı aktarım biçimleriyle yansıtılmasıdır. İnsanın ruhuna ve kalbine hitap eden sanat dalları kendi içerisinde, kullanılan tekniklere göre gruplandırılmaktadır. Sanatçıların özgün tasarımları ve yaratıcı düşünceleriyle ortaya koydukları eserlerin tamamında farklı duyulara ve estetik zevklere hitap eden ayrıntılara rastlanması mümkündür. Fakat bu yazımızda, sanat dallarına bir bütün olarak yaklaşmak yerine detaylarına inmeyi tercih ederek fonetik sanattan söz edeceğiz. “Fonetik sanat nedir? Fonetik sanatlar hangileridir?” sorularının cevabı için sizleri içeriğimizle baş başa bırakalım. İşte fonetik sanatlara dair tüm merak ettikleriniz…
Fonetik Sanat Nedir?
Sanatçıların ses ve sözleri, yaratıcı düşünceleriyle harmanlandığı ve biçim verdiği alana fonetik sanat denir. Yaygın kullanımlarından bir diğeri ise işitsel sanattır. Genellikle kulağa ve işitmeye odaklanan bu sanat dalında, dilin en temel ögesi olan insan gırtlağından çıkan sesler kullanılır. Dolayısıyla doğadaki diğer canlı ve cansız varlıkların haricinde insanların çıkarabildiği seslerin tamamı fonetiğin öznelerindendir. Fakat burada karıştırılan çok önemli bir noktadan bahsetmemizde fayda vardır. İşitme ve ses sözcükleri yalnızca müzik kelimesini çağrıştırmaktadır. Oysaki fonetik kategorisinde bulunan sanat dalları müzik ve edebiyattır. Çünkü sözcükler de en az müzik kadar ses bilgisel bir pratiğe işaret etmektedir. Bu nedenle, duyu organlarımız aracılığıyla bize iletilen estetik ve coşkulu fonetik sanat eserlerini birbirine karıştırmamaya ve dilsel mesajları doğru okumaya özen göstermelisiniz.
Fonetik Sanatlar Hangileridir?
İşitme duyusuna hitap eden, seslerin ve sözlerin kullanıldığı fonetik sanat; bugüne kadar insanlara kattığı duygular sayesinde popülerliğini asla yitirmemiştir. Bu konuya dair en fazla merak edilen soruların başında ise fonetik sanatların hangileri olduğu gelir. Şimdi kısaca fonetik sanatlardan ve özelliklerinden bahsedelim.
Müzik
İnsanların doğadaki sesleri taklit etmeye başlamasından doğan müzik, duygu ve düşüncelerin seslerle aktarılma biçimidir. Mekânsal ve kültürel olarak tanımı değişse de evrensel olduğu yadsınamaz bir gerçektir. Seslerin ve ritimlerin mucizevi bir şekilde bir araya gelmeleri ve insanların duygularını harekete geçirmeleri, müziğin sanat dalları içerisinde sınıflandırılmasının en net kanıtlarındandır. Zira büyüleyici bir melodiyle dünyanın farklı bölgelerinde yaşayan ve birbirlerinden haberi olmayan iki insan dahi aynı duygu ve düşüncelere kapılabilir. Fonetik sanatların evrensel kabul ilkesine karşılık gelen kolu müziğin, dünya üzerinde kabul gören pek çok alt kategorisi bulunmaktadır. Bunlardan en popülerleri kısaca şu şekildedir;
- Klasik Müzik
- Halk Müziği
- Pop Müzik
- Rock Müzik
- Hip Hop
- Caz
- Blues
- Country
- Elektronik
- Latin
- R&B
Sanatın her bir ögesi kendine özgü güzelliğe ve estetiğe sahiptir. İlgi alanlarınız dışında kalan sanat dallarını göz ardı etmeden bir kez olsun deneyimlemenizi öneririz. Zira klasik müzik ve rock müziğin farklı duygularınıza ve ruh halinize etki edebileceğini ve sizi hayallerinizin ötesine taşıyabileceğini unutmamalısınız.
Edebiyat
Sanatçıların duygu, düşünce ve hayallerini belirli bir kurgu üzerinden dil aracılığıyla aktardığı fonetik sanat dalı edebiyat olarak adlandırılır. Dilin günlük hayattaki kullanımını alarak onu kelime ve dil oyunlarıyla süslemeyi başaran edebiyatçıların ortaya koydukları eserler, bu alanın sanat kategorisinde sınıflandırılmasını sağlamıştır. Öyle ki kulağınıza hitap eden bir şiir dinletisi, duygularınıza dokunan etkileyici bir roman veya heyecanınızı zirveye taşıyacak kurgu bir hikaye; edebiyatın sizlere sunduğu en basit estetik anlatım biçimleridir. Tanımından ve günümüze kadar verilen eserlerden anlaşılacağı üzere temelde sese ve dile dayanan bu alanın, işitsel sanatlar içerisinde sınıflandırılması hiç de garip karşılanmamalıdır. Adeta yaşayan bir canlı gibi zamanla değişen ve gelişen dil, edebiyatın malzemesinin asla tükenmemesini sağlarken bizlerin de ruhumuzu ve benliğimizi doyurmak üzere çok sayıda esere ulaşmamıza yardımcı olmaktadır.
Fonetik sanatlardan biri olan edebiyat hakkında ilginç bir bilgi öğrenmek isterseniz Dünya Edebiyatında İlk Roman ve Yazarı yazımızı göz atmanızı öneririz.
Neden Edebiyat ve Müzik Fonetik Sanattır?
Fonetik, sanatçıların mesajlarını iletme çabalarını ve seslerin dil ile ifade edilişini incelemektedir. İşitme duyusu aracılığıyla aktarılan seslerin, öylesine etkileyici bir şekilde kurgulanması ve dinleyicilerin duyularına hitap edebilmesi gerekir ki sanat adı altında listelenebilsin. Bu noktada fonetiğin konuşma seslerindeki hece ve akustiğe odaklandığını, kelimelerin ve cümlelerin oluşumunda kullanılan seslerin birleştirilmesine dikkat çektiğini belirtelim. Böylece edebiyat ve müziğin neden fonetik sanat adı altında ele alındığını açıklayabileceğiz. Peki, edebiyat ve müzik neden mi fonetik sanattır?
- Kelime ve cümlelerin birleştirilmesi aşamasında ses kullanırlar.
- Ortaya konulan eserlerin tamamında konuşma sesleri ve sözcükler vardır.
- Konuşma seslerine akustik özellikler ekledikleri görülür.
- Artikülasyon fonetikleri hem edebiyat hem müzik için önemlidir.
- Dilbilimsel ögelerin kullanımı esastır.
Listede yer alan açıklamaların tamamı edebiyatın ve müziğin fonetik adı altında bizlere sunulmasının kanıtı niteliğindedir. Ses, nota, kelime ve daha nice dilbilimsel ögenin sanat eserlerine dönüştürülmesinden doğan fonetik sanat, yıllar geçse de evrenselliğini ve etkilerini kaybetmemelidir ki insanların yaratıcı yönü asla körelmesin.