Hitabet kelimesi, birçok kişi tarafından merak edilir. Bu nedenle konuyla alakalı “Hitabet sanatı nedir?” sorusu sıklıkla araştırılır. Biz de içeriğimizde hitabetle ilgili detaylı bilgi vereceğiz. Peki, hitabet ne demek? Öncelikle kelimenin anlamını açıklayalım. Ardından hitabet sanatının özelliklerine değinelim.
Arapça kökenli bir kelime olan hitabet, “Hitabe” kelimesinden türetilmiştir. Hitabe, güzel konuşan hatibin belirli bir konu hakkında insanları ikna etmek maksadı ile yaptığı konuşma şeklidir. Ana amaç, ikna edebilir olmaktır. Hitabet sanatı, topluluk karşısında güzel ve etkili konuşma olarak tanımlanır.
Hitabet sanatı, topluluğa bir fikri açıklamak, nasihat ve öğüt vermek, görüşü benimsetmek gibi çeşitli amaçlar doğrultusunda etkili, güçlü ve güzel konuşma yapmaktır. Ünlü filozof Aristo, “Hitabet nedir?” sorusunu, “herhangi bir konuda ikna etme yollarını kullanma meselesi” şeklinde tanımlamıştır.
Hitabet Sanatının Özellikleri
“Hitabet sanatının özellikleri nelerdir, hangi dil yetenekleri ve kişisel yetenekler gereklidir?” gibi soruların cevapları aşağıda maddeler halinde belirtilmiştir:
- Dili iyi kullanmak
- Doğru, net, açık anlatım
- Etkileyici ve coşkulu bir hitabet dili
- Tüm sözcüklerin özenle seçilmesi
- Vurgu ve tonlama yeteneği
- Jest ve mimiklerin doğru kullanımı
- Özgüvenli bir beden dili
- Ses tonu ve ses gücünü etkili kullanma
Hitabet sanatı özelliklerinde görüldüğü üzere; konuşmacının kendine olan güveni ve konuşmanın inandırıcı olabilmesi için her şeyden ve herkesten önce hatibin kendi savunduğu konuya inanması gerekir.
Hitabet Türüne Örnek Eserler
Dünya üzerinde birçok konuyla alakalı eser verilmiştir. Hitabet türüne örnek eserler denildiğinde; Nutuk, Orhun Yazıtları, Divan-ı Lügatit Türk gibi değerli eserleri söylemek mümkündür.
Hitabet sanatı, eski zamanlardan bu yana insanları etkisi altına alan edebi türdür. Türk edebiyatında ve kültüründe ilk yazılı eserlerden bu yana hitabet; toplumsal dayanışma, dikkat çekme, uyarma, bilgilendirme amacı için kullanılmıştır. Orhun Yazıtları, Divanu Lugat-it Türk ve Nutuk adlı eserler hitabet örnekleri olmaları bakımından kayda değer en önemli örnekler arasında yer almaktadır.
Orhun Yazıtları ve Nutuk’un birer hitabet türü eser olduğu bilinir. Bunun yanında Divanu Lugat-it Türk’ün de hitabet özellikleri taşıyan bir eserdir.
Nejat Muallimoğlu’nun bütün yönleri ile hitabet eseri, konuyla ilgili kendini geliştirmek isteyen kişilere detaylı rehberlik edecek bir çalışmadır.
Nejat Muallimoğlu’nun eseri ülkemizde hitabet sanatına yönelik yazılan ilk kitaptır. İçerisinde bulunan hitabet örnekleri ve teorik bilgilerle şimdiye kadar eşi benzeri görülmemiş genişlik, detay ve özelliklere sahiptir.
Bununla birlikte hitabet sanatı anlamında kendini geliştirmek isteyen kişiler aşağıda yer alan eserlerden de faydalanabilir:
- Söyleşiler-Turan KARATAŞ
- Klasik Edebiyat Bilgisi:Belagat-M.Ali Yekta SARAÇ
- Ustalarla Konuşmalar-Isa KOCAKAPLAN
- Edebiyatçılarımız Ne Diyorlar-Mustafa BAYDAR
- Atsızlı Söyleşiler-Zeynel Abidin POLAT
Yukarıda yer alan kitaplar; Türk edebiyatında hitabet ve söyleşi başlığı altında aratıldığında okuyucu kitlesinin karşısına çıkan belli başlı eserler arasında bulunuyor.
Hitabet Yeteneği Nedir?
Hitabet yeteneği, doğuştan gelen özellik olabilir. Aynı zamanda sonradan da çalışma ve emekle geliştirilebilir. Bu yeteneğin, geliştirilebilmesi adına aşağıda yer alan maddeler uygulanabilir:
- Kitap okumak alışkanlık haline getirilmeli.
- Kısa ve öz bir şekilde konuşma yeteneği üzerinde çalışılmalı.
- Konuşma esnasında hikaye ve örneklere yer verilmeli.
- Dinleyiciler konuşmaya dahil edilmeli.
- Beden dili iyi kullanılmalı.
- Konuşma öncesinde hazırlık yapılmalı.
Yukarıda maddeler halinde sıralanan esaslara dikkat edildiği takdirde hitabet yeteneği çok daha iyi hale gelebilir. Bazı yeteneklerin doğuştan insanda bulunmaması sonradan öğrenilmesine engel teşkil etmez.
Siyasi Hitabet Nedir?
Seçim dönemlerinde siyasi parti liderlerinin konuşmaları ve ülkenin karar alma merciinde yer alan meclislerde yapılan konuşmalar da siyasi hitabet sınıfında yer almaktadır.
Eski dönemlerde siyasi liderler, konuşmalarını doğaçlama yapardı. Ancak günümüzde teknolojinin gelişmesi ve sosyal medya platformlarının yaygın kullanımı, siyasi hitabetin odağını ve içeriğini değiştirdi.
Siyasi hitabet, siyasette başarılı olma konusunda önemli bir faktör. Siyasi bir konuşma yaparken verilmek istenen mesajın etkili olması, liderin hitabet gücüne bağlıdır. Seçmen kitlesinin duygu ve düşüncelerine hitap edildiği için liderin özgüvenli duruşuyla birlikte hitabet yeteneği, siyasi kariyerindeki başarısında etkili olacaktır.
Hitabet Dersi Nedir?
Günümüzde çeşitli akademiler tarafından hitabet dersleri veriliyor. Üniversitelerden kursalara kadar birçok yerde hitabet dersi almak mümkündür. Bu derslerde aşağıdaki konularla ilgili bilgi alabilirsiniz:
- Topluluk Önünde Konuşma
- İkna Teknikleri
- İlgiyi Üzerine Çekebilme Yeteneği
- Beden Dili Kullanımı
- Sahne Korkusunu Yenme
- Sahne Kullanımı
Yukarıdaki konular, derslerde detaylı şekilde anlatılarak hem teorik anlamda kursiyerlere bilgi verilir hem de uygulamalı pratiklerle ders içerikleri pekiştirilir.
“İletişim becerileri nelerdir?” yazımız da ilginizi çekebilir.
Sıkça Sorulan Sorular
Hitabetin Diğer Adı Nedir?
Belagat ya da daha yeni ismiyle retorik. İkna edici biçimde konuşma sanatı şeklinde tanımlanan bir kelimedir. Retorik, Türk Dil Kurumu sözlüğünde güzel söz söyleme sanatı, hitabet sanatı olarak yer alır.
Hitabet Çeşitleri Nelerdir?
Amacı itibariyle ve hitap ettiği topluluklara göre de farklılık gösterdiğinden hitabet çeşitleri birbirinden ayrılmaktadır. Dini, siyasi, askeri, hukuki ve akademik olarak birçok çeşit vardır.
Hitabet Önemi Nedir?
Hitabetin önemi ikna ediciliğinden gelmektedir. Belirli bir topluluk önünde veya sadece kişiyle konuşmayı bilen kişiler, kendilerini daha iyi ifade eder. Aynı zamanda hitabeti güçlü olanlar, fikirlerini karşı tarafa net anlattığı için ikna edici konuşma yapabilir.
