İletişim Becerileri Nelerdir? Nasıl Geliştirilir?

Mezun olmanıza ramak kala son dersinizi vermek veya terfi almak için atlamanız gereken son basamak olan sunumlar, gerekli iletişim becerilerine sahip olmadığınız takdirde başarısızlıkla sonuçlanabilir. Peki, etkili iletişim becerileri nelerdir? İletişim becerileri nasıl geliştirilir?

En az iki kişinin akla gelebilecek herhangi bir yolla duygu, düşünce ve bilgi aktarması iletişim olarak tanımlanır. İletişimin temel fonksiyonları bilgi, karar ve emirleri taşıyarak etkileşim sağlamaktır. Anlaşmak, duyguları paylaşmak ve harekete geçirmek gibi birçok amaçla gerçekleştirilen iletişim, insan davranışlarının bir ürünüdür.

Her çağda olduğu gibi günümüzde de aktif iletişim kurmak büyük öneme sahiptir. Gelişen teknoloji ile birlikte iletişimin gerçekleştiği bağlam değişikliğe uğrasa da kişinin kendini ifade etme ihtiyacı varlığını halen sürdürmektedir.

Sağlıklı iletişimin iki temel unsuru vardır. Bunlar, anlatılmak istenen mesajın karşı tarafa hedeflendiği şekilde iletilmesi ve mesajın iletildiği kişiden beklenen tepkinin alınmasıdır. İletişim becerilerinin geliştirilmesi, yalnızca sosyal yaşantının gerektirdiği hatta zorunlu kıldığı bir durum değildir. Başarılı bir eğitim ve iş hayatının gerçekleşmesi de gelişmiş iletişim becerilerinin varlığına bağlıdır.

İletişim Becerileri Nelerdir?

Etkili bir iletişim, saygıyla başlar. Güven, anlayış, açık görüşlülük ve empati gibi duygu ve davranışlar eşliğinde devam eder. Bu şartlar iletişimin temelini oluştursa da etkili bir iletişim için gerekli daha birçok beceri bulunur. Etkili iletişim becerileri şu şekilde sıralanabilir:

• Beden dili, hitap, diksiyon ve ses tonunu ayarlama
• Kendini doğru şekilde ifade edebilme
• Empati kurabilme
• Etkin ve başarılı biçimde dinleme
• Hoşgörülü olma
• Eleştiriye açık olma
• Önyargılı olmama

İletişim sürecinde insanlara merak duymak ve hem sözlü hem de sözsüz biçimde onları dinlediğinize dair sinyaller vermek gerekir. İletişim sonunda geri bildirim verilmesi ve verilen geri bildirimlerin değerlendirilmesi büyük önem taşır. Ayrıca konu başlığına uygun olarak araya mizahi ögeler katılabilir. Bilgi verirken karşınızdakinin eğitim düzeyi gibi çeşitli faktörleri göz önünde bulundurmak ancak karşınızdakinin zeka seviyesini küçümsemeden konuşmak oldukça önemlidir.

Beden Dili Nasıl Kullanılır?

Etkili iletişimin gerçekleştirilmesinde akla ilk gelen beceriler arasında yer alan beden dili, sözlü iletişimi desteklemede kullanılan ve sözel olmayan bir iletişim biçimidir. Duygu, düşünce ve ruh halini yansıtmak için yüz ifadelerinin, jest, mimik, göz hareketleri ve fiziksel duruşun kullanılmasıdır. Çoğu durumda beden dili, sözlü iletişimden daha etkilidir. Bu nedenle bedenin kontrolünü doğru şekilde sağlamak ve sözlü ifadeleri vücut hareketleri ile desteklemek gerekir.

Beden dili hareketlerinin hangi anlama geldiğini bilmek ve etkili bir iletişim kurmak için bu anlamlara uygun biçimde tavır takınmak oldukça önemlidir. Ülkemizde ve dünyada evrensel olarak sıklıkla kullanılan beden dili hareketlerini şöyle sıralayabiliriz:

• Ciddiyetinizi ve karşınızdakini dikkatle dinlediğinizi belli etmek istiyorsanız dik bir duruş sergilemeniz gerekir.
• Konuşmanızı el ve kol hareketleri ile desteklemeniz, karşınızdakine açık fikirli ve güvenilir olduğunuz imajını çizmenizi kolaylaştırır.

Konuşurken başka yerlere bakmak, saçla veya tırnaklarla oynamak, vücudunuzun başka yöne çevrilmesi ve kol ve bacakların çaprazlanması gibi hareketlerden kaçınılmalıdır. Bu hareketler muhatabınıza konuşmadan kopuk olduğunuzu ve konuya yeterince ilgi duymadığınızı hissettirebilir.

Başarılı Dinleme Nasıl Gerçekleştirilir?

İletişim kurarken yalnızca konuşma değil, dinleme becerilerinin de yeterli ölçüde geliştirilmesi oldukça önemlidir. Başarılı dinlemede ilk adım konuşan kişiye dönük şekilde durmaktır. Ayrıca konuşmacıyla göz teması kurulmalı ve bu temas konuşma boyunca sürdürülmelidir.

Karşıdan gelen mesajlar doğru şekilde algılanmalı ve zaman zaman baş işaretleri ile onaylanmalıdır. Abartılı hareketlerden kaçınılmalı, sabırlı davranılarak konuşmacı sonuna kadar sözünü kesmeden dinlenilmelidir.

Gerekli yerlerde konudan kopuk olmayan sorular yönelterek konuyu ilgiyle takip ettiğinizi konuşmacıya hissettirmeniz mümkündür. Son olarak katılmadığınız konularda dahi yargılayıcı bir tutum sergilemekten kaçınmanız ve yıkıcı eleştirilerde bulunmamanız gerekir.

İletişim Becerileri Nasıl Geliştirilir?

Etkili iletişim, öğrenilebilen ve zamanla geliştirilebilen bir beceridir. “İletişim becerileri nelerdir?” sorusundan sonra cevabı en çok merak edilen sorulardan biri, “İletişim becerileri nasıl geliştirilir?” sorusudur.

Kendini geliştirmek isteyen birçok insan, duygu ve düşüncelerini net olarak ifade etmeyi ister. Ancak bazen özgüven eksikliği ve kendine olan inancını kaybetmek gibi sebeplerden dolayı etkili iletişim gerçekleştirilemeyebilir. Yine de etkili iletişim becerileri kazanmak, kişinin sosyal hayatına olumlu katkıda bulunarak bu tarz sıkıntıların büyük oranda ortadan kalkmasına olanak tanır.

Etkili iletişim kurmak için düşünceleri ifade etme konusunda cesur davranmak gerekir. İletilmek istenen mesajların net ve anlaşılır şekilde, yeterli yükseklikte bir ses tonu kullanılarak söylenmesi şarttır.

Hemen topluluk içinde konuşma yapmak yerine, yakın çevreyle kurulan küçük etkileşimler ile pratik yapılmalıdır. Yeterli düzeyde jest ve mimiklerin kullanılması ve göz temasından kaçınılmaması gerekir. İletişim becerileri geliştirilirken yalnızca konuşmayı değil, etkin dinleme becerileri kazanmayı da sağlamak gerekir.

Neticede iletişim iki taraflıdır ve hangi tarafta yer alırsanız alın, kendinizi karşınızdakinin yerine koyarak ve onun duygularını dikkate alarak hareket ettiğiniz müddetçe rahatlıkla etkili iletişim kurabilirsiniz.

Olumlu ve İlgili Bir Tavır Takınma

İletişimde kelimelerin ve beden dilinin yadsınamaz bir yeri olsa da karşınızdakini her yönden destekleyecek samimi ve anlayışlı bir tavır olmadığı sürece, iletişim sağlıklı şekilde kurulamayabilir. Bu nedenle karşınızdaki ile aynı görüşe sahip olmadığınız durumlarda bile hemen savunmacı bir tavır takınmadan, söylenenlerin sebebini tam olarak öğrenmek ve bu düşüncelerin oluşmasında neyin etkili olduğunu göz önünde bulundurarak empati kurmak gerekir.

Dediğim dedik bir tavır takınılmamalı ve karşıdakinin görüşleri objektif biçimde değerlendirilmelidir. Ayrıca ortaya sürülen bir fikrin arkasında durulmalı ve tutarlılık elden bırakılmamalıdır. Öğüt vermekten ve alay etmekten kaçınılmalıdır.

İletişim Engelleri Nelerdir?

İletişim becerilerimizi geliştirerek çevremizdekilerle sağlıklı bir iletişim kurabilmek için iletişim engelleri hakkında bilgi sahibi olmamız ve bu engellere takılmamaya dikkat etmemiz gerekir. Yaygın olarak rastlanan başlıca iletişim engellerini şöyle sıralamak mümkündür:

• Psikolojik iletişim engelleri, bireylerin önyargıları sebebi ile iletişimin gerçekleşememesidir.
• Olayın bütünlüğünü kavrayamamak ve bir olayın gerçekleşmesine yol açan sebeplerin tamamını bilmeden yorum yapmak iletişimi sekteye uğratabilir.
• Normalde iletişim sürecinde yer almayan unsurların, bireyin dikkatini dağıtması veya iletişimin doğru biçimde gerçekleşmesini engellemesi uyutma olarak adlandırılır.
• Konuşma ve yazma dili arasındaki semantik farklılıklar iletişimi engelleyebilir.
• Kendinden alt bir mevkidekini hor görmek gibi hiyerarşik sebepler iletişimi büyük ölçüde engelleyebilir.
• Memleket, yöre ve kültür farklılıkları, en sık karşılaşılan iletişim engelleri arasındadır.

Tüm bu saydıklarımız dışında iletişimin gerçekleştirildiği bağlamın olumsuz özellikleri de iletişimi engelleyebilir. Eğer iletişim kurmak isteyen taraflar birbirine uzaksa veya aşırı derecede yakınsa iletişimin gerçekleşmesi zorlaşabilir. Ayrıca ekonomik ve mesleki statü farklılıkları, cinsiyet farklılıkları ve taraflardan birinin kendini iletişimi kapatması gibi sebeplerden dolayı iletişim engellenebilir.

Sıkça Sorulan Sorular

Etkili İletişim Kurmak için Ne Yapılmalı?

Öncelikle diksiyonu düzeltmek için pratikler yapılmalı ve konuya uygun cümleler kullanılmalı. Karşıdaki insanı anladığına dair jest ve mimikler mutlaka önemsenmeli.

İletişim Kopukluğunda Nasıl Tepkiler Verilmeli?

İletişim zorluğu yaşadığınız insanlara karşı tepkili, ön yargılı ve saygısız olmamalısınız. Onu anladığınızı gösteren ve konuşmaya teşvik edecek cümlelerle uygun yaklaşımlar sergileyebilirsiniz.

İyi Bir Konuşmacı Olmanın Yolları Nelerdir?

Konuşurken özgüvenli olmak, kendinden emin olduğunuz ve bilgi sahibi olduğunuz konularla ilgili konuşmak gerekir. Dinleyicilerle göz teması kurmaktan çekinmemeli, söz hakkı tanımalı ve mutlaka sorularla iletişimi pekiştirmelisiniz.