Son yıllarda dünyada artış gösteren diyabet hastalığına yönelik gelişen tedavi yöntemleri, “İnkretin nedir, tedavide nasıl etki eder?” gibi soruları da beraberinde getirdi. Bağırsakların ve sindirim sisteminin çalışmasında önemli bir role sahip olan inkretin hormonu, diyabet tedavilerinde kullanılıyor.
Yemeklerden sonra ve kan şekerinin yükselmesine bağlı olarak salınan insülin hormonu, yüksek oranda inkretin etkisiyle uyarılır. Diyabet hastalarında insülin seviyelerinin düşük olması, inkretin hormonuyla ilişkilidir.
Diyabet tedavisinde kullanılan inkretin, hastanın hem kilo vermesi hem de hormon seviyelerinin kontrol altında tutulmasında etkilidir. “İnkretin nedir?” sorusuyla ilgili detayları, vücuttaki görevlerini ve tedavide etkilerine ilişkin bilgileri içeriğimizde bulabilirsiniz.
İnkretin Nedir?
Bağırsak hormonlarından biri olan inkretin, kan şekerini kontrol eder ve sindirimi düzenler. İlk olarak 1932 yılında, yemekten sonra salgılanarak insülin dengesini düzenleyici etkiye sahip olmasıyla tanımlanır. Oral yolla glikoz tüketildiğinde sindirim sistemi tepki olarak inkretin üretir. Glikoza göre çalışan bu hormonlar, vücudun insülin üretilmesinde büyük etkiye sahiptir. Klinik çalışmaların yıllar içinde devam etmesi sonucunda inkretin hormonunun iki temel hormondan meydana geldiği sonucuna ulaşılır.
İnkretin Hormonları Nelerdir?
İnkretin; GIP (Gastrik inhibitör peptit) ve GLP-1 (Glukagon like peptit) olmak üzere iki temel hormondur. Her ikisi de glikoz tüketimine bağlı olarak vücutta üretilir.
- GIP: Bağırsaklarda, kalpte, yağ dokusunda, hipofiz bezlerinde ve beynin çeşitli bölgelerinde bulunur. En yoğun ince bağırsağın ilk kısmında olan GIP, yemeklerden sonra artış gösterir. Karbonhidrat tüketimiyle artan hormon seviyesi, insülin salgılamasına yol açar.
- GLP-1: En yoğun ince bağırsağın son kısmında bulunan GLP-1, kan şekerini düzenlemede etkilidir. Kan şekeri, yükseliş gösterdiğinde yanıt olarak vücut insülin salgılar. Besin tüketiminden sonra karaciğerin salgıladığı şekerin azalmasına ve besinlerin midede uzun süre sindirilmesine etki gösterir.
GIP ve GLP-1 olarak ayrılan inkretin hormonu, vücudun farklı bölgelerinde çalışır. Her ikisinin de görevi aynıdır.
İnkretin Görevleri Nelerdir?
Yemek yedikten sonra sindirim sistemi tarafından görevlendirilen inkretin hormonu serbest kalır. Tüketilen besini midenin kolay sindirmesi ve kan şekerini dengelemesi için çalışan inkretinlerin görevleri şu şekildedir:
- Yemekten sonra besinin mideden bağırsaklara geçişini yavaşlatarak tokluk hissi oluşturur.
- Kan şekerinin dengeli bir şekilde artmasında etkilidir.
- Yemeğin ardından insülin seviyelerini yükseltir.
- Beyinde oluşturduğu tokluk hissiyle gıda tüketimini azalır.
- Tansiyonun yükselmesi durumunda kan basıncı düşer ve kalbi korur.
- Mide asidinin azalmasında etkilidir.
- Glikoz ve mide asidi üretimi düşer.
İnkretin hormonunun görevini yapmaması halinde başta diyabet olmak üzere pek çok hastalık gelişebilir. İnkretinin en önemli görevlerinden biri, tokluk hissi olmadığında kişi kilo alabilir.
Diyabet Tedavisinde İnkretin Rolü Nedir?
Tip 2 diyabet; insülin seviyesinin eksik olması ve insülin hormonu üretiminin azalmasından dolayı ortaya çıkan bir hastalıktır. Hastalığın ilerlemesiyle hastaya insülin ve ilaç tedavisi uygulanır. Zamanla tedavi yetersiz kalırken birçok yan etki ortaya çıkabilir.
Diyabet hastaları üzerinde yapılan çalışmalar doğrultusunda; inkretin hormonu üretiminde ve vücuda etkisinde azalma gözlemlenir. Bunun için vücudun glikoz kontrolü yapabilmesi ve hücre fonksiyonlarını düzenleyebilmesi için inkretin temelli tedaviler uygulanır. İnkretinin diyabet tedavisinde rolü şu şekildedir:
- Tedavide tüketilen glikoz ve karbonhidratlara yanıt olarak vücudun insülin salgılar, normal seviyelere ulaşır.
- Glikoza karşı hormonların verdiği tepkinin büyük bir kısmı, inkretine aittir. GIP ve GLP-1 hormonu pankreasta bulunan beta hücrelerinden insülin salınımını uyarır.
- Diyabet hastalığı tedavisinde kullanılan GLP-1 temelli tedaviler glisemik kontrolü düzenler.
- Tokluk hissinin az olması hastalığın ilerlemesinde etkili unsurlardan biridir. İnkretin tedavisiyle hemoglobine bağlı kan şekerini düşer, tokluk hissi oluşur.
- İnkretin kilo verme sürecinde uygulanarak iştahın ve açlık duygusunun azalmasına etki gösterir.
Diyabet problemi yaşayan hastaların tedavi edilebilmesi için insülin salınımının normal seviyelere ulaşması gereklidir. Bu bakımdan inkretinin diyabet tedavisinde uygulanması önemlidir.
İnkretin Diyabet Tedavisinde Kan Şekerini Nasıl Kontrol Eder?
İnkretin hormonlarından biri olan GLP-1, vücudunun her yerinde bulunur. Kan şekerini ve hemoglobin seviyelerini kontrol altında tutmak için şu şekilde çalışır:
- Kan şekeri yükseldiğinde, pankreas tarafından salgılanan insülin seviyesi artar. Bu sayede kan şekerini düşürür.
- Kaslardaki insülin duyarlılığını artırır. Enerji için gereken glikozu kaslara taşır. Böylece kan şekeri düşer.
Kan şekerinin normal seviyelere ulaşmasıyla hastanın insülin salınımı dengelenir. Tokluk hissinin yanında besin tüketme ihtiyacı azalır. Hastanın kilo verme sürecinde olumlu etki yaratır.