Kortizon, çeşitli tedavilerde kullanılan bir tür kortikosteroiddir. Normal şartlar altında vücutta kendi kendine salgılanır. Fakat bazı durumlarda yetersiz kaldığından dışarıdan takviye almak gerekir. Ciddi yan etkilere sahip olduğu için mutlaka bir uzman kontrolünde kullanılmalıdır. “Kortizon vücuttan nasıl atılır?” sorusunun cevabı için okumaya devam edebilirsiniz.
Kortizon Ne Demek?
Kortizon, bir ilaç türüdür. Böbrek üstü bezlerinden salgılanan kortizol isimli hormonla benzer etkilere sahiptir. Bu hormonun başlıca görevleri arasında stres karşısındaki tepkileri düzenlemek ve kan basıncını artırarak bağışıklık sistemini bastırmaktır. Halk arasında “stres hormonu” olarak da bilinir. Kortizon, gerektiği durumlarda dışarıdan alınarak kortizol hormonunu taklit eder.
Enjekte yöntemiyle kullanılan kortizon, kortikosteroid ilaç ve lokal anestezik içeriklere sahiptir. İğneden önce, kan inceltme özelliğine sahip ilaçların bırakılması önerilmektedir. Böyle bir durum içerisindeyseniz mutlaka bir uzman doktora danışın.
Ağız yoluyla da kullanımı mümkündür. Diğer yöntemler bölgesel ve intravenöz tedavileri kapsar. Kortizonun vücuda alınacağı yöntem, hangi hastalığın tedavisinde kullanıldığına bağlıdır.
Kortizon Tedavisi Nedir?
Bağışıklık sistemi ve inflamatuar süreçleriyle ilgili hastalıkların tedavisinde doktorlar, kortizon tedavisine başvurabilir. Bu hastalıklardan bazıları aşağıdaki gibidir:
- Alerjiler
- Romatoid artrid
- Sistemik lupus
- Beyin ödemi
- Multipl skleroz
- Addison hastalığı
- Zehirlenmeler
- Göz hastalıkları
- Ülseratif kolit
- KOAH
- Bronşiyal astım
- Ortopedik problemler
Bu hastalıkların yanı sıra organ nakli sonrası doku reddini önleme amacıyla da kullanılır. Hayat kurtarmada önemli bir yere sahip nakil operasyonların ardından alıcının bedeni yeni organı kabul etmeyebilir. Bu noktada bağışıklık sistemi devreye girecektir. Kortizon, bağışıklık sistemini bastırarak yeni organın vücuda adapte olmasına olanak tanır.
Kanser tedavisinde de bu ilaç tercih edilir. Birçok ilacın kullanıldığı hasta için oldukça zorlayıcı olan bu tedavide kortizon, koruyucu olarak takviye edilir. Özellikle belirli alerjileri bulunan kanser hastaları, bu takviye sayesinde daha iyi bir tedavi süreci yaşayabilirler.
Kortizon Yan Etkileri
Bu ilacın kullanıldığı tedavilerde yan etkiler hakkında bilgi sahibi olmak oldukça önemlidir. En bilinen etkisi, kiloda artıştır. Aslında doğrudan kilo almaya yol açmaz. Kan şekerini düşürücü etkisi, iştahı artırır. Bunun sonucunda kişi, daha fazla yemeğe yöneldiği için kilo alır. Eğer bu tedavi süresince beslenme ve düzenli egzersiz ihmal edilirse şeker hastalığı riski artar.
Bir diğer etki, vücutta oluşan ödemlerdir. Metabolik etkileri sebebiyle karaciğer ve yağ dokularını aktif hale getirir. Bu aktivasyonu takiben yağ asidi ve gliserollerde artış gözlenir. Bu da dolaylı olarak ödem oluşumuna sebebiyet verir. Diğer yan etkileri aşağıdaki gibidir:
- Kas zayıflaması
- Cushing sendromu
- Regl düzensizliği
- Tansiyonda yükselme
- Potasyum kaybı
- Tüylenme
- Bölgesel yağlanma
- Kemik erimesi
- Deri incelmesi
Ciddi yan etkilere sahip olsa da etki ettiği hastalıkların fazlalığı sebebiyle kortizon, oldukça faydalı bir ilaçtır. Uzman kontrolünde vücudun tepkileri gözlemlenerek kullanılmalıdır.
Kortizon Vücuttan Ne Kadar Sürede Atılır?
Vücuttan atılma süresi, alınan doza ve bünyeye bağlıdır. Kortizon, böbrekler yardımıyla idrar yoluyla vücuttan uzaklaştırılır. Tek seferlik uygulanan enjeksiyonlarda, 48 saat içerisinde tamamen atılması mümkündür. Bir kereliğe mahsus kullanım, genellikle enfeksiyonları iyileştirmek için yapılır.
Sinir sistemi, göz hastalıkları, romatoid artrid gibi durumlarda düzenli olarak reçetelenir. Öncelik, her zaman için minimum seviyede kortizon takviyesi yapmaktır. Doz ve kullanım süresi yan etkilerde oldukça belirleyicidir. Ömür boyu kullanıldığı bir durum olmadığından almayı bıraktıktan bir süre sonra vücuttan tamamen atılır.
Takviyeyi kestiğiniz andan itibaren bedeniniz eski haline dönmeye başlayacaktır. Doktor kontrolünde doz düşürerek bıraktığınız ilacın etkileri, bir süre daha devam eder. Bu süre, 3 ay ila bir yıl arasında değişkenlik gösterir. Bazı durumlarda tamamen atılması 2 yılı bulabilir.
İnkretin hakkında bilgi sahibi olmak için “İnkretin Nedir? Diyabet Tedavisinde Rolü Nedir?” başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.
Kortizon Kullanırken Dikkat Etmeniz Gerekenler
Tedavi esnasında günlük hayatınızda yapacağınız birtakım değişiklikler sayesinde ilacın hoş olmayan etkilerini minimuma indirebilirsiniz. Bu detaylar, yaşam kalitenizi artırmanız ve sağlığınız açısından oldukça önemlidir.
Beslenme, dikkat etmeniz gereken ilk konudur. Özellikle kan şekeriyle bağlantısı bulunan bu ilacı kullanırken ödem oluşumu, kilo alma gibi etkilerden korunabilirsiniz. Diyetinizde taze sebze ve meyvelere bolca yer vermek faydalı olacaktır. Bunların yanı sıra şeker tüketimini en aza indirmek, ilacın kan şekerine olan etkisini minimum seviyede tutmanıza yardım eder.
Böbreklerde tuz geri emilimininin azalması sebebiyle tedavi boyunca tuz tüketimini en az seviyeye indirmek, mümkünse tamamen kesmek gerekir. Fast food, abur cubur ve paketli gıdaları hayatınızdan çıkararak daha sağlıklı tercihler yapabilirsiniz.
Düzenli egzersiz, tedavi sürecini kolaylaştıracak bir diğer yöntemdir. Kemik ve kas dokularınızı güçlendirerek ilacın bu alanlardaki olumsuz etkiyi azaltabilir, kendinizi daha zinde hissedebilirsiniz. Fiziksel aktivite, kan şekerinizi düzenlemede de rol oynar.
Kan basıncına etki eden; sigara, alkol ve kafein gibi maddelerden uzak durmanız gerekir. Zaten oldukça zararlı olan sigara ve alkol, bu kadar ciddi bir ilaç tedavisinde hiçbir fayda sağlamayacaktır. Dolaşım ve sinir sisteminizi en sağlıklı şekilde tutmanız, süreci kolaylaştırır.