Çoğumuzun duyduğu ancak günlük olarak konusu açılmadıkça pek kullanmadığı kronoloji sözcüğünü konuşalım biraz da. “Kronoloji ne demek, kronoloji nedir?” gibi soruların açıklayıcı cevaplarından biri de okumaya devam edeceğiniz bu yazıda yer alıyor. Tarihler sıralamalar ve düzen gibi parametrelerin tek başlık altında toplandığı kronoloji biliminin detayları sizlerle…
Kronoloji, bir konunun, ayrılmış zamansal süreçlerinin bir sıraya konulmasıdır. Çağlar boyunca devam eden Dünya tarihi, savaşlar ve daha birçok dönemi kategorize ederek net bir şekilde incelememizi kronoloji sayesinde gerçekleştiririz. “Kronoloji ne demek ve kronolojinin faydaları nelerdir?” gibi sorularınızın cevaplarını sizler için derledik. Tarihler ve olaylar arasında boğuşmaktansa Türk Dil Kurumu’nun “zaman dizini” tanımlamasını kullandığı kronolojiye başvurmamız bizlere zaman tasarrufu sağlar. Kronoloji yapılan ve yapılacak çalışmaların net bir çerçevesini görmemize imkân tanır.
Kronolojik Sıralama Nedir?
Kronolojik sıralama, zamanın belirli dönemlere bölünmesi sağlar. Bu sıralama yöntemiyle aynı tür ve eş zaman dilimlerinde meydana gelen veriler sıralanır. Birden fazla ya da tek bir kalemde de sıraya dizilebilen veriler, geniş bir alana sahip konuları daha net görmemize imkân tanır. Tarihin dönüm noktalarını ya da biyografilere ait önemli olayları kronolojik sıralama sayesinde aklımızda tutarız. Tarihlerin bu şekilde kategorize edilmesi ise daha önce olanları daha iyi anlamamıza yardımcı olur. Kronoloji kendi başına bir bilimdir ve tarih ile iç içe çalışır.
Kronolojik sıralama bizlere geçmişten günümüze gelmeyi ya da günümüzde geçmişe gitme konusunda yol gösterici olur. Kronolojik sıralama belirlenirken benzer olay ve olgular kategorize edilerek genellikle tarih sırasına dizilir. Tarih ve sayı sıralamaları kronolojik sıralamanın en çok kullandığı verilerdir. Kronolojik sıralamayla belirli zamanlarda farklı bölgelerde bile olsa yaşanılan olayların eşleştirilmesi sağlanır ve genel bir bilgi haznesine ulaşılır. Gelecek zamanlara da doğru aktarımlara imkân tanıyan kronoloji bilimi, mevcut bilgilerin karmaşasına izin vermeden aktarılmasını sağlar.
Kronolojik Sıralama Nerelerde Kullanılır?
İlk gördüğünüz kronolojik sıralama örneğini hatırlamaya çalışın. Durun sizlere yardımcı olayım ilkokuldaki tarih şeridi desek? Tarih kitaplarında gördüğümüz Mustafa Kemal Atatürk’ün hayatının yıllara göre öz bilgiler ile listelenmiş hali. Bunların hepsi bir kronolojik sıralama örneğidir. İlerleyen dönemlerde bilimsel çalışmalarda makale yazmış ve enformasyon toplamış olabilirsiniz bu alanlarda da kronolojik sıralamadan yararlanmanız muhtemeldir.
- Özgeçmiş ve biyografilerde
- Tarihi olayların düzenlenmesi ve analizinde
- Kitap, makale ve diğer içeriklerin tarih sırasına konulmasında
- Kurum ve kuruluşlardaki evrakların saklanması konularında kronolojik sıralamadan faydalanılmaktadır.
Kronolojik sıralamayı en sık gördüğümüz yerlerden biri de çoktan seçmeli soru seçenekleridir. Test üzerine kurulu bir sınav sistemimiz olduğu için soru metodu olarak bu yönteme de başvurulmaktadır. Yukarıdaki bilgileri kronolojik sıraya göre düzenleyiniz sorusu, öğrenilenlerin pekiştirilmesi için kullanılabilir. Bunun yanında kronolojik sıralama sadece bilim ve makalelerde kalmamalıdır. Kronolojik sıralamayı günlük hayatımızda da kullanmayı alışkanlık haline getirmemiz planlarımız konusunda bizlere yardımcı olur. Tarih sırası ile yapılacak işleri yazarak buna göre hayata geçirmek kafanızdaki karmaşıklığın önüne geçebilir.
Kronolojik Sıralama Nasıl Hazırlanır?
Kronolojik sıralama yapacağınız konuyu belirleyin. Konunun sınırlandırılmasına özen gösterin ve tarih sıralamalarına geçmeden önce başlangıç noktanızı belirleyin. Konunuzdaki önemli tarihleri araştırın. Doğruluğundan emin olduğunuz tarih ve bilgileri eşleştirerek başlangıçtan günümüze kadar kronolojik olarak sıralayın. En eski olan tarih başlangıç tarihiniz olarak kabul edilmektedir. Günümüze yaklaştıkça kronolojik sıralamanızı tamamlamaya hazırsınız demektir. Kronolojik sıraya dizilen olayların akılda kalıcılığı daha fazla olabilmektedir. Madde kullanımları ve rakamlar bilgilerin akılda kalıcılığını arttırmaktadır.
Bazı çalışmalarda ters kronolojik olarak da ilerlemek isteyebilirsiniz. Günümüz başlangıç noktalı olarak geri dönük tarihler ile paylaşmak istediğiniz bilgileri ters kronolojik olarak sıralayabilirsiniz. Ters kronolojik olarak sıralama seçeneği tamamen kişinin kendi isteğini kalmış bir seçenektir. Aktarılmak istenilen konunun kolay anlaşılabilmesi adına tercih edilebilir. Günümüzde olan olaylar daha güncel ve daha yoğun olduğunda konunun başlangıç noktasının önemi diğer birimlere göre az görülebilir. Vurgu bugünkü olaylara yapılmak isteniyorsa ters kronolojik sıralama seçeneği doğru bir metot olacaktır.
Kronoloji bilimini öğrendiyseniz bir başka bilim dalı hakkında bilgi edinmeye ne dersiniz? Eğer istiyorsanız Etnoloji Nedir? Etnolojik Ne Demek? başlıklı yazımıza göz atabilirsiniz.