Mustafa Kutlu Edebi Kişiliği, Hayatı ve Eserleri

Türk edebiyatının tanınan isimlerinden Mustafa Kutlu, Anadolu hikayeleri ile adını duyurmuş bir yazardır. Türk Dili ve Edebiyatı bölümü mezunu olan Mustafa Kutlu edebi kişiliği ve eserleri ile ciddi bir hayran kitlesi yaratmıştır. 1968 senesinden beri hikaye üreten Kutlu aynı zamanda dergi yazarlığı, yayın yönetmenliği, kültür sanat programcılığı, ansiklopedi yazarlığı da yapmıştır.

Mustafa Kutlu Hayatı

Anadolu hikayeciliğinin önemli isimlerinden Mustafa Kutlu, 1945 yılında Erzincan’ın İliç ilçesine bağlı olan Kuruçay köyünde dünyaya geldi. Babası nahiye müdürü olan Mustafa Kutlu edebi kişiliği üzerinde ileri yaşlarında önemli etkiler bırakacak birçok tecrübeyi çocukluğunda yaşadı. Babasının işi nedeniyle çocuk yaşlarını Erzincan’ın ücra köylerinde geçiren Kutlu, buralarda birçok Anadolu hikayesini ve insanını gözlemleme şansı yakaladı. Hikayelerinde tasvir gücünün bu denli yüksek olması da yine o yaşlarda şahit olduğu Anadolu insanını gözlemleme becerisi ile oluştu.

Orta öğrenimini Erzincan Lisesi’nde tamamlayan Mustafa Kutlu, üniversite için ise Erzurum’a gitti. Atatürk Üniversitesi Fen – Edebiyat Fakültesi’nde Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’nü bitiren yazar 1968 yılında mezun oldu. İlk hikayesini de 1968 yılında yayımlayan Kutlu Tunceli ve İstanbul’da toplam 6 sene edebiyat öğretmenliği yaptı.

Mustafa Kutlu Edebi Kişiliği

Anadolu köylerinde tecrübe ettiği birçok insan hikayesini daha sonra aldığı edebiyat dersleri ile birleştiren Kutlu, Anadolu hikayeleri yazdı. Gözlemciliği, hayatın içinden aktardıkları, betimleme gücü, insanın iç dünyasını yansıtış şekli ile öne çıkan Mustafa Kutlu edebi kişiliği ile yükseldi. Kutlu’nun özellikleri şu şekilde sıralanabilir:

• Yazdığı ilk hikayelerde romantik Anadoluculuk izleri taşır.
• Toplumculuğu esas aldı ve köy – kasaba insanının günlük hayatında taşıdığı hüzün, endişe, mutluluk ve sevinç gibi konuları işledi.
• Köy ve şehir ikileminden sıkça beslendi. İkisi arasında sıkışıp kalan veya bocalayan insanların hikayelerini anlattı.
• Eski eserlerde görülen “kıssa” geleneğine eserlerinde çokça yer verdi. Konunun ilahi bir nedene veya sonuca bağlandığı olay örgülerini işledi.
• Kendi verdiği bir demece göre, eserlerini kahvehane gibi sıradan insanların çok olduğu yerlerde ve bir oturuşta yazdı.
• Hikaye kitapları dışında deneme, inceleme ve çocuk kitabı eserleri de verdi.

Mustafa Kutlu’nun eserlerinde ve tarzında görülen en önemli detay ise samimiyet olarak karşımıza çıkar. Kutlu tüm eserlerinde önceliği samimiyetin okura geçmesi hissiyatına vermiş ve kurgusunu buna göre yapmıştır.

Mustafa Kutlu En Önemli Eserleri

Edebiyat hayatının büyük kısmını hikayeciliğe ayıran Mustafa Kutlu edebi kişiliği sayesinde deneme, inceleme, çocuk hikayeleri üzerine de çalışmalar yaptı. Mustafa Kutlu en önemli bazı eserleri ile şöyle özetlenebilir:

• Hikaye türünde: Bu Böyledir, Tahir Sami Bey’in Özel Hayatı, Ya Tahammül Ya Sefer, Yokuşa Akan Sular, Yoksulluk İçimizde, Sır, Uzun Hikaye, Mavi Kuş
• Deneme – İnceleme türünde: Sait Faik’in Hikaye Dünyası, Sabahattin Ali, Şehir Mektupları, Yoksulluk Kitabı
• Çocuk kitabı türünde: Yıldız Tozu

Kutlu’nun eserlerinden Uzun Hikaye adlı öykü kitabı 2012 yılında sinemaya uyarlandı. Filmin başrollerinde Kenan İmirzalıoğlu ile Tuğçe Kazaz oynadı. Yönetmenliğini Osman Sınav’ın yaptığı filmde Altan Erkekli, Güven Kıraç, Zafer Algöz, Cihat Tamer gibi usta isimler de rol aldı.

Yazarın bir diğer eseri “Mavi Kuş” ise tiyatro oyunu olarak sahnelendi. Oyun, kitaba bağlı kalarak bir kasabadan tren istasyonuna gitmek isteyen yolcuların, kasabadaki tek otobüs Mavi Kuş’taki maceralarını konu aldı.

Mustafa Kutlu Sanat Anlayışı

Anadolu insanını gözleyerek hikayelerini oluşturan Mustafa Kutlu sanat anlayışı ve tarzını romantik Anadoluculuk üzerine kurdu. İslami değerlere olan bağlılığını eserlerine sıklıkla yansıtan Kutlu, buna bağlı olarak tabiat ve hayvan sevgisini de çokça işledi.

Anadolu insanının hikayesini anlattığı eserlerinde hem şive ve ağızları hem de giyim-kuşam tarzlarını büyük titizlikle yansıttı. Doğallık, samimiyet ve hayatın içinden olaylar Mustafa Kutlu için olmazsa olmaz oldu. Anadolu’da yaşayan halkın geri kalmışlığının politik nedenlerini de es geçmeyen yazar, halkın sesi olmayı kendine ödev bildi.

Öz Türkçeye önem veren yazar, mümkün mertebe yeni kelimelere ve yabancı kökenli sözcüklere yer vermedi. Belirli bir çatı altında oluşturduğu eserleri farklı farklı hikayeleri anlatsa da genel olarak bir bütün arz eder. Deyim yerindeyse kendi evrenini oluşturduğu ve hikayelerini bu evrenin kurallarına uygun şekilde aktardığı söylenebilir.

Edebiyat içeriklerini okumaktan hoşlanıyorsanız, Sezai Karakoç Kitapları: Severek Bitireceğiniz 6 Eseri yazımızı da beğeneceğinizden eminiz.

Sıkça Sorulan Sorular

Mustafa Kutlu Neyin Temsilcisi?

Mustafa Kutlu, postmodernist edebiyatın temsilcisi olarak bilinir.

Mustafa Kutlu Ne Tür Hikaye Yazar?

Mustafa Kutlu, din ve tasavvufun yozlaştığını anlatan hikayeler yazmıştır. Dolayısıyla daha çok tasavvufi konular üzerinde durmuştur.

Mustafa Kutlu Hangi Kitapları Okunmalı?

Yazarın Yoksulluk İçimizde, Sır, Uzun Hikaye ve Mavi Kuş eserleri ilk olarak okunabilir.