Okunması Gereken Siyasi Kitaplar

Kitaplar, gündelik hayatınızdan uzaklaşıp kendinizi yüz yıllar öncesinde ya da sonrasında bulmanıza olanak tanıyan bir zaman makinesidir. İnsanoğlu olarak yazma ihtiyacımız kil tabletlere, abidelere papilüs yapraklarına dayanır. Konuları hangi alanda olursa olsun okuyucusu bulunan kitaplar tarihe ışık tutmak, tutulan ışıkta yolunu bulmak için en güzel pusuladır. İnsanın topluluklar halinde yaşamaya başlayıp, düzene ve bir sistem kurallarına bağlanmasından bu yana siyaset hayatımızda etkin bir rol oynar. Kitap sevdalılarına ve siyasal alanda kitap okumaya başlayıp kendisine yeni bir pencere açmak isteyen okuyucularımız için okunması gereken siyasi kitaplar listesini derledik.

1984 – George Orwell

İngiliz yazar George Orwell tarafından yazılarak klasik haline gelen distopik tür 1984, yönetim sistemini sorgulamaya yönlendiren siyasal kitapların başında gelir. Orwell, daha önce yazdığı ses getiren yazılarından dolayı İngiliz gözetimi altında yazdığı kitabını 1969 yılında yayımladı. Yayımlandıktan kısa bir süre sonra yazarı vefat eden 1984 öksüz kalmak yerine onlarca okuyucuya ulaştı.

1984 tür olarak distopik bir türe sahip olsa da içerisinde değinilen, medyanın kısıtlanması, insanların tek tipleştirilmesi, yönetim baskısı ve toplumda yaşanılan adaletsizliklere verdiği tepkiler ile siyasal kitaplar arasında yerini alır.

Kutadgu Bilig – Yusuf Has Hacib

Türk edebiyatımızdaki ilk siyasetname örneği olan ve “mutluluk veren bilgi” anlamına gelen eser Yusuf Has Hacib tarafından kaleme alınmıştır. Eser, devletin ne olduğu, hizmetkar vafıslarının neleri içerdiği ve adabı muaşeret kurallarına kadar birçok rengi içinde barındırır. Toplumsal hayat düzenini iyileştirmeye yönelik bilgiler içeren kitap siyasi kitaplarda edebiyatımızın temel yapı taşlarındandır. Konuşma ve münazara tekniği ile kaleme alınan Kutadgu Bilig, Türk siyasi tarihimizin tozlu sayfalarını aralayarak siyasal kitap okumalarımız için donanımlı bir başlangıç kitabı niteliğindedir.

Kutadgu Bilig hakkında detayları, KUTADGU BİLİG ARAŞTIRMALARI ÜZERİNE BAZI DÜŞÜNCELER çalışması üzerinden keşfedebilirsiniz.

Türk Siyasi Tarihi – Kemal Haşim Karpat

Türk tarihçilerimiz arasında önemli isimlerden biri olan Sayın Harpat, Türk siyasi tarihine kazandırdığı değerli eseri ile Tanzimat Fermanından başlayan dönemi birçok başlık ile mercek altına alıyor. Osmanlı döneminden itibaren gelişen siyasi tarihimizi birçok belgeler ile destekleyerek anlattığı kitabında birçok soruya cevap veriyor. Türk Siyasi Tarihi eserinde, siyasi tarihin edebiyat sosyoloji ve diğer sosyal alanlar ile incelenmesini vurguluyor. Profesör Karpat’ın uzmanlığının bulunduğu Osmanlı tarihini konu alan eserleri de bulunmaktadır.

Devlet – Platon

Platon, yüzyıllar öncesinde yaşamasına rağmen eserleri günümüzde raflardaki yerini koruyan, okullarda okutulan eserlerin mimarı. Yazdığı kurgusal diyaloglar ile eserlerine tiyatro metni havası veren Platon, döneminde gözlemlediği tartışma konuları üzerindeki iddiaları hala ele alınmaktadır. Siyasi kitap okumalarınızda kendinizi kütüphanenize eklemekten alıkoyamayacağınız eseri Devlet, mutlu bir toplum konusunu işlediği başyapıtıdır. Hocası Sokrates’in anlatılarını kaleme aldığı eserinde toplumdaki her sınıfın erdem sahibi olduğunu vurgular. Devlet yönetiminin kime ait olduğu, adalet ve kişisel mutluluk temalarından bazılarıdır.

Sineklerin Tanrısı – William Golding

Dünya klasikleri arasında yazarına Nobel ödülü kazandıran Sineklerin Tanrısı, sürükleyici olay örgüsü ile sizleri okurken düşünmeye davet ediyor. İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra, uçak kazası ile ıssız bir adaya düşen Britanyalı bir grup çocuğun adadaki yaşam hikayesini konu alan eserde zamanla değişen düzenlere tanık oluyoruz. Ebeveynsiz yaşamın rahatlığının kısa bir süre sonra sona ermesi ve çocuklar arasında başlayan gruplaşma, siyasi yaşama da göz kırpıyor. Esere tam anlamıyla bir siyasi kitap sıfatı verilmese de işlediği toplumsal düzen ve iki grup arasındaki çıkar çatışmaları okurlara bilindik geliyor.

Türkçülüğün Esasları – Ziya Gökalp

Siyasi kitap okumalarınızda, olay örgüsünden ziyade kısa deneme yazılarından oluşan esere şans verebilirsiniz. Türkçülüğün temelinin dayandığı kökler ve hangi alanlarda kök saldığına dair bilgiler için bir başyapıt sayılan eser 1923 yılında yayımlandı. Milletvekilliği görevinin de verdiği duyarlılık ile Gökalp’in Türk toplumuna dair gözlemlerinin derinlemesine meyvesi olarak görebileceğimiz bu eser siyasi kitaplar kategorisinde Türk edebiyatının bel kemiklerinden biridir. Toplumbilimci sıfatı ile harmanladığı bu eser ile Türkçülük kavramına yakından bakabilirsiniz.

Cesur Yeni Dünya – Aldous Huxley

Sanatçı kökenli bir ailede doğan İngiliz yazar bu eseri ile ün yapmış ve kendi türünün vazgeçilmezleri arasına girmiştir. Distopya eserlerde siyasi olası düzenleri işlemek edebiyat için güzel bir pencere açmıştır. Açılan bu pencerede kurulu devlet düzenlerinden ziyade halkların istediği ve olması gereken devlet düzenini işlemek hayal ürününü hayrete düşürecek betimlemeler ile okuyucuyu sorular ile baş başa bırakır. Baş başa kalmaların en akıcı hallerinden biri olan Cesur Yeni Dünya savaşların yok edildiği ütopik bir dünyada geçer. Elinize aldığınız andan itibaren sizleri içine çeken bu ütopik dünya belki de sandığımız kadar imkânsız değildir.

Felsefi kitaplara ilginiz var mı? Cevabınız evetse, Felsefeye Yeni Başlayanlar için Tavsiyeler: Ufuk Açıcı 5 Kitap yazımızı mutlaka okuyun.

İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları

Louis Althusser tarafından yazılan İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları kitabı, tüm dünyada ses getiren bir makale özelliği taşımaktadır. Hatta daha önce yazılan makalenin ilk versiyonunu ve değişen düşüncelerine de kitapta yer verilmektedir. Siyasete bakışıyla yeni düşünce oluşturma ve sorgulama stillerini beğenmemeniz neredeyse imkânsız.

1968 yılında başarısızlığa uğramış bir devrimin hemen sonrasında eşitlik ve özgürlük için verilen mücadele sonrasında bu iki kavramı yerle bir eden davranışların nasıl sergilendiği merak konusu olarak yazar tarafından eleştirilmiştir. İdeoloji konusunu, maddi süreç ve aygıtlar ile meydana gelen bir olgu şeklinde değerlendirmiştir. Radikal ve özgürlükçü bir anlayışla beraber siyasete bakan Althusser’ın kitabını mutlaka okumalısınız.

Machiavelli: Hükümdar

Niccotd Machiavelli tarafından yazılmış olan ve güçlü iktidarların nasıl oluşacağını anlatan bir kitap: Hükümdar. Yazar kitap içinde ülkesinin işgalden kurtulmasını ve tekbir egemenlik etrafında toplanabilmesi için siyasi nitelikte yazılmış bir eserdir. Ayrıca yazıldığı dönemin İtalya’sında yaşayan halk için bir anlamda özgürlüğe çağrı olarak değerlendirilmektedir.

Roma dönemindeki gibi güçlü bir ülke isteyen Machiavelli, Fransız ve İspanyolların kendi ülkesinde çeşitli faaliyetler göstermelerinden rahatsız olmaktadır. Kitapta hükümdarlık türleri, isyanların önlenebilmesi için yapılması gerekenler, yeni yöneticilerin durumu, ruhban sınıfının hükümdarla olan ilişkileri ve askeri birlik şekilleri hakkında öğretici bilgiler yer almaktadır. Ayrıca yazar İtalya’yı barbarların elinden kurtarma çağrısı yaparak eserini bitirmiştir.

Cicero: Devlet Üzerine

Cicero’nun kaleme aldığı bu eser, diyalog şeklinde yazılmıştır. Kitapta yazarın Platon ve Aristoteles’in devletle toplum anlayışından etkilendiğini görmek mümkün. Aynı zamanda devlete hizmet etmenin, doğa tarafından insana verilmiş bir özellik olduğunu söyler.

Cicero’nun anlayışına göre toplum, ortak çıkarlar için bir araya gelmiş insanlardır. Ayrıca devlette toplumun malıdır. Toplumun malını koruması gerektiğini anlatır. Eser, 6 ciltten oluşmakta ancak günümüze tam olarak sadece üç tanesi ulaşmıştır. Aynı zamanda yazarın entelektüel seviyesi ve düşünceleri kendisinden sonraki düşünürleri de her zaman etkilemiştir. Yazara göre devlet ne kadar güçlü olursa halkta aynı oranda kuvvetli olacaktır.

Jean Jacques Rousseau: Toplum Sözleşmesi

Fransız düşünce ve edebiyat dünyasının en önemli isimlerinden birisi olan Jean Jacques Rousseau, İsviçre’de dünyaya gelmiştir. Yaşamı boyuncu özgürlük, din, politika ve eğitim üzerine çalışmalar yapmıştır. Toplum Sözleşmesi eserinde de yazarın önemli fikirlerinin yansımalarını görebilirsiniz.

Toplum Sözleşmesi, dört ayrı kitap olarak yazılmıştır. Eserde insanın özgür doğduğu ancak sonradan her yerde zincire vurulduğu anlatılır. Yazara göre kralın halk tarafından karşılıksız bir şekilde beslendiği ve bunun yanlış olduğu belirtilmektedir. İlk toplumlarının oluşmasının kökenine inerek betimlemelerle birlikte doğru olanı aktarmaya çalışır.

Aristoteles: Politika

Aristoteles milattan önce 384 yılında doğmuş olan ünlü bir Yunan düşünürdür. Düşünceleri ve yazdıklarıyla günümüze kadar ulaşan öğretileri bulunmaktadır. Mantık alanında ortaya koymuş olduğu kuramlar, 19. yüzyıla kadar kabul görmüş ve faydalanılmış sistemler olmuştur. Aynı zamanda kitapları da toplumun ve devletin nasıl olması gerektiği yönünde her zaman insanlara öncü olan bir niteliğe sahiptir.

Politika kitabı, tarihsel açıdan çok büyük bir öneme sahiptir. Yunanistan kent devletlerinin ve anayasalarının anlatıldığı eser, tüm anayasaları bir araya toplamıştır. Ayrıca devlet topluluğunun nasıl biçimlenmesi ve çalışması gerektiği de anlatılmaktadır. Ancak doğrudan Aristoteles tarafından yazılmamıştır. Öğrencilerine verdiği eğitimlerde ortaya konulan görüşleri ve felsefesi yer almakta ve sekiz kitaptan oluşmaktadır.

Nizamülmülk: Siyasetname

Nizamülmülk, Büyük Selçuklu İmparatorluğunun baş veziri olarak görev yapmış önemli bir devlet adamıdır. Yazmış olduğu Siyasetname eseriyle Sultan Melikşah’a devlet yönetimi hakkında tavsiyeler vermektedir. Ayrıca Selçuklu Devleti’nin siyasi, askeri, mali ve hukuki özelliklerini inceleyerek eksik yanları gidermek maksadıyla tedbirler sunmuştur.

Halkın durumunu belirten detayları da yine kitabında yazarak devlet adamını bilgilendirmeyi amaçlamıştır. Elbette yazılmasını hükümdarın istediğini de belirtmeliyiz. Kişinin kendi başına o zamanın büyük hükümdarına tavsiyelerde bulunması doğal olarak uygun görülmezdi.