Kazıklı humma olarak da bilinen tetanoz; clostridium tetani adlı bakteri sebebiyle oluşan ve ölümcül olabilen bir hastalıktır. Gerekli tedbirler alınmadığı ve aşı ile korunma sağlanmadığında tetanoz ölüm oranı %50’ye kadar çıkabilmektedir. Ölümcül olan bu hastalıktan korunmak için hastalığın bulaşma ve bulaşıdan korunma yollarını öğrenmek faydalı olacaktır. Tetanoz belirtileri nelerdir, tetanoz aşısı vurulmazsa ne olur, hangi durumlar tetanoza yol açabilir? Yazımızda detaylıca açıklayacağız.
Çizikten Tetanoz Olur mu?
En çok merak edilen konulardan biri küçücük bir çiziğin bu ölümcül hastalığa sebep olup olamayacağıdır. Tetanozun doğal ortamı doğadır ve toz, gübre, toprak gibi ortamlarda bulunur. Çok uzun süre bu ortamda kalabilen tetanoz bakterisi insan ve hayvanların sindirim sisteminde dahi yaşayabilmektedir. Deri bütünlüğünü bozacak küçük bir çizik oluşması durumunda vücutta bir açıklık meydana geldiğinden diğer tüm bakteriler gibi clostiridium tetani de bu bölgeden vücuda girerek enfekte olabilir. Peki tetanoz kaç saat içinde yapılmalı? Doktorlar tarafından tavsiye edilen yaralanmanın hemen ardından yapılmasıdır.
Tetanoz Belirtileri Ne Kadar Sürede Ortaya Çıkar?
Yaralanma, kesik, ısırık gibi çeşitli sebeplerle oluşan yaralarda düzgün pansuman ve yara temizliği yapılması hastalığa karşı koruyucu olacaktır. Tetanozun kuluçka süresi genellikle 3 ile 21 gün arasındadır. Büyük yaralanmalarda enfeksiyon riski de artmaktadır. Enfekte olma durumunda belirtileri şöyledir:
- Hızlı kalp atışı
- Yüksek tansiyon
- Ateş
- Terleme
- Çene kaslarında spazmlar ve sertlik
- Ense kaslarında sertlik
- Yutkunma zorluğu
- Karın kaslarında sertlik
- Yüksek ses, ışık, temas ile ortaya çıkan acı verici spazmlar.
Tetanoz teşhisi için yapılan belli bir test ya da tahlil yoktur, teşhis sadece doktor muayenesi ile konulabilmektedir. Teşhis sonrası ise hemen hastaneye yatırılarak acil müdahale edilmesi gerekmektedir. Tedavide başta antibiyotik olmak üzere çeşitli ilaçlar ve usuller kullanılabilmektedir.
Tetanoz Aşısı Hangi Durumlarda Yapılır?
Tetanozun genel bir tedavi metodu olmadığından en iyi önlem aşılanmaktır. Tetanoz aşısı bebeklerde 2, 4, 6 ve 18. aylarda rutin olarak yapılmaktadır. 48. ayda pekiştirme dozu uygulanır. Sonrasında okul aşılamalarında da yeni doz uygulanır. 13 yaşında ise difteri-tetanoz olarak aşılama yapılır. Hiç tetanoz olmamış yetişkinlerde korunma amaçlı üç doz uygulanmakta, her 10 yılda bir hatırlatma dozu tavsiye edilmektedir. Yaralanma durumlarında gerekli görüldüğünde hekim tarafından yaptırılması istenir.
- Dövme ve piercing,
- Kesik ya da delik yaralar,
- Kurşun yaraları,
- Kemiklerde meydana gelen çoklu kırıklar,
- Yanık,
- Cerrahi yaralar,
- Hayvan ısırması,
- Diş enfeksiyonları da tetanoza sebep olabileceğinden aşılama istenebilir.
Aşılama yapılmamış gebeliklerde bebeğin göbek kordonundan tetanoz kapmasını önlemek için aşılama tavsiye edilir.
Gebelikte Tetanoz Aşısı Uygulaması
Ülkemizde gebe kadınların tetanoza karşı bağışıklık sahibi olması için çalışmalar yapılmaktadır. Gebe takibi yapan halk sağlığı merkezleri gebeler için aşı uygulama programını yapar ve uygular. Hiç aşı olmamış gebelerin en az iki doz tetanoz aşısı olması gerekmektedir. Çünkü doz uygulama için yeterli süre olmadığında uygulanan tek dozun koruyuculuğu güvenilir değildir.
Doğumun olacağı alanın temizliği ve göbek kordonu bakımının düzgün yapılması tetanoz açısından çok önemlidir. Bebeğin pasif bağışıklığını sağlamak adına en geç 27-36. haftalar arasında uygulama yapılmalıdır. Antikor oluşumu aşılamadan en az iki hafta sonra başlamaktadır.
Doğum öncesi alınan en önemli tedbirlerden biri olan tetanoz aşısı hem anneyi hem de bebeğini korumak amacıyla uygulanmaktadır. Gebelik sırasında aşılanamayan anneler doğum sonrasında da aşılanabilirler. Annede oluşacak antikorlar hem anneyi hem de sütünden geçerek bebeğini korumaktadır.
Tetanoz Aşısı Yan Etkileri Nelerdir?
Her tıbbi müdahalenin bir yan etkisi olması ihtimali vardır. Aşılama ülkemizde oldukça yaygın olarak yapılmakta ve genel yan etkiler de hafif şiddette görülmektedir. Tetanozda aşılama oranına bakıldığında da ülkemizde oldukça başarılı bir tablo görülmektedir. Aşılama sonrası oluşacak yan etkiler de hastalığın kendisinin ve öldürücülüğünün yanında oldukça önemsiz kalmaktadır. Aşı sonrası hafif kırgınlık hali, aşı bölgesinde hassasiyet ve şişlik, bulantı, hafif ateş, kas ve eklem ağrıları görülmesi gayet olağandır.
Aşının vurulmadığı enfeksiyonlarda tedavi uygulanmaz ise ölüm oranı %100’dür. Enfekte hastalarda tetanosa bağlı olarak kemik kırığı, akciğer embolisi, hastane enfeksiyonları, solunum güçlüğü gibi ölümle sonuçlanabilecek durumlar görülür. Tetanoza yakalanmış kişilerde ölüm oranı %10-20 civarındadır.
Günümüzde aşıların etkilerinden söz edildiğinde akla ilk olarak Covid aşısı geliyor. Bu konuda da bilgi edinmek isterseniz Covid Aşılarının Etkisi Ne Kadar Sürmektedir? yazımızı ziyaret edebilirsiniz.