Sinema, teknolojik ve ekonomik olanakların bir araya gelmesiyle tarihin bütün dönemlerini gözler önüne seriyor. Edebiyatın ve çeşitli tarih anlatılarının beslendiği tarihi hikâyeler ve buluntular, sinema ile bütünleştiğinde zihnimizde bütün gerçekliğiyle canlanıyor. Destansı hikâyelerle ön plana çıkan Orta Çağ filmleri ise sinema tarihinin en çarpıcı örneklerini yansıtıyor. Epik filmler, özünü doğrudan mitolojik anlatıların kahramanlık temasından alıyor. Orta Çağ filmleri, kimi zaman tamamen gerçek tarih anlatıları kimi zaman mitolojik hikâyeler ve orta çağ romanlarından kimi zaman da klasikleşmiş tiyatro oyunlarından uyarlanarak tarihi gözümüzde canlandırıyor. Orta Çağ filmleri listemizde sizin için tüm zamanların en iyi 15 epik filmini derledik.
Kategorileştirme konusunda oldukça fazla tartışmaya konu olan epik filmleri özellikle de uyarlanma yöntemlerine göre sıralayacağız. Temelde Orta Çağ’ın derinlikli ve ustaca yansıtılmış olduğu ve bütün yönleriyle tarihi hissetmemizi sağlayan Orta Çağ filmleri listemizi tiyatro uyarlamaları, roman uyarlamaları, mitolojik anlatılar ve gerçek tarihi anlatıları içerecek şekilde listeleyeceğiz. Hazırsanız Orta Çağ’ın destansı hikayeleri arasındaki gezintimize başlayalım.
Henry V (1989)
Henry V, 1989 yılında William Shakespeare’in aynı adlı oyunundan uyarlanmış bir Orta Çağ filmidir. Edebi eserlerde ve dramalarda çokça ele alınan İngiltere Kralı 5. Henry’nin hikâyesi, filmde oldukça etkili bir şekilde ele alınmıştır. Film, büyük oranda beğeni kazanırken en iyi Shakespeare uyarlamalarından biri olarak kabul görmüştür. Henry V’in epik türüne uygun olarak sunduğu tarihi derinlikli ve destansı yapı bu listeye başlarken uyarlama bir eserle başlamanın yerinde olacağını gösterdi. Film Shakespeare’in dramatik yapısını epikleştiren ve bu yapısıyla takdir gören bir yapım olmuştur. Filmle ilgili en özel noktalardan biri hem bir tiyatro uyarlaması hem de gerçek tarihi bir karaktere dayanmasıdır.
Filmin Künyesi
- Yönetmen: Kenneth Branagh
- Hikâye: William Shakespeare
- Senarist: Kenneth Branagh
- Oyuncular: Kenneth Branagh, Derek Jacobi, Brian Blessed, Paul Scofield, Cristian Bale.
Filmin Konusu
Özellikle uyarlandığı William Shakespeare metninden temelde hiçbir noktada ayrılmayan film, tiyatro oyunu kurgusuyla beslenmiştir. 5. Henry, oldukça çalkantılı geçen gençlik yıllarından sonra gözünü Fransa’ya diker ve zor koşullar altında ve dağınık halde olan ordusunu toparlayarak savaşa girişir. Agincourt Savaşı’nı kazanarak liderliğini ve savaşçılığını kanıtlayan kral, barış antlaşması gereği olarak Fransızlardan Prenses Katherine’i almayı planlar.
Julius Caesar (1953)
William Shakespeare’in sayısız efsane oyunundan biri olan Julius Caesar, 1953 yılında sinema perdelerine yansımız ve estetiğinden bir şey kaybetmemiştir. Aslında Shakespeare’in oyunlarından uyarlanan birçok yapım var ve hemen hepsi epik yapımlara iyi birer örnek teşkil ediyor. Listemizde yazarın iki filmine yer verdik. Julius Caesar, günümüzde hala sevilerek izlenen kült yapımlardan biri olarak dikkat çekiyor.
Filmin Künyesi
- Yönetmen: Joseph L. Mankiewich
- Hikâye: William Shakespeare
- Senarist: Joseph L. Mankiewich
- Oyuncular: Marlon Brando, James Mason, John Gielgud.
Filmin Konusu
Hırsıyla bilinen imparator Julius Caesar, krallığında bazı senatörlere karşı otoritesini kaybetmiştir. Bir komploya kurban giden hırslı kral senatör tarafından ayarlanan komployla Brutus tarafından öldürülür.
Doctor Zhivago (1965)
Rus yazar Boris Pasternak tarafından yazılan ve yıllar içinde kültleşen roman, 1965 yılında sinemaya uyarlanmıştır. Kitap, özellikle de filmin yapımından yıllar sonra tekrar gündeme gelmiş ve popülerleşmiştir.
Filmin Künyesi
- Yönetmen: David Lean
- Hikâye: Boris Pasternak
- Senarist: Robert Bolt
- Oyuncular: Ömer Şerif, Julie Christie, Geraldine Chaplin.
Filmin Konusu
Şair ve doktor olan Yuri Jivago, iç savaş sırasında devrim önderlerinden birinin karısına aşık olur. Savaşın etkisi altında yoksullaşmış bir toplum içinde kendisini seven ve varlıklı bir ailenin kızı olan karısına rağmen Jivago, tutkusu için hayatını altüst eder.
Jeanne d’Arc’ın Izdırabı (1928)
Sessiz sinema dönemine ait bir tarih anlatısı olan Jeanne d’Arc’ın Izdırabı, epik yapımların en eski örneklerinden biri olarak sinema tarihinde yerini almıştır. Film aynı zamanda birçok yenilikle sinema tarihinde iz bırakmıştır.
Filmin Künyesi
- Yönetmen: Carl Theodor Dreyer
- Senarist: Carl Theodor Dreyer, Joseph Delteil
- Oyuncular: Maria Falconetti, Antonin Artaud
Filmin Konusu
Fransız Katolik Kilisesi azizesi Jeanne d’Arc, Yüzyıl Savaşlarına katılır ve ülkesini korumak için İngiltere’ye karşı savaşır. Henüz 19 yaşındaki azize, Tanrı ile konuştuğunu söylemesi üzerine işkence görür ve yakılır.
Cleopatra (1963)
ABD İngiltere ortak yapımı olarak 1963 yılında çekilen film, Antik Mısır döneminin efsanesi Kraliçe Kleopatra’nın hikayesini ele alıyor. Film gerek dönemi yansıtması gerekse kurgusu ile oldukça dikkat çeker.
Filmin Künyesi
- Yönetmen: Joseph L. Mankievicz
- Senarist: Joseph L. Mankievicz
- Oyuncular: Elizabeth Taylor, Rex Harrison, Roddy McDowall.
Filmin Konusu
İmparator Julius Caesar’ın gözdesi olmayı kurnazlıklarıyla başaran Kleopatra, kısa sürede dikkatini çektiği imparator öldürülünce ülkesi Mısır’a dönmek zorunda kalır.
Napoleon (1927)
Sinema tarihinin en eski epik film örneklerinden birisi de 1927 yapımı Napolyon’dur. Film, anlattığı dönemin ve hikâyenin doğru bir şekilde aktarılması için kullanılan yöntemlerle, sinema tarihine yön veren yeniliklerle üretilmiştir.
Filmin Künyesi
- Yönetmen: Abel Gance
- Senarist: Abel Gance
- Oyuncular: Albert Dieudonne, Antonin Artaud, Gina Manes.
Filmin Konusu
Genç bir askeri okul öğrencisi olarak yıldızı parlamaya başlayan Napolyon, yaklaşan devrimi engellemek için çalışmalar yapar. Orduda yükselen ve topçu birliği komutanı olan Napolyon, ordusuyla büyük bir başarı yakalar.
Elizabeth (1998)
1. Elizabeth dönemini başarıyla aktaran Elizabeth, başta Oscar ve BAFTA olmak üzere birçok ödül kazanmıştır. 1998 yılında çekilen Elizabeth’in devam filmi olan Elizabeth Altın Çağ ise 2007 yılında vizyona girmiştir.
Filmin Künyesi
- Yönetmen: Shekhar Kabur
- Senarist: Michael Hirst
- Oyuncular: Cate Blanchett, Christopher Eccleston, Geoffrey Rush.
Filmin Konusu
Kraliçe Mary’nin başarısız yönetimiyle çöküşte olan ve halkın yoksullukla mücadele ettiği İngiltere, kraliçenin ölümüyle yönetime geçen 1. Elizabeth, ülkesini yeniden yükselişe geçirecektir.
Aleksander the Great (1956)
Tarihte en çok anılan imparatorlardan Büyük İskender’in hayatını ele alan film, Orta Çağ filmleri içinde büyük ilgi toplamış kült filmlerden biridir.
Filmin Künyesi
- Yönetmen: Robert Rossen
- Senarist: Robert Rossen
- Oyuncular: Richard Burton, Fredrich Marc, Çlaire Bloom.
Filmin Konusu
Makedonya kralı Büyük Aleksander ordusuyla sekiz yıllık uzun bir sefere çıkar ve Pers imparatorluğunu yenilgiye uğratıncaya kadar da savaşır.
The Man in the Iron Mask (1998)
Hikayesini meşhur Üç Silahşörler’den alan ve Türkiye’de Demir Maskeli Adam adıyla yayınlanan film, yine Alexandre Dumas tarafından yazılan The Vicomte of Bragelonne: Ten Years Later adlı romandan uyarlanmıştır.
Filmin Künyesi
- Yönetmen: Randall Wallace
- Hikâye: Alexandre Dumas
- Senarist: Randall Wallace
- Oyuncular: Leonardo DiCaprio, John Malkovich, Jeremy Irons.
Filmin Konusu
Kral 13 Louis ölmüş ve ardından en önemli adamları olan Üç Silahşörler, dağılmıştır. Kral 14. Louis, Üç Silahşörler’den Arthos’un oğlu Raul’ün evleneceği kadına göz koyar.
Troy (2004)
Kadim mitoloji anlatılarından Homeros’un İlyada’sındaki öykülerden sayısız sinema filmi yapılmış, dahası edebiyat dünyası bu hikayelerin ışığıyla şekillenmiştir. Epik filmlerin vazgeçilmez kaynağı Yunan tragedyasının bir ürünü olan Truva, sinemaseverlerin her zaman ilgiyle izlediği kült filmlerden.
Filmin Künyesi
- Yönetmen: Wolfgang Petersan
- Hikâye: Homeros
- Senarist: David Benioff
- Oyuncular: Brad Pitt, Peter O’Toole, Sean Bean, Diana Kruger.
Filmin Konusu
Truva prensi Paris ve Sparta kraliçesi Helen’in Truvalıların misafirliği sırasında yaşamaya başladığı yasak aşk sebebiyle iki ülke savaşa girer. Savaşta en kritik rolü üstlenen Aşil ise ölümsüzlük adına savaşır.
Gladiator (2000)
Roma İmparatorluğunu konu alan ve kurgusal bir evren yaratan Gladyatör, dönemin ölüm makinesi Gladyatörlerin hikayesini yansıtıyor. Tüm zamanları en sevilen ve en çok bilinen epik filmi Gladyatör, dünya sinemasına büyük bir iz bırakmıştır.
Filmin Künyesi
- Yönetmen: Ridley Scott
- Senarist: David Franzoni, William Nicholson, John Logan.
- Oyuncular: Russel Crowe, Joaquin Phoenix, Connie Nielsen.
Filmin Konusu
Roma imparatorluğunun varisi Commodus, kıskançlık ve taht hırsıyla önce babasını öldürür, sonra da babasının tahtı emanet etmeye hazırlandığı General Maximus’un ailesini yok ettirip onu tahttan uzaklaştırmayı hedefler. Maximus, esir düşüp köleliğe mahkûm olur ve Commodus’un yeniden canlandırdığı Colleseum Arenasına Gladyatör olarak çıkar. Maximus intikamını alırken ona Lusilla yardımcı olacaktır.
Aleksander Newskiy (1938)
Aleksander Newskiy, epik filmlerin Rus yapımı bir örneği olarak karşımıza çıkıyor. Film, sinema tarihine damgasını vuran ve birçok teknik üreten Sergei Eisenstein’in yönettiği ve dönemin Sovyet lideri Stalin tarafından sipariş edildiği söylentilerine yol açan bir filmdir. Destansı öğelerle donatılmış olan Aleksander Newskiy, tarihi bir karakterin hikayesinden uyarlamadır.
Filmin Künyesi
- Yönetmen: Sergei Eisenstein
- Senarist: Sergei Eisenstein, Pyotr Pavlenko.
- Oyuncular: Nikolai Cherkasov, Andrei Abrikosov, Nikolai Okhlopkov.
Filmin Konusu
Sovyetler Birliği’nin Alman Nazi diktasına karşı savaşta olduğu bir dönemde çekilen film, tarihte geçen ve yine bir Alman – Rus savaşını konu alan senaryosuyla dikkat çekiyor. Almanlar, Pskov şehrini kuşatmışlardır. Dönemin savaş kahramanı ve aynı zamanda aziz Aleksander Newskiy, halkı arkasına alır ve Almanları bozguna uğratır.
Kingdom of Heaven (2005)
Cennet’in Krallığı adıyla Türkçeye çevrilen film, haçlı dönemini ele alır ve gerçek karakterlere dayanır. Hikayesiyle olduğu kadar kadrosuyla da dikkat çeken film, Orta Çağ filmlerinin en iyi örneklerinden biri olarak kabul görmektedir.
Filmin Künyesi
- Yönetmen: Ridley Scott
- Senarist: William Monahan
- Oyuncular: Orlando Bloom, Edward Norton, Eva Green, Ghassan Massoud.
Filmin Konusu
Kudüste ağırlıklı olarak Hıristiyan’’ların egemen olduğu bir dönemi anlatan filmde Selahaddin Eyyubi gibi önemli bir figür yer alıyor. Demirci Balian, şövalye olarak Haçlı seferlerinin kaderini belirleyecek bir savaşa girer. Karşısında ise büyük savaşçı Selahattin Eyyubi vardır.
Ran (1985)
William Shakespeare’in bir uyarlaması da büyük usta Akira Kurosawa tarafından yapılmıştır. Kral Lear uyarlaması olarak çekilen Ran, epik film ustası Kurosawa’nın elinde tam bir ustalık eseri olarak parlamıştır.
Filmin Künyesi
- Yönetmen: Akira Kurosawa
- Hikâye: William Shakespeare
- Senarist: Akira Kurosawa, Masato Ide, Hideo Oguni.
- Oyuncular: Tatsuya Nakadai, Jinpachi Nezu, Akira Terao.
Filmin Konusu
Kral Lear’ın kızlarının yerini bu filmde, Kral Hidetora’nın üç oğlu alır. Üç oğul, babalarının arkasından oyun oynar ve baba Hidetora yerini çok güvendiği oğullarına bırakır. Bu onun için büyük bir hata olacaktır.
The Fall of the Roman Empire (1964)
Roma İmparatorluğu’nun dağılma ve çöküş dönemine girişini ele alan film, Gladyatör filminde olduğu gibi kendi kurgusuyla döneme yeni bir yorum katmıştır. Orta Çağ filmleri içinde tarihsel yapısıyla en fazla dikkat çeken hikayelerden birine sahip olan film, çekildiği 1964 yılının olanaklarına göre oldukça büyük bir prodüksiyona sahiptir.
Filmin Künyesi
- Yönetmen: Anthony Mann
- Senarist: Ben Barzman, Philip Yordan, Basilio Franchina.
- Oyuncular: Sophia Loren, James Mason, Ömer Şerif, Stephen Boyd, Alec Guinness.
Filmin Konusu
Aynı zamanda bir filozof olan imparator Marcus Aurelius, ölümünün yaklaştığını hisseder ve Roma İmparatorluğunu öz oğlu Commodus yerine evlatlığı ve ordu komutanı olan Livius’a bırakmaya hazırlanır. Bu sırada olacakları haber alan Commodus, duruma çok kızar. Commodus yanlısı bazı suikastçılar, Marcus Aurelius’u öldürür. Commodus tahta geçince onu tahta geçişinde desteklemek zorunda kalan Livius da ordunun başına geçer. Aralarındaki anlaşmazlık sonunda tekrar ortaya çıkacak ve ülke kaderinde büyük bir etki yaratacaktır.
Sinema tarihinin en etkileyici Orta Çağ filmlerini farklı özellikleriyle beraber inceledik. Tarihte eğlenceli bir yolculuğa çıkmak için kaçırdığınız filmlere mutlaka göz atın.
Orta Çağ tarihi ve kültürü hakkında bilgi edinmekten keyif alıyorsanız Engizisyon İşkenceleri Nelerdi? başlıklı yazımıza da göz atmanızı öneririz.