Bellek; bilgi ve tecrübelerimizi kayıt altına alarak korumamızı ve gerektiğinde de çağırmamızı sağlar. Bellek çeşitleri türlere ayrılır, bu türlerden biri olan anısal bellek ise otobiyografik bilgileri kapsar. Diğer çeşitlerine baktığımızda ise; duyumsal, kısa süreli ve uzun süreli olarak üç ana başlığa ayrıldığını görüyoruz. Anısal bellek, uzun süreli bellek içerisindeki anlamsal/semantik ve işlemsel/prosedürler türleri arasında yer almaktadır.
Anısal bellek de diğer bellek türleri gibi çalışma stili konusunda bireysel farklılar göstermektedir. Yani, kişinin hafızasında sadece bir olayın tarihi yer alabileceği gibi tarihle birlikte pek çok detay da yer alabilmektedir.
Anısal Bellek / Epizodik Bellek
Uzun süreli hafızanın bir bölümü olarak karşımıza çıkan anısal (epizodik) bellek, epizodik bellek olarak da bilinmektedir. Anısal bellek içerisinde kişisel deneyimler yer alır ve genellikle otobiyografik bilgiler bulunur. Bir bilginin bubellek içerisinde yer alabilmesi için ise tekrar gerekmemektedir. Bilginin anısal belleğe yerleşebilmesi için kişide yoğun duygular uyandırmış olması ve önem arz etmesi yeterlidir. Anısal (epizodik) bellek sayesinde kişiler:
- Olayların akış sırasını,
- Olayla ilgili detayları,
- Olay anıyla ilgili detayları (hava sıcaklığı, renk),
hatırlamayı daha kolay gerçekleştirebilirler. Ayrıca uzun süreli bellek içerisindeki diğer türlere göre fazla kapasiteye sahip olan anısal bellek, daha güçlü olmasıyla da bilinmektedir.
Anısal Bellek Ne İşe Yarar?
Yaşanan olayları, deneyim ve tecrübeleri muhafaza eden anısal (epizodik) bellek bireyin ilerleyen yaşamında etkili rol alabildiği gibi duygusal anlamda da insanları besleyerek çeşitli önem arz eder. Anısal (epizodik) bellek sayesinde:
- Kişiler deneyimlerini hatırlayarak adımlarını daha sağlam atarlar.
- Yaşadıkları iyi ya da kötü yoğun duyguları hatırlayarak seçimler yaparlar.
- Kendileri için önemli olan olayları sosyal kaynakları ile de paylaşırlar.
- Yaşamın ilerleyen dönemlerinde akla gelecek hatıralar bırakırlar.
Yani anısal bellek hayatınızın film şeridi olarak akıllarınızda kalmasını sağlar. Bu yönüyle de güçlü ve kapsamlı kapasitesi özelliği ile öne çıkar.
Anısal Bellek Nasıl Çalışır?
Bir bilginin anısal (epizodik) bellek içerisine yerleşebilmesi için sık sık tekrar edilmesine gerek yoktur. Yani anısal bellek kolay çalışır ve çalışırken kişide bir farkındalık uyandırmaz. Ayrıcaanısal (epizodik) bellek için her gün çalışıyor ya da belirli zamanlarda aktif hale geliyor gibi söylemlerde de bulunulamaz. Bu bellek türü eğer kişi yoğun duyguya sebep olan bir olay yaşıyorsa aktifleşir ve bu anıyı saklar.
Güçlü kapasitesi sayesinde anısal bellek içerisindeki bir anının hatırlanması da yoğun bir çaba gerektirmez. Olayın üzerinden yıllar geçse de o an yaşanan duygular yine aynı şiddetiyle hatırlanır. Çünkü anısal bellek, duygularla ilgili hatıraların canlanması konusunda oldukça yeteneklidir.
Anısal Belleğe Örnekler
Kişisel yaşanmış olayların korunmasını sağlayan anısal (epizodik) bellek içerisinde yer alan bilgiler için şu örnekler verilebilir.
- Bıçakla elinizin kesildiği anı hatırlamak,
- İş başvurunuzun kabul olduğu anı hatırlamak,
- Özel günleri hatırlamak,
- Değerli bir eşyanızın kaybolduğu günü hatırlamak,
- Çok özlediğiniz bir kişi ile buluşma anını hatırlamak,
Yukarda yer olan olaylar anısal (epizodik) bellek içerisinde tüm detayları ile yer alır ve ilerleyen yaşamınızda sizlere yol gösterici özelliği olarak karşınıza çıkar. Yani, sizler için bir hatıra niteliği taşır.
Daha fazla ilgi çekici bilgi edinebilmek için Kişilik Tipleri ve Özellikleri Nelerdir? yazımıza da göz atabilirsiniz.
Sıkça Sorulan Sorular
Anısal Belleğin Diğer Adı Nedir?
Anısal bellek, epizodik hafıza olarak da bilinmektedir.
Anısal Bilgi Nedir?
Anısal bellekte konumlanan tüm bilgilerdir.
Anlamsal Bellek Türü Nedir?
Bu bellekte yaşam boyu öğrenilen ve bilinçli olarak hatırlanan bilgiler yer alır. Uzun süreli belleğin bir kısmıdır.