Yönetmen Bilal Dalkıran imzasını taşıyan Araf filmleri Türk sinemasının popüler işlerindendir. 2006’da yayımlanan ilk filmi (Araf) sırasıyla Araf 2: Cin Bebek Doğuyor, Araf 3: Cinler Kitabı, Araf 4: Meryem, Araf 5: Aile, Araf 6: Ölüm takip ediyor. Her bir yapım farklı karakterlerin hikâyesine odaklanıyor.
Araf, daha önce kısa film, reklam, klip çeken Dalkıran’ın ilk uzun metraj denemesidir. Özellikle korku türü hayranlarının heyecanlandıran seri gişede hatırı sayılır başarı elde etmiştir. Yazımızda, Bilal Dalkıran’ın Araf filmleri serisine dair bilmek istediklerinizi anlatıyor, gelen eleştiriler ile izleyici yorumlarını değerlendiriyoruz.
Araf (2006)
Araf filmleri serisinin ilk halkası Araf, 2006 yılında vizyona girdi. 43. Antalya Altın Portakal Film Festivali’nde ulusal yarışma bölümünde yarışan Türk filmleri arasında yer almıştır. Murat Yıldırım, Akasya Asıltürkmen, Kubilay Tunçer ile Yasin Şerif Tulun’un rolleri paylaştığı film, gerçek bir hikâyeye dayanıyor.
Dans akademisinde eğitim gören Eda (Akasya Asıltürkmen), birlikte olduğu Cihan’dan (Kubilay Tunçer) hamile kalır. Cihan evli ve çocuklu olduğu için Eda kürtaj yaptırma kararı alır. Daha sonra, dans akademisinden arkadaşı Cenk’le (Murat Yıldırım) evliliğinde tekrar hamile kalan Eda’ya, arafta kalan bir ruh musallat olur. Bu yüzden psikolojisi altüst olur. Elbette durumdan evliliği de etkilenecektir.
Gişede 126 bin 676 kişi tarafından izlenen film, korku türünü sevenler için heyecan yaratmıştır. IMDB puanı 2.4 olsa da filmin ünü ülke sınırlarını aşmış, Pathfinder tarafından Abortion adıyla DVD formatında Cadılar Bayramı’nda dağıtılmıştır. Amerikalı bir dağıtım şirketinin satın aldığı ilk Türk filmi olması nedeniyle Araf filmleri arasında önemli yere sahiptir.
“Geçmişin senden intikam almaya geldi” sloganıyla yayınlanan Araf, Amerikalı izleyicileri tarafından da beğenilmiştir. Özellikle müzikleri ile görüntülerine övgüler yağmıştır. Korku öğelerinin yerinde kullanımı, karanlık atmosferi, dini referansları, görsel efektleri, oyunculukların kalitesi dikkate değerdir. Özellikle Hayko Cepkin imzalı soundtrack da öne çıkıyor.
Araf 2: Cin Bebek Doğuyor
Araf filmleri 2018 yılında gösterime giren Araf 2: Cin Bebek Doğuyor’la devam eder. Dalkıran, 12 yıl aradan sonra, yine çarpıcı bir hikâye anlatır. Oyuncu kadrosunda bu kez Emre Kızılırmak, Cevahir Turan, Recep Aktuğ, Fatih Dağıdır yer alır. Temanın benzerliği nedeniyle devam filmi gibi görünüyor ancak hikâyeler de karakterler de farklıdır.
Filmde cin teması hâkimdir. Cin musallatına uğrayan eşi Kübra’yı (Cevahir Turan) kurtarmaya çalışan Ahmet’in (Emre Kızılırmak) hikâyesini izleriz. Mutlu evlilikleri olan, birbirini seven çiftin hayatının ortasında, ilk filmdeki gibi, yine sıra dışı olaylar yaşanır. Sara teşhisi konan Kübra her geçen gün daha kötüye giderken Ahmet olan biteni anlamlandırmaya çalışır.
Araf filmleri serisinin ilk halkası Araf ile başarılı bir işe imza atan yönetmen, bu yapımda yoğun eleştirilere maruz kalır. Bunlardan birkaçı;
- Hem ilk filmden hem de diğer Türk korku filmlerinden esinlenildiği,
- Senaryoda aksaklıklar bulunduğu,
- Diyalogların gerçekçi olmadığı,
- Hikâyede tutarsızlıkların yer aldığı,
- Efektlerin inandırıcılıktan uzak olduğu gibi eleştirilerdir.
Bunların yanı sıra başta Yasin (Fatih Dağıdır) olmak üzere oyunculuklar beğeni toplar.
Araf 3: Cinler Kitabı
İkinci filme aldığı eleştiriler Dalkıran’ı Araf filmleri çekmekten alıkoymaz. Üstelik bu kez arayı çok açmamıştır. 2019 yılında gösterime giren film, Cinler Kitabı alt başlığını taşıyor. Yine senaryosunda imzası bulunan yönetmene, Şafak Güçlü eşlik eder. Oyuncu kadrosunda Ufuk Başar Can, Mehmet Baştürk, Çağla Erdimen, Emre Özmen, Sevgi Akoğlu bulunuyor.
İlk iki yapımdan farklı olarak, Arda (Ufuk Başar Can) adlı çocuğun hikâyesi öne çıksa da cin musallatı nedeniyle benzer hikâye söz konusudur. Sekiz yaşında cinin ele geçirdiği Arda, ablası Nihal’in (Çağla Erdimen) yıllarca süren çabalarına rağmen kurtarılamaz. Ta ki Kitabü’l Azazil’i duyana kadar…
En yeni korku filmleri yazımız da ilginizi çekebilir.
Dalkıran, Kitabü’l Azazil’i hikâyesinin merceğine taşıyarak korku atmosferi yaratır. Nihal, sevgilisi ve arkadaşlarıyla birlikte, kitaptan faydalanarak kardeşini kurtarma girişiminde bulunur. Çok tehlikeli büyülerden birini yapmaya karar verir. Kardeşini kurtarsa da artık hepsi ölümün gölgesindedir. Çünkü Nihal, büyüyü uygulayarak Süleyman’ın Cinleri’ni uyandırmıştır.
Kitabın gerçekliğinin muğlaklığı, hikâyeye de sirayet ederek korku unsurlarının etkisini azaltır. Üstelik diğer Araf filmleri halkalarında kurtarıcı olan oyunculuklar da yoktur. Bu nedenle Mehmet Baştürk dışında oyuncular hayli amatör bulunur. Makyajlar, efektler, senaryo eleştirilir ve günümüz sinema teknolojisinin imkânlarından yeterince faydalanılmadığı konusunda izleyiciler ortak paydada buluşur.
Araf 4: Meryem
Araf filmleri için yapılan eleştiriler Dalkıran’ın seriye devam etmesine engel teşkil etmez. Ancak eleştirileri dikkate almış olacak ki yönetmenliği de senaryoyu da Gökhan Arı’ya emanet etmiş. 2020’de yayınlanan filmde Berrak Öztekin, Efsun Akkurt, Derya Şen Akbacak, Damla Özovalı gibi isimler yer alıyor. Görüntü yönetmenliğini Emre Yılmaz’ın üstlendiği film Şile’de çekilmiş.
Film, öğretmenliğe yeni başlamış Meryem ile öğretmen arkadaşı Güzide’nin başından geçenlere odaklanıyor. Bir süreliğine Meryem’in teyzesi Nurten’in yanına yerleşen arkadaşlar, diğer filmlerde de öne çıkan doğaüstü olaylara şahit olur. Meryem bunları yalnızca kendisinin yaşadığını sanırken Güzide’nin de benzer durumda olması işleri iyiden iyiye gizemli hale getirir.
Her ne kadar karakterler yaşananlara anlam veremese de, hatta çoğu zaman kendi psikolojilerini sorgulasalar dahi Nurten olan bitenin nedenine hâkimdir. Geçmiş sırlarla, günahlarla örülüdür. Her şeyin bedelinin ödenmesi gerektiğini düşünür. Ancak bedeli ödeyecek kişi, ona göre kendisi değildir. Böylece ilginç olaylar gelişir.
Önceki Araf filmlerine getirilen eleştiriler yönetmeni yolundan alıkoymasa da yeni filmlerin, izleyicilerden geçer not almadığını görüyoruz. Senaryoda ve yönetmen koltuğunda yapılan değişiklik serinin akıbetini kurtarmaya yetmemiş gibi görünüyor. İzleyici yorumları genel itibarıyla olumsuz eleştiriler barındırıyor. Özellikle görsel efektler ile ses tekniklerinin çağın elverdiği imkânların gerisinde kaldığından bahsediliyor.
Araf 5: Aile
Araf filmleri ekibinin önceki kadrosuna bakınca yine değişiklik yapıldığı dikkat çekiyor: Yönetmen koltuğunda Uğur Kaplan var. Biral Dalkıran ise Asuman Şener Dalkıran ve Uğur Kaplan’la senaryo ekibinde. Haliyle ilk anda yeni bakış açısıyla farklı yollara gidileceğinin sinyallerini veriyor. Oyuncu kadrosunda karşımıza Murat Ercanlı, İrem İpek, Tuğgül Küçükoğlu, Can Suoruç, Zeynep Turpçu çıkıyor.
Aile alt başlıklı film, görünenin ardındaki gerçeklerden yola çıkıyor. Erkek arkadaşı Kadir’in intiharı sonrası sarsılan ve ailesine destek olmak amacıyla birkaç gün yanlarında kalan Zeynep, eve musallat olan bir varlığın, kendisine gösterdikleri ile olayın iç yüzünü çözmeye çalışır. Fakat kendini iki âlem arasında kaybolmuş sürüklenirken bulur: Araf’ta kalmıştır.
Dalkıran’ın kullanmayı sevdiği “Araf’ta kalma” motifi burada da karşımıza çıkıyor. Serinin diğer filmleriyle neredeyse birebir aynı olay örgüsü göze çarpıyor. Tek fark, bu kez varlığın insana değil de eve musallat olması. Dolayısıyla serinin önceki filmlerini izleyen kişiler için, ne yazık ki, beklenmedik sürprizler yaratmıyor, merak unsurunu canlı tutamıyor. Ne yazık ki görsel efektler ile görüntü kalitesi yine sınıfta kalıyor, izleyicileri memnun etmeye yetmiyor.
Araf 6: Ölüm
19 Mayıs 2023 tarihinde vizyona giren Ölüm, Araf filmleri serisinin son halkası. Daha vizyona girmeden tüyler ürpertici afişiyle dikkatleri çeken film, tanıtımlarıyla büyük ses getirdi. Daha önce eleştiri yağmuruna tutulsada türün takipçileri böylesi haberlere kayıtsız kalamıyor gibi görünüyor. Film, yaşanmış olaydan esinlenildiği için ayrıca dikkat çekiyor.
Türkiye ve Amerika’da çekilen Ölüm, ilkokul öğretmeni Yavuz’un başına gelen sıra dışı olayları ele alıyor. Sınıfına gelen Amber isimli kızdan sonra hayatının seyri değişen, kendini anlamlandıramadığı olayların ortasında bulan Yavuz, daha önce rüyasında gördüğü Amber’den şüphelenir. Hayalle gerçek arasında savrularak gerçeklerin peşine düşer.
Dalkıran, hem insan ilişkilerine hem de gizemli olaylara yer verdiği filminde izleyicilerin kendinden izler bulacağı iddiasındadır. Korkuyla gerilimi harmanlayarak anlattığı hikâyenin oyuncu kadrosuyla şöyle: Gökhan Eryılmaz, Esenay Kılıç, Şengül Kaya, Batuhan Soncul, Ekin İklim Çayoğlu, İrem Büğrüoğlu.
Yapımın, Amerika ayağında kullanılan mekânda çekim izni için verilen astronomik fiyatsa göze çarpıyor. Historical Sunset Square’de yapılacak çekimler için 100.000 TL’yi aşan bir ödeme yapıldığı konuşuluyor.
Sıkça Sorulan Sorular
Araf Filmleri Hangi Sırayla İzlenmeli?
Araf filmleri 2006-2023 yılları arasında art arda çekilmiştir. Yönetmen Bilal Dalkıran, hepsinde başka bir konuyu ele alarak farklı karakterler kullanır. Filmleri sırayla izlememek kurguda kopukluğa neden olmaz, hikâyeleri anlamanızı engellemez. Dolayısıyla filmler birbirinden bağımsız izlenebilir.
Araf Filmlerinin Senaristi Kimdir?
Bilal Dalkıran serinin, dördüncü ve altıncı filmleri hariç, senaryolarını da kaleme almıştır. Ancak Dalkıran’a, birinci filmde Hakan Bilir; üçüncü filmde Şafak Güçlü; beşinci filmde Asuman Şener Dalkıran’la Uğur Kaplan eşlik etmiştir. Dördüncü filmin senaryosu Gökhan Arı’ya, altıncı filmin senaryosu ise Vural Tumbar’a aittir.
Araf 6: Ölüm Çıktı Mı?
Biray Dalkıran’la Tarık Karakulak’ın ortak yönettiği, Vural Tumbar’ın kaleme aldığı merakla beklenen Araf 6: Ölüm 19 Mayıs 2023 tarihinde vizyona girdi.