Biyolojik Birikim Nedir? Zararları Nelerdir?

İnsanların doğa ve çevre dengesini sağlamaya çalışması uzun yıllardır üzerinde durulan bir konu. Üretirken tüketmek ve bu dengeyi koruma çalışmalarına ağırlık vermek ise akıllarımıza sonradan gelen noktalardan. Doğadan ham olarak aldığımız maddeleri işleyerek ve çoğunlukla kimyasallarla karıştırarak tüketime hazır hale getiriyoruz. Peki bu döngüde tek yaptığımız tek şey üretip tüketmek mi? Elbette hayır. Besin zinciri olarak bildiğimiz aktarımlar ile her canlıyı gezen besin maddelerini de bir hayli etkiliyoruz. Bu etkilerin sonucu ise biyolojik birikim gibi günümüzde çok tartışılan konulara pencere açıyor. “Biyolojik birikim nedir? Zararları nelerdir ve biyolojik birikim nasıl dengeli bir şekilde sağlanır?” gibi başlıklar ile farkındalık oluşturmak istedik.

Canlılar arasında besin tüketimi ile gerçekleşen enerji akışında kullanılan doğal olmayan maddeler giderek birikerek zararlı bir hale gelir. Biyolojik birikim olarak tanımlanan bu birikimler her canlının sağlığını bozmakta ve gelişimini etkilemektedir. Biyolojik birikim nedir ve zararlarını nasıl hissederiz, hep birlikte görelim.

Biyolojik Birikim Nedir?

İnsanlar olarak doğayla iç içe bir şekilde yaşamak ve onun sayesinde soluduğumuz hava ile hayatta kalmak zorundayız. Doğa bizlere bunları karşılıksız olarak sunarken bizler doğanın verdikleriyle yetinmeyerek ondan hep daha fazlasını alıyoruz. Ağacı alıp kimyasal ile kağıt haline getiriyor sonrasında kağıttan olan broşürleri toprağa atıyoruz. Doğa sürekli kendini yenileme özelliğine sahip olsa da kendinden olmayanı kabullenme konusunda pozitif davranmamaktadır.

Kuşların yediği otlardan, denizlerde plastik ile beslenen ve sonrasında soframıza gelen balıklara kadar günlük hayatta birçok biyolojik birikim örneği ile karşılaşmaktayız. En net anlatımı ile biyolojik birikim nedir sorusunun cevabı besin zincirindeki katkı maddelerinin besin döngüsüne katılmasıdır olarak tanımlanabilmektedir.

Biyolojik Birikim ve Besin Zinciri İlişkisi

Fen derslerinden bu yana hatırladığımız besin zincirini bilirsiniz. Piramit gibi farklı şekiller yardımıyla açıklanabilir ve doğaya ait beslenme döngüsünü zihinlerimize kazımıştır. Otçullar, etçiller, hem etçil hem otçular gibi farklı kategorilerde oluşturulmuş basamakların sonu her daim insana çıkmaktadır.

Bu demektir ki bizler her ne kadar doğaya duyarlı üretim tesisleri de kursak, fabrika bacalarımıza filtreler takıp geri dönüştürülmüş kıyafetlerde giysek biyolojik birikime katkıda bulunabiliyoruz. Özellikle tarım ilaçlamalarında kullanılan zehirli maddeler biyolojik birikimi henüz daha ilk basamaktan yani topraktan başlatmaktadır. Buna bağlı olarak da biyolojik birikim, besin zinciri ve insana zararları ayrılmaz bir bütün haline gelmiştir. Biyolojik birikim zararları tamamıyla yok edilemese de azaltılabilmektedir.

Biyolojik Birikim Zararları Nelerdir?

Çevreyle olan bağımızı iyileştirme çabalarımız son hızla devam ederken gündeme gelen biyolojik birikim konusunun vücudumuza ve çevremize olan zararlarından bazıları şu şekildedir:

• Besinlerden aldığımız atık maddeler yaşamsal fonksiyonlarımızı yerine getiren organlarımıza zarar verebilir.
• Alınan atık maddenin türü bilinmemekle birlikte hangi organımıza nasıl etki edeceğini de kestirmek güçleşir. Sinirsel ya da fiziksel olarak sekteye uğrayan vücut sağlığımızın sebebi biyolojik birikim olabilir.
• Besin zincirinin en üst basamağında yer alan insan kategorisi uzun yıllardır biyolojik birikime maruz kalmaktadır. Bu alışkanlık haline gelen ve doğalını unuttuğumuz yaşam döngümüz bizlerin DNA’larını değiştirmektedir.
• Biyolojik birikim zamanla doğal döngünün bir parçası haline gelmiştir. Fakat bunun artmaması ve gelecek nesillere daha fazla katkı maddeli bir yaşam düzeni bırakılmaması adına dikkat edilmelidir.

Biyolojik birikimin zararları bir anda olmasa da yıllar içinde açığa çıkmaktadır. Nesilden nesile hastalıklara karşı değişen bağışıklık sistemi biyolojik birikime bir örnektir. Aynı zamanda eski çağlardan itibaren farklılaşan hastalıklarda buna örnek gösterilebilir. İnsanlar olarak doğadan aldığımız her şeyi daha iyi bir hale getirdiğimizi düşünerek süslü pazarlama yöntemleriyle tekrar hayatımıza soktuğumuz bir düzenin içinde yaşıyoruz. Bu düzende belirli şeylere dikkat ederek özellikle az tüketerek biyolojik birikimi yavaşlatabiliriz.

Biyolojik Birikim Nasıl Önlenir?

Biyolojik birikimin temelinde ticaret dünyası yatıyor diyebiliriz. Aklınıza gelebilecek her türlü kara, liman ve demiryolu taşımacılığı ile gerçekleşen ticari süreçler biyolojik birikimi arttırmaktadır. Taşımacılıkta kullanılan petrol ve yakıtlardan, kişilerin bu süreçlerde bıraktığı kişisel çöpler ve karbon ayak izlerine kadar her birim biyolojik birikim için artıştır. Peki biyolojik birikim için bireysel olarak nasıl önlemler alabiliriz?

• Birinci adım kişisel atıklarımızı azaltmaktır. Ambalajlı ürünlerden uzaklaşmak buna en büyük çözümdür. Aklınıza gelebilecek her detay bu süreci yavaşlatmaya yardımcı olur.
• Pazar çantası kullanmak, cam pipetlerinizi yanınızda taşımak.
• Ahşap ürünleri tercih etmek.
• Tasarruflu ampullere geçmek ve kullanılmayan her prizi fişten çekmek.
• Evimizdeki çöpleri ayrıştırarak atmak.
• Evsel atıkları toprağa gömmeyi alışkanlık haline getirmek.
• Yaşam tarzımıza uygun olarak daha az tüketime yönelmek.
• Geri dönüştürülmüş ürünleri kullanmak ve geri dönüşüme katkıda bulunmak.
• Özellikle giyim sektöründe kıyafetleri bağışlamak ve dönüşümüne izin vermek.
• Kozmetik alanında daha uzun ömürlü markalara yatırım yapmak.
• Tarım ve ilaçlamada daha az kimyasal içeren ürünleri kullanmak.

Biyolojik birikimi önlemek küçük adımlarla başlayarak büyük etkiler yaratabilir. Sizlerde hayatınızda yapacağınız ufak değişiklikler ile hem kendinizin hem de gelecek nesillerin sağlıklı bir dünyada yaşamasına katkıda bulunabilirsiniz.

Biyolojik birikimi önlemenin önemli yollarından biri de tüketim çılgınlığının önüne geçebilmek. Peki, nedir tam olarak tüketim çılgınlığı? İşte detaylar yazımızda: Tüketim Çılgınlığı ve Lüks Tüketim Anlayışı