Dünya müzik tarihinin en eski ve gelişmiş kültürlerinden biri Gürcülere aittir. Kendi milli müzik şeklini ruhani bir hava ile birleştiren Gürcü müzik kültürü, çok sesli halk müziğinin de öncülerinde olmuştur. Geleneksel Gürcü Halk Müziği’nin tarihi 4. yüzyıla kadar uzanır. Özellikle 20. yüzyılın ilk çeyreği ile beraber, Gürcü halk müziği de hak ettiği değeri ve ilgiyi görmeye başlamıştır.
13. yüzyıl zamanlarında da müziğin farklılığı ve dini havası iyice doruk noktasına ulaşmıştır. Bu kadar köklü ve gelişmiş bir müzik kolu olan Gürcü halk müziği de kendi kahramanlarını zaman içerisinde çıkarmaya başlamıştır. Bunlardan en önemli ve en büyüklerinden biri de “Gürcistan’ın Sesi” mahlası ile tanınan Hamlet Gonashvili’dir. Peki Hamlet Gonashvili kimdir?
20 Haziran 1928 yılında dünyaya gözlerini açan sanatçı, elem bir kaza sonucu bir elma ağacından düşerek 1985 yılında hayatını kaybetmiştir. 57 yıllık hayatına sayısız eser bırakarak hem Gürcü Halk Müziği’ne hem de dünya müzik mirasına hizmet etmiştir.
Gonashvili, dünyanın en önemli ve ünlü korolarından Rustavi Koro’sunda yer almaktaydı ve kendisi için “Gürcü müziğinin önce öğrencisiydi sonra da öğretmeni oldu” yorumları yapılmaktadır.
Hamlet Gonashvili’nin Yaşamı
Gonashvili, yaşamı boyunca pek çok ulusal ödülün sahibi olmuştur. Yine dünyanın sayılı bestecilerinden Giya Kancheli’nin öğretmenliğini de yapmıştır. Giya Kancheli, Üçüncü Senfonisi’nde Gonashvili’nin sesinden ilham almıştır ve Hamlet Gonashvili bu eserde solistlik yapmıştır.
Kariyerinin en verimli döneminde hayatını kaybeden Gonashvili’nin, 1985 yılında çıkan JARO albümü, en büyüleyici performanslarından oluşan bir potporidir. Ek olarak, etnik kökeni Gürcü olan Stalin, Hamlet Gonashvili’ye büyük bir hayranlık beslemekteydi.
Şu anda bile orta yaş üstündeki herhangi bir Gürcü’ye sorulduğu zaman, gözleri dolu dolu Hamlet Gonahsvili’yi anlatması mümkündür. Hatta bir Gürcü’ye sorulduğunda, Gonashvili ile ilgili dizdiği methiyeleri herhangi bir sanatçı için söylemesi mümkün müdür bilinmez.
Hamlet Gonashvili’nin En Ünlü Şarkıları Hangileridir?
Sadece Gürcistan değil, dünya üzerinde de kabul görmüş sanatçılardan biridir Hamlet Gonashvili. Kendisi ile ilgili bir hikâyeye göre, bir Japonya konseri sırasında şarkı söylemeye başladığında seyirciler şaşkınlıklarını gizleyemezler. Kendisinden ağzını açmasını isterler. Çünkü iddialarına göre bir insandan böyle bir sesin çıkması imkansızdır ve Hamlet Gonashvili bu hüzünlü ve büyüleyici sesi çıkarabilmek için ağzında bir şey taşıyordur.
Sesi ve tarzı ile Hamlet Gonashvili dünya müzik tarihinde de kendini ayrı bir noktaya koymaktadır. Öyle ki 2001 yılında Avrupa’da müzik uzmanlarınca yapılan bir ankette, Orovela isimli şarkısı “Gelmiş Geçmiş En Hüzünlü Şarkı” unvanını almıştır. Çok güçlü bir ses, çok güçlü bir kimlik ve bir ulusun kendi umudunu, hüznünü, geleceğini yüklediği kişidir Hamlet Gonashvili. Bu kadar güçlü seslerin bir insandan bu kadar naif bir şekilde çıkması oldukça imkânsız bir durumdur. Gonashvili, sesi ile insanları sık sık hüzne boğabilir. Hüzün, Gonashvili’nin şiir yazma biçimidir.
Hamlet Gonashvili’nin şarkılarını şu an pek çok sanatçıdan dinlemek mümkündür. Dünya müziğine, evrensel olmayan bir dildeki müziği ezberletecek ve unutturmayacak kadar güçlü bir yapıya sahip olan Hamlet Gonashvili’nin sayısız büyük eserlerinden bazıları şunlardır:
- Orovela,
- Tsintskaro, aynı zamanda 1979 yapımı “Nosferatu the Vampyre” filminde şarkı yer almaktadır.
- Satrpialo, Stalin’in en çok beğendiği eserdir.
- Chela,
- Gaprindi Shavo Mertskhalo,
- Kakhuri Nana,
- Berikatsi Var
Sovyetlerin dağılmasından sonra Gonashvili’ye ait bazı kayıtlar yok olsa da kurtarılabilen kayıtlarının büyük bir bölümü Spotify, Youtube ve Apple Music platformlarında bulunmaktadır.
Rustavi Topluluğu
Hamlet Gonashvili kimdir sorusunu daha iyi yanıtlayabilmek için rustavi topluluğunu da tanıtmamız gerekir. 1968 yılında Gürcü sanatçı Anzor Erkomaishvili tarafından kurulan Rustavi Topluluğu, dünyanın en önemli ve yetkin müzik topluluklarından biridir. Koro, 2001 yılında UNESCO Pacha Ödülü’ne layık görülmüştür. Bu ödül topluluğa; polifonik şarkı söyleme icrasının devamı, korunması ve tanıtımının yapılması için verilmiştir.
Rustavi Korosu, kendilerine özgü halk kostümleri, çok sesli müzikleri ve dansları ile oldukça karakteristik özellikler taşımaktadır. Topluluk, müziklerini danslar ile de süsleyerek kaliteli performanslar ortaya çıkarmaktadır. Kurucuları Anzor Erkomaishvili’nin vizyonu, topluluğun icra ettiği Geleneksel Gürcü Halk Müziği’ni evrensel bir hale getirmektir.
Özellikle Hamlet Gonashvili’nin katılımı ile koro, uluslararası bir hal almanın yanı sıra birden fazla halk müziğini dünya sahnesine çıkarma konusunda da öncü olmuştur. Hatta şu an bile Rustavi Topluluğu’nun seslendirdiği şarkılar dünyanın pek çok yerinde yeniden yorumlanmaktadır. Topluluğun modern dünyada da bilinmesini sağlayan olay ise, içerisinde Tsintskaro adlı halk ezgisi olan şarkının da yer aldığı Mirangula adlı albümdür.
Eğer başarılı insanların hayat hikayelerini okumaktan hoşlanıyorsanız Hasan Aydın Kimdir? başlıklı yazımıza da göz atabilirsiniz.