Monografi; bilimsel alanlarda herhangi bir konu, yazar ya da olgu üstüne bir kitap formatında yazılan eserlerdir. Edebiyattaki araştırmacı yazarlar ya da akımlar üstüne yazılan yazılar da bilimsel ve monografi türünde ele alınan yazı türlerindendir. Monografi, tek yazı anlamına gelmektedir. Bütünsel yerine spesifik olarak konuların ele alınması, bu yazılara monografi denmesinin sebebidir. Ve böylece “Monografi nedir?” sorusunun cevabını bizlere açıklar. Monografiler ayrıca biyografiye benzer şekilde bir kimsenin;
- Hayatı
- Kişiliği
- Başarıları
- Ürettiği eserler
üstüne yazılan “ayrıntılı” inceleme eserleridir. Hakkında yazılan kişilerin özel hayatı ve sır perdesini aralayan kısımlar uzun uzadıya, kimi zamansa belgelere dayandırarak yazılan yazılar da monografi olarak adlandırılır.
Monografiler tek yönlü ya da çok yönlü olabileceği gibi, aynı zamanda öznel ya da nesnel yaklaşımla da yazılıyor olabilirler. Söz konusu olan öznel yaklaşım, monografi türünde yazıyı ortaya koyan yazarın, kişisel görüşlerini yansıtabilmesini kapsar. Yazımızın devamında monografinin türlerini ve kullanım alanlarını inceleyeceğiz, keyifli okumalar!
Monografi Kelimesinin Anlamı Nedir?
Bilimsel değer taşıyan alanlarda yazılan analiz yazılarına monografi denmektedir. “Mono” kelimesi, Latince’de tek anlamına gelirken, “grafi” kelimesi ise yazı anlamını taşır. Bu iki kelimenin birleştirilmesi ilk oluşan “Monografi” terimi ise Türkçeye Fransızcadan geçmiştir. Fransız dilinde “Monographie” olarak adlandırılan kelimenin kullanım alanı hukuk, sosyoloji ve psikoloji gibi çok çeşitli bilimlere de yayılmıştır.
Monografi Türleri Nelerdir?
Monografinin türleri, yazılan yazıda ele alınan konulara göre değişiklik göstermektedir. Genel olarak monografinin kapsayabileceği konular şunlardır:
- Mekan
- Eser
- Tarihi veriler ve olaylar
- Bilimsel konular
- Bilimsel konulardaki nicelik ya da nitelikler
- Herhangi bir konu ile ilgili bakış açısı türleri
Görüldüğü üzere monografi, birçok genel ve özel konuyu kapsayabilmektedir.
Monografinin Kullanıldığı Diğer Alanlar
Monografinin ne olduğu incelenirken, aynı zamanda monografi kelimesinin edebiyat dışında kullanımın alanı olduğunu da unutmamak gerekir. Bu terim, hukuk, sosyoloji ve felsefe gibi alanlarında da sıklıkla kullanılır.
Hukukta Monografi Ne Demek?
Bilindiği üzere Anayasal Hukuk üstüne çeşitli inceleme yazıları bulunmaktadır ve bu yazılar, hukuk alanında uzman kişilerce yazılmaktadır. Monografi kavramı, tıpkı edebiyat alanında olduğu gibi, hukuk alanında da kullanılan bir yazı türüdür.
Anayasa Hukuku üstüne yazılan inceleme yazılarının aksine monografi, anayasada yer alan tek bir konu üstüne yazılan ve anlaşılmayan kısımlara ışık tutan yazı türüdür. Yani Anayasa Hukuku incelemesi genelken, monografisi özeldir ve tek bir konuya ya da duruma yoğunlaşır.
Sosyolojide Monografi Nedir?
Monografi, sosyoloji bilim dalında sıklıkla kullanıla bir inceleme yazısı türüdür. İlk kez Le Play tarafından ortaya konan sosyolojik monografi türündeki eser, tıpkı doğa bilimlerinde yapıldığı gibi sosyoloji alanında da nesnel çıkarımlara yer verilmesi gerektiğini desteklemiştir. Sosyolojik monografi yazılarında incelenen birimlerden bazıları şunlardır:
- Aile
- Köy
- Sınırlı toplumsal konu ya da sorunlar
- Nüfus
Felsefede Monografi Nedir?
Herhangi bir felsefi akımı ayrıntılı olarak betimleyen ve inceleyen yazı türüne felsefi monografi denir. Bu yazılar; felsefeciler, dönem felsefeleri, belli akımlar ya da görüşler üstüne olabilirler.
Felsefi monografi yazımındaki önemli nokta, söz konusu yazının yazılma sürecini tamamen bir bilim odaklı şekilde yürütmektir. Tartışılan konularda ya da yazıda ortaya konmak istenen gerçek, mutlaka bilimsel bir yön taşımalıdır.
Monografi Özellikleri Nelerdir?
Monografinin özellikleri, yazılan konu ve bilim dalına göre farklılıklar içermektedir. Bir mekan, edebi tür, akım, yazar ya da tamamen akademi bir konunun ayrıntı noktalarını tartışan bir yazı çeşidi olarak karşımıza çıkabilir. Genel olarak, monografiyi diğer yazı türlerinden ayıran özellikler şunlardır:
- Monografide konu yüzeysel şekilde değil, derinlemesine olarak ele alınır.
- Monografi yazıları, deneme ya da makalenin aksine kitap formatındadır.
- Monografide konuyu ele alırken, yalnızca içeriğinden değil; konunun diğer muadili olan versiyonlarından farkları da açığa çıkartılır.
- İncelenen konu tüm detaylarıyla işlenmelidir.
- Röportaj ya da anket gibi çoklu verilere ulaşmayı sağlayan yöntemlere monografide başvurulur.
Monografi ve Biyografi Arasındaki Fark Nedir?
Biyografi, çoğunlukla ünlü bir kişinin hayatını, eserlerini ve kişisel hikayesini konu alan yazı çeşididir. Monografi de tıpkı biyografide olduğu gibi, şahısların hayatlarını inceleyen yazılar olarak karşımıza gelebilir. Her ne kadar bu iki konu birbirine benzer olsa da monografi, biyografiyi kapsamaktadır ve konuyu biyografide olduğunun aksine, çok daha ayrıntılı şekilde incelemektedir. Monografide, çözümlenmemiş konular bulunmaz. Yazı içerisinde bahsedilen ayrıntıların tamamı net şekilde ve soru işaretine yer vermeksizin açıklanmalıdır.
Eğer monografi ve biyografi arasındaki farkı öğrenmek ilginizi çektiyse Sohbet ve Fıkra Arasındaki Farklar Nelerdir? yazımıza da göz atabilirsiniz.