“Network marketing nedir ve nasıl yapılır?” sorusunu yanıtlamadan önce ağ pazarlaması da denilebilecek bu satış yöntemine hemen herkesin aşina olduğunu söyleyebiliriz. Biz de hazırladığımız yazımızda, bu satış yöntemini tüm yönleriyle ele alarak tam olarak ne ifade ettiğine bakacağız.
Network Marketing Nedir?
Network marketing, en basit tabirle öneriler yoluyla ürün satmaktır. En azından birçok insanın network marketing ile ilişkilendirdiği şey budur. Aslında modern konseptin arkasında çok daha fazlası vardır.
Network marketing veya çok katlı pazarlama olarak da anılan network marketing hemen hemen tüm sosyal katmanlara yayılmış bir pazarlama stratejisi izlemektedir. Kulağa oldukça mantıklı gelen bu pazarlama fikrinin arkasında ise ekonomik krizin etkisiyle doğan yenilikçi anlayışlar yatmaktadır.
Network Marketing’in Tarihi
Network marketing, bir pazarlama stratejisi olarak ABD’deki ekonomik kriz nedeniyle 1930’ların başlarında gelişmiştir. Ekonomi harap olduğu o günlerde, iş insanları sistemi yeniden inşa etmek için yeni modeller arıyorlardı.
Önemli bir stratejik bulgu, tavsiyelerin bir müşterinin satın alma kararı üzerinde büyük bir etkisi olduğu gerçeğiydi. Bir arkadaşınız veya tanıdığınız size belirli bir ürünü önerirse, onu rakip ürünlerden daha çok tercih etme eğilimi gösterirsiniz. Bunu pazarlama uzmanları o zamanlardan fark etmişlerdi.
Tavsiyeye dayalı satış, network marketing olarak da bilinen satış stratejisinin temelini oluşturdu. Bu temele göre; bir şirket, satış ortakları oluşturur ve onlara hem test etmeleri hem de arkadaşlarına ve tanıdıklarına satmaları için ürünler verir. Böylece ürün hakkında tavsiye veren tanıdığınız size ürünü de sunmuş olur.
Network Marketing Nasıl Yapılır?
“Bu tür satışları karakterize eden nedir?” diye soracak olanlar için bu stratejinin basit bir cevabı var: ulaşılabilirlik! Bu pazarlama stratejisinde, bir şirket ürünlerini hızlı ve doğrudan biçimde son tüketiciye satabilir. Ürünleri satan aracılar veya dükkanlar yoktur. Dolayısıyla tavsiye edilen ürünlerin tamamı hemen o an ulaşılabilir haldedir.
“Network marketing ne satıyor?” sorusunun cevabı ise oldukça çeşitlidir. Network marketing yöntemiyle hemen her türlü ürünün satışını gerçekleştirmek mümkündür.
Bu satış stratejisinin bir diğer özelliği ise müşterilere ortaklık imkânı sunmasıdır. Bir müşteri, network marketing ile satış ortağı olma ve kar marjlı, komisyonlu ürünlere yaptığı yatırımı tekrar kazanma fırsatına sahip olur.
Yatırım ile müşteri kendisi satış ortağı olur ve ürünleri alış fiyatından teslim alır. Kâr marjı, satış fiyatı arasındaki farktan doğar. Bu, sistemin büyük bir ağ üzerinden para kazanmak ve çok fazla satış yapmak için çalışmasını sağlar.
Malları satmanın yanı sıra, satış ortaklarını işe almak da network marketing iş modelinin bir parçasıdır. Ana şirket bunun için ortaklara komisyon öder.
Saadet Zinciri mi Network Marketing mi?
Network marketing aracılığıyla gerçekten para kazanılıp kazanılmayacağı sorgulanabilir. Yoksa bu strateji, müşterinin, birçok küçük ortak ürünle sınırlı kaldığı ve hatta bazen borca girdiği, yalnızca büyük satış ortakları için yüksek karlar sağlayan sözde bir piramit şeması mıdır? Bu sorunun çeşitli cevaplarını pratik olarak bulmak mümkündür.
Öncelikle şunu belirtmek gerekir ki network marketing, her firma tarafından aynı şekilde uygulanmamaktadır. Firmalar arasında strateji ve ürünler farklılık gösterir. Bu nedenle tüm modeli tek bir şablona uygun olup olmamasına göre değerlendirmek mümkün değildir.
Yasa dışı piramit şemaları da kimi zaman network marketing olarak anılmaktadır. Ülkemizde “saadet zinciri” olarak da anılan bu yöntem genellikle hüsranla sonuçlanmaktadır. Bu durum zaman zaman karşımıza network marketing dolandırıcılığı olarak da çıkmaktadır. Bir pazarlama stratejisinin ise bu tür bir strateji mi yoksa ciddi network marketing mi olduğunu dışarıdan bir bakışla söylemek ise genellikle zordur.
Şüpheli sağlayıcılar genellikle agresif bir şekilde yeni satış ortaklarını işe almaya odaklanır. Ürün ikincil olarak kabul edilir ve potansiyel ortağın uygunluğu ve motivasyonu ihmal edilir. Bu senaryoda ürünün “hayranı” değilseniz, başkalarına ilham vermeniz zor olacaktır.
Gerçek network marketing de ise önemli olan ürünün satışıdır. Yeni üyeler kazandırmak ise ikincil bir işlem haline gelmektedir. Ancak network marketing ile çalışmaya başlayanların da ciddi disipline ihtiyaçları vardır. Temel olarak, network marketing bağımsız bir faaliyettir. Bu nedenle, her gün “iş” üzerinde çalışmak için yüksek derecede disiplin ve motivasyon temel bir gerekliliktir.
Network Marketing Avantajları
Network marketing stratejisi hem firma sahipleri hem de çalışanlar için bazı avantajlar sağlamaktadır. Bunlar:
- Halihazırda çalışmakta olan bir şirketin satışına katılım sağlanır. Bu da çalışanlar için avantajlı bir durumdur.
- Ürünleri satarak para kazanıldığı için efor kadar kardan bahsedilir. Dolayısıyla “daha az” çalışanlar daha az kazanacakları için haksız rekabet yoktur.
- Yeni ortaklar ve onlardan kaynaklanan komisyon aracılığıyla daha fazla kazanmak mümkündür.
- Pasif gelir elde edilebilir.
- Yüksek başlangıç yatırımı gerekmez.
- Esnek çalışma sebebiyle ekstra para kazanmak için ana işin yanı sıra network marketing de tercih edilebilmektedir.
- Mobil çalışma sayesinde genellikle evden rahatça çalışmak mümkündür.
- Açık zaman yönetimi de bir başka kolaylık sağlayan faktördür.
Tüm bunlar, özellikle network marketing ile satış yapanlar için dile getirilebilecek avantajlardır.
Network Marketing Dezavantajları
Her işin olduğu gibi network marketing ile çalışmanın da bazı dezavantajları vardır. Bunlar ise:
- Bazı durumlarda, başlamak için büyük miktarlarda ürün satın alınması gerekir. Ayrıca kimi durumlarda finansal taahhüt gereklidir, ancak bu aynı zamanda finansal bir risk de oluşturur.
- Ürün veya şirket tartışmalı ise ürünlerin umulan oranda satılmama riski vardır.
- Disiplin ve satış yeteneği gereklidir.
- Yeterli ürün satmak için satıcı üzerinde psikolojik baskı oluşabilir.
- Geniş ağ bir avantaj sağlarken tam tersi dezavantajlı bir durum haline gelecektir.
Tüm bunlar da network marketing stratejisinin dezavantajlı durumlarıdır.
Türkiye’deki Network Marketing Şirketleri
Dünyanın hemen her yerinde olduğu gibi Türkiye’de de network marketing yöntemi ile satış yapan şirketler bulunmaktadır. Bunlardan bazıları pazarlama alanında dev isimlerdir. İşte Türkiye’de faaliyet gösteren en meşhur network marketing şirketleri:
- AVON,
- Farmasi,
- Forever Living Turkiye,
- Herbalife,
- Huncalife,
- Oriflame,
- Tupperware gibi kimi yerli kimi dünyaca ünlü şirketten bahsetmek mümkündür. Bazılarının dünya pazarında ciddi satışlar elde ettiğini söyleyebiliriz.
AVON, Tupperware, Oriflame gibi şirketler, network marketing yönteminin oldukça başarılı olabileceğinin ispatı niteliğindedir. Örneğin AVON kozmetik şirketinin tüm dünya genelinden 6 milyonu aşan satış temsilcisi bulunduğu bilinmektedir. Bu da yöntemin yalnızca “saadet zinciri” olmadığının ispatı niteliğindedir.
Pazarlama için kullanılan pek çok yaratıcı yöntem bulunmaktadır. Bunlardan bir tanesini daha öğrenmek isterseniz Dark Marketing Nedir? Dark Marketing Örnekleri Nelerdir? yazımıza göz atabilirsiniz.