Kutuplar üzerindeki buzulların erimesi ve bu erimenin açtığı yan etkiler, dünya sıcaklığının yer yıl düzenli olarak artmasına neden oldu. Bu yıl ortaya çıkan Avustralya yangınları da bu durumun yan etkilerine karşı olumsuz bir örnek olarak gösterilebilir. Küresel ısınmaya karşı gerekli önlemler alınmazsa eğer, dünyanın ve insanlığın geleceğini riske atma ihtimali acı bir gerçeğe dönüşecek. Tarihin en büyük küresel felaketi adım adım yaklaşırken, sizlere “Küresel ısınmayı azaltmak için neler yapılabilir?” sorusuna verilmesi gereken en temel yanıtları getirdik.
Küresel Isınma Nedir?
Küresel ısınma; insan yapımı nedenlerle atmosfere bulaştırılan gazların oluşturduğu varsayılan sera etkisinin sonucunda dünya içerisinde yıl süresince kara, deniz ve havada belirlenen ortalama sıcaklık artışının genel ismidir.
Küresel Isınma Ne Zaman Ortaya Çıktı?
En genel ifadeyle küresel ısınma ile ilgili veriler 1800’lerin sonları 1900’lerin başlarına dayanıyor. İlk yapılan ölçümlerde sıcaklık 0.4 ile 0.8 derece arasında artış gözlendi. Aslında küresel ısınmanın ortaya çıkışı, sanayi devrimiyle paralel şekilde ilerlemekte. Fabrikaların yol açtığı sera etkisi, havayı da gözle görülür şekilde kirletti. 2016’ya geldiğimizde ise öngörülenin artışın yaklaşık 8 katı daha hızlı şekilde artış olduğu ortaya çıkmaktadır. Yaklaşık 20 yıldır küresel ısınma konusu, gündemimizi meşgul etmektedir.
Küresel Isınma Nedenleri?
Küresel ısınma nedenleri arasında genelde fosil yakıt tüketiminin yol açtığı yan etkilerin en büyük payda olduğundan bahsedilir. Ancak tek sebep olarak bunu göstermek mümkün değildir. Günümüzde alışılagelmiş tüketim alışkanlıkları ve yaşayış biçimleri küresel ısınmanın en büyük nedenleri arasında yer alır.
Modern insanın tüketim alışkanlıkları birçok israfı da beraberinde getirmiştir. “Gıda İsrafı Global Ölçekte Eşitsizlik Yaratıyor!” başlıklı yazımızdan, tüketim alışkanlıklarımızın yol açtığı problemlere detaylı şekilde göz atabilirsiniz.
Küresel ısınmanın nedenleri; kömür, petrol ve doğalgaz kullanımının orantısızlığı ve ardından yeni yaşam alanları uğuruna bilinçsizce tükettiğimiz ormanlar, küresel ısınmaya davetiye çıkartan büyük nedenlerdir.
Küresel Isınmayı Azaltmak için Mücadele Bilinci
Küresel ısınmaya karşı global ölçekte alınan çözümler maalesef problemi ertelemekten öteye gidememektedir. Bunun yanında küresel ısınma ile baş etmek için mücadeleyi bireysel eğitim bandına çekmeli ve toplumun tamamını bu konuda eğitmeye odaklanmamız gerekmektedir. Bu duruma basit bir örnek vermek gerekirse, kızartmalarda kullandığımız yağ atıklarını genel olarak lavaboya dökmekteyiz. Ancak bu yağ lavabo ile suya karışacak ve su da çözülmeyecektir. 1 litre yağ, 1 milyon metrekare denize yayılmaktadır. Çözülmesi ve küresel anlamda yaratacağı zararı hayal etmek zor olmasa gerek. Buna ek olarak, bilinçsiz su kullanımımızı da buna ekleyebiliriz. Kısaca bilinçlenmek için hala zamanımız var ve bu zamanı doğru şekilde kullanmak adına mücadele etmemiz gerekmekte.
Coronanın Küresel Isınmaya Etkileri
Corona virüsün küresel ısınmaya etkileri, ise şaşırtıcı derecede olumlu sonuçlar doğurmakta. Mart 2020’de yaşanan Corona felaketinin ardından insanların evlerinden ayrılamamaya başlamasının ardından üretim faaliyetleri de azalmaya başlamıştı. Küresel olarak uygulanan emisyon testleri sonuçların global anlamda iyileşmeye başladığını gözler önüne seriyor.
Corona virüs ve küresel ısınma ile ilgili daha detaylı bilgi almak için “İklim Değişikliği ve Coronavirüs (COVID-19)” İlişkisi başlıklı yazıya ulaşabilirsiniz.
Küresel Isınmayı Azaltmak için Tedbirler
Küresel ısınmaya önlem almak için uygulanması gereken ilk şey toplum bilinçlendirmesi olmalıdır. Bilinçsiz bir şekilde uygulanacak yaptırımlar, yarar değil zarar doğurabilir. Yarın için bir ağaç dikerseniz, yine büyük bir adım atacaksınız. Küresel ısınmayı azalmak için tedbirler ise:
- Enerji dostu ampuller kullanın.
- Elektronik eşyalarınız prize takılı iken, bekleme modunda bırakmayın.
- Işıklandırma konusunda abartılı tercihler yapmayın.
- Evinize karşı ısı yalıtımı uygulatın. Böylece hem tasarruf edeceksiniz hem de önlem alacaksınız.
- Diş fırçalama, bulaşık yıkama, traş esnasında su akmasın. Kapatın sonra tekrar açın.
- Çamaşır suyu kullanımını azaltın.
- Eşyalarınızı veya arabanızı yıkarken daha az su kullanacak sistemleri tercih edin.
- Toplu taşıma ile seyahat edin.
- Yürümeyi daha bilinçli ve daha sık yapın.
- Kurşunsuz benzin ile çalışan arabaları kullanın.
- Uzun ömürlü ürünler tüketin.
- Ne kadar az plastik o kadar uzun ömür. Plastik yerine cam kullanın.
Küresel Isınmanın Nedenleri
Bu çevresel sorunun nedenleriyle alakalı aşağıdaki başlıklarda daha ayrıntılı bilgi alabilirsiniz.
Ulaşım
Küresel ısınmanın en büyük nedenlerinden biri, şehir içinde her geçen gün artan araç kullanımıdır. Araçların çok fazla kullanılmasıyla birlikte yakıt tüketimi artar. Fosil yakıt tüketimi, hava ve suyun kirlenmesine yol açar. Ayrıca salınan gaz, küresel ölçekte ısıyı artırır. Atmosfer içinde bu gaz, tutulduğu için havadaki ısı yükselmeye başlar.
Sanayileşme
Sanayileşme, bir ülke ekonomisi için çok önemlidir. Ancak maalesef dünyanın pek çok yerinde olduğu ülkemizde de sanayi politikası, çoğu zaman doğru ve çevre dostu bir şekilde yürütülmemektedir. Filtrelerin takılmaması sonucunda, fabrikalardan çıkan karbon emisyonu havayı kirletir. Böylece küresel ısınma problemine neden olur.
Ağaç Kesmek
Ormanlar, dünyadaki oksijeni korumak açısından son derece önemlidir. Ancak son yıllarda fabrika, otel, maden ocağı ve daha birçok işletme kurmak amacıyla ormanlar, tahrip edilmektedir. Bu da havanın yeterince temizlenememesine yol açar. Küresel ısınmanın en büyük nedenlerinden biri, ağaçların kesilmesidir. Yeşil alanları yok etmek, ilerleyen zamanda bu sorunun daha da artmasına yol açacak gibi gözüküyor.
Aşırı Tüketim
İnsanlar, her geçen gün daha fazla tüketmeyi alışkanlık haline getirmektedir. Bu durum, ihtiyaçları karşılamak için daha fazla üretim yapılması anlamına gelir. Talepleri karşılamak amacıyla üretim aşamasında fabrikalar daha fazla karbon emisyonu salgılar. Bir an önce tüketim çılgınlığının önüne geçilmediği takdirde çok daha kötü sonuçlarla karşılaşma olasılığımız son derece yüksektir. Bu nedenle bireysel anlamda ihtiyaçların tekrar düşünülmesi ve tüketimin azaltılması gerekir.
Endüstriyel Çiftçilik
Daha fazla ve karlı üretmek, artık organik tarım yerine endüstriyel çiftçiliğin tercih edilmesine neden olmuştur. Ancak endüstriyel çiftçilikte birçok kimyasal kullanılır. Bu kimyasallar, toprağa ve havaya karışarak doğayı kirletir. Haliyle zaman içerisinde dünyanın daha fazla ısınmasına etki eder.
Küresel Isınmanın Sonuçları Nelerdir?
Dünyada yaratılan tahribatla birlikte gelen küresel ısınmanın canlılar açısından sonuçları vardır. Eğer insanlar, bilinçsizce hayatını yaşamaya devam ederse çok daha büyük problemlerin ortaya çıkacağı kesindir. Aşağıdaki başlıklarda küresel ısınmanın ne gibi sonuçlar doğurduğunu görebilirsiniz:
Ekosistem Bozulur
Sıcaklığın artması, bitki ve hayvanların yaşam alanlarını etkiler. Bu durumlara, bazı canlılar, adapte olabilir. Ancak canlıların bir kısmı yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalmaktadır. Ekolojik dengenin bozulması ilerleyen zamanda dünyadaki canlı popülasyonunun değişmesine neden olarak çok daha olumsuz sonuçlar ortaya çıkarabilir.
Hava Durumu Değişir
Küresel ısınma, dünya üzerinde sıcaklık artışına neden olur. Böylece yaz ayları, hem daha sıcak hem de uzun geçer. Ayrıca kasırga, fırtına gibi canlıların hayatını olumsuz yönde etkileyen hava olaylarının yaşanma olasılığı artar.
Deniz Seviyesi Yükselir
Buzulların erimesine neden olan küresel ısınma, deniz seviyesinin yükselmesine yol açar. Bu durum, özellikle kıyı bölgelerinin ekosisteminin bozulmasına yol açar. Aynı zamanda tuzlu su, tatlı suya karıştığından ilerleyen zamanda temiz ve içilebilir su bulmak daha zor hale gelir.
Tarımsal Verim Azalır
Artan sıcaklık ve yağışlardan dolayı tarımda dengesizlikler görülür. Ortaya çıkan su kıtlığı, kuraklık, tarımsal üretimi olumsuz yönde etkiler. Böylece sağlıksız gıdalarla birlikte hastalıkların görülmesi mümkündür.
Su Kaynakları Azalır
Küresel ısınma, su döngüsünü olumsuz şekilde etkileyerek su kaynaklarının azalmasına neden olur. Böylece kuraklık yaşanır ve canlılar için temiz su bulmak, çok daha zor hale gelir.
Sağlık Sorunları Görülür
Küresel ısınmanın en büyük etkilerinden biri, sağlık problemlerinin ortaya çıkmasıdır. Çünkü sıcaklık artıkça dehidrasyon ve sıcak çarpması olasılığı da yükselir. Yine hava kirliliği nedeniyle birçok solunum yolu hastalığının da ortaya çıkma oranı artar.
Sıkça Sorulan Sorular
İnsan Etkinlikleri Küresel Isınmayı Nasıl Etkiler?
İnsan aktiviteleri, fosil yakıt kullanımı, ormansızlaşma ve yoğun tarım uygulamaları yoluyla sera gazı emisyonlarını önemli ölçüde artırır. Bu etkinlikler, dünya üzerindeki enerji dengesini değiştirerek ortalama sıcaklıkta artışa sebep olur.
Küresel Isınmayı Azaltmak İçin Bireysel Düzeyde Neler Yapılabilir?
Bireyler, enerji tüketimlerini azaltarak, daha verimli ulaşım seçeneklerini kullanarak, yeşil enerji kaynaklarına yatırım yaparak ve iklim dostu bir diyeti benimseyerek küresel ısınmayı azaltabilirler. Ayrıca, sürdürülebilirlik konusunda bilinçli seçimler yapmak ve bu konuda diğerlerini eğitmek de önemlidir.
Küresel Isınmayı Azaltmak İçin Teknolojik Yenilikler Nelerdir?
Teknolojik yenilikler, yenilenebilir enerji teknolojileri, enerji verimli cihazlar, karbon yakalama ve depolama teknolojileri, ve iklim dostu tarım teknolojileri gibi alanlarda önemli bir rol oynayabilir. Ayrıca, akıllı şebeke teknolojileri ve elektrikli araçlar gibi yenilikler de karbon emisyonlarını azaltmada önemli rol oynayabilir.